2. Programmaplan

Doelstelling (S1):
De sociale cohesie in de dorpskernen van de gemeente Losser is gestimuleerd.

Resultaat

Activiteiten/Speerpunten

Inwoners zijn betrokken bij het in stand houden van goede basisvoorzieningen

Inwonerparticipatie

• De gemeentelijke organisatie geeft actief en integraal uitvoering aan inwonerparticipatie. Hierin stelt de organisatie zich op als een lerende organisatie.
• Inwoners worden, voor zover mogelijk, optimaal betrokken bij gemeentelijke ontwikkel- en besluitvormingsprocessen via de hiervoor beschikbare participatie-instrumenten.
• Initiatieven vanuit (groepen) inwoners worden positief benaderd en indien mogelijk gefaciliteerd.  
• Binnen de brede kwaliteitsimpulsen in de verschillende kernen worden inwoners nauw betrokken bij de ontwikkeling van de gebiedsvisies en de uitvoeringsplannen.
• We geven samen met betrokken partijen uitvoering aan de in 2022 opgestelde gebiedsagenda Overdinkel.
• Het vormgeven van jongerenparticipatie wordt onderzocht als onderdeel van het Innovatieplan sociaal domein 2021-2024.

Welzijn

• Om participatie, welzijn en gezondheid van onze inwoners te bevorderen organiseert Stichting Fundament vraaggerichte activiteiten op het gebied van ontmoeten, bewegen, cultuur en deskundigheidsbevordering. Daarnaast verzorgt zij het muziekonderwijs en bibliotheekwerk. Er is sprake van een integraal aanbod op basis van een doorlopende ontwikkel- en leerlijn.
• Fundament ontvangt een jaarlijkse budgetsubsidie op basis van een ingediend jaarplan en begroting. De activiteiten worden tussentijds geëvalueerd en zo nodig bijgesteld 
• Voor wat betreft de (welzijns) activiteiten geldt dat deze zijn afgestemd op de gesignaleerde behoefte vanuit de lokale samenleving, de gemeente en overige maatschappelijke partners.
• Voor jongeren wordt gewerkt met een jongerenpanel. Het jongerenpanel levert input voor het organiseren van vraaggerichte activiteiten en helpt bij het signaleren van trends en ontwikkelingen.

Statushouders

• We zetten in op het behalen van de jaarlijkse taakstelling voor de huisvesting van statushouders. Om de taakstelling te behalen werken we nauw samen met het COA, woningcorporatie Domijn en Impuls/Palet.
• Activiteiten van maatschappelijke partners die gericht zijn op de bevordering van integratie en participatie worden gestimuleerd en ondersteund. 
• Statushouders krijgen de begeleiding zoals deze voortvloeit uit de Wet Inburgering 2021. Het betreft ondersteuning op het gebied van maatschappelijke begeleiding, financieel ontzorgen, aanbod van inburgeringslessen en de toeleiding naar (vrijwilligers)werk.

Mantelzorg

• De mantelzorgconsulent biedt ondersteuning aan mantelzorgers. De ondersteuning kan bestaan uit het geven van advies, informatie, bespreken en inzetten van respijtmogelijkheden.
• Voor 2023 levert Fundament een nieuw uitvoeringsplan aan waarin de behoeften van mantelzorgers worden meegenomen.   

Succesvolle inwonerinitiatieven zijn ondersteund en hebben een structureel karakter

• In het kader van bevordering van inwonerparticipatie worden inwonersinitiatieven, waaronder "Right to challenge", voor zover zij passen binnen vastgesteld gemeentelijk beleid en niet in strijd zijn met wet- en regelgeving, ondersteund en gestimuleerd. De dorpsraden hebben hierin een activerende en coördinerende rol via het lokaal platform "Pak an-pak over". Opgedane ervaringen binnen inwonerinitiatieven worden breed gedeeld en dienen als voorbeeld voor nieuwe initiatieven.

Vrijwilligers zijn ondersteund

• In samenwerking met de welzijnsorganisatie ondersteunen we vrijwilligers middels cursussen en ondersteuning door professionals.
• Samen met stichting Fundament onderzoeken we nut en noodzaak van een informatiemarkt om vrijwilligerswerk onder de aandacht te brengen.
• We organiseren bijeenkomsten waarin vrijwilligersorganisaties en gemeente elkaar informeren.
• We hebben regulier overleg met de ouderenbonden. 

Doelstelling (S2):
Het aanbod van (maatschappelijke) voorzieningen in de gemeente Losser sluit aan bij de lokale behoefte.

Resultaat

Activiteiten/Speerpunten

Het aanbod aan cultuur, recreatie en sport is gevarieerd

• Culturele instellingen en verenigingen hebben door de coronasituatie een moeilijke periode achter de rug. De verwachting is dat de culturele sector de effecten hiervan ook in 2023 nog zal merken. In samenspraak met de cultuurcoaches blijven we werken we aan manieren (bijvoorbeeld: helpen met het vinden en behouden van vrijwilligers) en activiteiten (bijvoorbeeld: opening cultureel jaar) om het lokale culturele leven een impuls te geven.
• Via het regionale programma Twentse Maakplaatsen worden in Losser succesvolle activiteiten op het snijvlak van techniek/media/kunst georganiseerd in samenwerking met Bibliotheek Losser. We zoeken naar manieren om ook op andere locaties en in andere dorpen dan Losser activiteiten te kunnen aanbieden.
• Er is geprobeerd om een bijeenkomst te organiseren om de lokale behoefte naar een lokaal cultureel platform te peilen. In verband met de coronasituatie was hier weinig animo voor. In samenspraak met de cultuurcoaches onderzoeken we of er nu wel behoefte naar is en in welke vorm.
• De Schatkamerpluym stimuleert initiatieven die de schatten van Losser onder de aandacht brengen. Dit kunnen culturele schatten zijn, maar ook schatten op het snijvlak van cultuur en toerisme. De uitreiking vindt plaats tijdens de Week van de Amateurkunst. De procedure wordt geëvalueerd en waar nodig bijgesteld.
• Lokale initiatiefnemers hebben plannen voor historische informatieborden. We onderzoeken of het mogelijk is dit initiatief te koppelen (QR-codes) aan een podcast met ‘verhalen uit de Schatkamer’.
• De programmering van de Week van de Amateurkunst biedt een breed scala aan culturele activiteiten voor alle leeftijden in alle dorpen. Specifiek aandacht voor participatie van kwetsbare groepen.
• We besteden aandacht aan actuele huisvestingsproblemen van lokale culturele voorzieningen.
  

De gezondheid en de actieve levensstijl van inwoners is gestimuleerd

• Er wordt uitvoering gegeven aan diverse projecten gericht op een gezonde leefstijl:
• Lekker Fit!
• Actieve Ontmoeting
• Kuier Deur
• Preventie en handhavingsplan alcohol/NIX18
• Gezonde School/Gezonde Sportvereniging
• Gecombineerde Leefstijl Interventie/SLIMMER
• Vitality Club Losser
• Talentontwikkeling
• Valpreventie
• Lokaal Sportakkoord
• Lokaal Preventie Akkoord
• Samen met omliggende gemeenten wordt gewerkt aan de lobby tot het behoud van gezondheidszorgvoorzieningen in de nabijheid van inwoners.

Actieve deelname in de maatschappij is gestimuleerd

• We zetten in op het toegankelijk maken van openbare ruimtes zodat mensen met een beperking vrijelijk toegang hebben tot gebouwen en openbare ruimten.
• We stimuleren ondernemers zich in te zetten voor een toegankelijke gemeente.
• We maken eenzaamheid bespreekbaar onder inwoners en partners via het Signaalpunt Eenzaamheid.  
• We continueren het cultuurproject voor ouderen om de eenzaamheid te verminderen en contacten met anderen te stimuleren.
• Binnen culturele activiteiten en projecten wordt waar mogelijk specifiek aandacht besteed aan de participatie van kwetsbare groepen (cultuur als bindmiddel).
• We continueren de inzet om een dementievriendelijke gemeente te worden. We streven er naar om het certificaat dementievriendelijke gemeente in 2023 te behalen. 
• In 2022 hebben interculturele trainingen voor statushouders plaats gevonden. De mogelijkheid van de inzet 'taal op de werkvloer' moet nog verder worden onderzocht.  
• We zetten in op het uitvoeren van de Wet Inburgering met als doel dat statushouders zo snel mogelijk worden begeleid naar (vrijwilligers)werk en participatie in de Losserse samenleving.
• We werken onder andere vanuit de "Twentse Belofte". Dat houdt in dat we aandacht hebben voor jongeren in een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt.
• De regionale samenwerking tussen Leerplicht en het Regionaal Meld- en Coördinatiepunt (RMC) wordt versterkt, waardoor sneller ingespeeld kan worden op schooluitval bij bovenlokale scholen, zoals het MBO.
• In 2023 wordt de personele inzet uitgebreid, zodat groei van het aantal mensen dat met loonkostensubsidie aan het werk is, opgevangen wordt. Daar staat een besparing op de uitkeringen tegenover, omdat potentieel langdurige bijstandsafhankelijkheid wordt voorkomen. In 2023 wordt nader onderzocht hoe het kostenpatroon zich (verder) ontwikkelt. De autonome groei is een gevolg van een nieuwe taak voor gemeenten vanaf de invoering van de Participatiewet in 2015.
• Gemeenten krijgen sinds 2022 het budget voor de inzet van loonkostensubsidie op basis van de realisatie van het jaar ervoor. Dat stimuleert de inzet van loonkostensubsidie. 

Onderwijs

• In 2023 stellen we een nieuwe Losserse samenwerkingsagenda op in samenwerking met de schoolbesturen en de kinderopvang. Het in de winter van 2022 opgestelde  uitvoeringsplan Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) wordt in 2023 e.v. uitgevoerd met als doel  de doorgaande (zorg)lijn van voorschool naar primair onderwijs en die van primair onderwijs naar het voortgezet onderwijs te verbeteren en ouderbetrokkenheid te versterken.
• De taalklassen in Overdinkel en Losser worden gecontinueerd en worden in het kader van het nationaal plan onderwijs verder uitgebreid naar nog twee scholen in Losser.
• We versterken de zorgstructuur in de kinderopvang door inzet van een voorschoolse intern begeleider (IB-er). In eerste instantie als pilot in Overdinkel. In 2023 wordt de inzet geëvalueerd.  
• In 2023 starten we met het invoeren van de monitor VVE van Dimensional Insight in samenwerking met de gemeente Enschede.

Cultuur

• Culturele participatie wordt gestimuleerd. We besteden specifiek aandacht aan het betrekken van kwetsbare groepen.
• We zetten cultuur en erfgoed waar mogelijk in ten behoeve van sociaal-maatschappelijke opgaven als eenzaamheid, vitale dorpen en gebiedsontwikkeling Overdinkel.
• Via het kunst- en cultuurmenu van de stichting Culturele Basisvorming Losser maken alle Losserse leerlingen uit het primair onderwijs kennis met kunst, cultuur en erfgoed. Wanneer de gemeente de jaarlijkse bijdrage aan cultuureducatie kan verhogen, bestaat de mogelijkheid om vanuit de provincie een hogere subsidie te ontvangen. Extra financiële middelen kunnen onder meer worden ingezet voor media-onderwijs, een leerlijn erfgoed en de inzet van vakdocenten.
• Het lokale convenant ‘Losser met muziek’ heeft als doel zoveel mogelijk kinderen structureel met muziek en andere cultuur in aanraking te brengen. De leerorkesten zijn (met vertraging in verband met de coronasituatie) intussen opgestart. We onderzoeken of het mogelijk is het convenant uit te breiden naar andere kunstdisciplines.
• Het project Carnavalsloodsen De Lutte heeft subsidie ontvangen vanuit Cultuurregio Twente (Creatieve Broedplaatsen). Hier komen generaties, kennis, techniek en ambachtelijkheid samen, in verbinding met erfgoed. We willen dit project verbinden met andere projecten en educatie in Noordoost-Twente. Onder meer vanuit ‘carnaval in Noordoost-Twente als immaterieel erfgoed’ en de Twentse Maakplaatsen.
• Talent House Losser van de stichting Fundament heeft eveneens vanuit Cultuurregio Twente subsidie ontvangen als Creatieve Broedplaats. Het project is gericht op de inzet van onder meer cultuur en techniek ten behoeve van talentontwikkeling en participatie van jongeren. Activiteiten zijn opgestart, de initiatiefnemers zijn nog op zoek naar een geschikte locatie (en hopen op de Aloysiuslocatie).
• De initiatiefnemers gaan verder met de realisatie van het Grensmuseum in Overdinkel. Er is een stichting met een bestuur gevormd en er wordt gezocht naar financieringsmogelijkheden en een geschikte locatie. Bij voorkeur in de nabijheid van ’t Trefhuus.
• Festival Lutterzand Literair heeft een vaste plek gekregen in het culturele aanbod van Losser. Het vond in 2022 in verband met de coronasituatie plaats in mei (in plaats van januari). De ervaring die hiermee is opgedaan leidt tot een heroverweging van de periode waarin het festival wordt georganiseerd. De organisatie zoekt structurele subsidie.
• In september 2022 is voor het eerst theaterfestival Groond op camping ’t Meuleman. Bij succes wordt het festival geprolongeerd in 2023.
• Het Erfgoed Deal-project Beken & Bleken van Losser betrekt het publiek bij het project via informatievoorziening en het organiseren van een publieksdag met informatie en excursies in het voorjaar van 2023.
• De provincie Overijssel heeft een nieuwe regeling voor bibliotheken. Voor elke Overijsselse bibliotheek is een bedrag gereserveerd voor innovatie. Specifiek aandacht voor digitale vaardigheden, taalachterstand en een leven lang leren. Dit biedt mogelijkheden voor Losser. Voorwaarde is wel dat de gemeente in cofinanciering voorziet.

Er is adequate onderwijshuisvesting voor zowel basis- als voorgezet onderwijs

• We geven verder uitvoering aan het in 2021 vastgestelde Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP). Schoolbesturen stellen in samenspraak met de gemeente een businesscase op voor schoolgebouwen waarvoor een voorziening staat gepland. In 2023 wordt verder gewerkt aan de planontwikkeling van de volgende schoolgebouwen: Mariaschool Beuningen (in combinatie met dorpshuis), Pax Christi Overdinkel (renovatie) en Veldzijde Losser (renovatie).

Mantelzorgers zijn ondersteund op het gebied van advies, informatie, respijtzorg en praktische hulp

• Voor 2023 wordt een nieuw uitvoeringsplan ingediend, waarbij de behoeften van mantelzorgers worden verwerkt. 
  
• De behoeften van jonge mantelzorgers wordt gepeild. Deze behoeften worden in 2023 uitgezet in acties.
• Het Alzheimer café wordt gecontinueerd.
• We onderzoeken de behoeften van werkende mantelzorgers. Waar nodig zetten we deze behoeften om in acties.
• Mantelzorgers krijgen de jaarlijkse mantelzorgwaardering.

Doelstelling (S3):
De gemeente Losser zet in op vroegtijdige signalering om de zelfredzaamheid te bevorderen.

Resultaat

Activiteiten/Speerpunten

Bestaande initiatieven voor kwetsbare inwoners zijn gestimuleerd.

• De integrale aanpak van armoedebestrijding wordt gestimuleerd en de toegang tot schuldhulpverlening wordt meer onder de aandacht gebracht.
• De coördinator Armoedebeleid stimuleert en verbindt de lokale en regionale initiatieven.
• We verruimen de inkomensgrens naar 130% van het sociaal minimum, daar waar sprake is van armoede met directe gevolgen voor kinderen.

Nieuwe initiatieven rondom normaliseren, signalering en preventie zijn opgezet. 

• De nieuwe initiatieven zijn terug te vinden in het Innovatieplan sociaal domein 2021-2024. Voorbeelden hiervan zijn het ontwikkelen van voorliggende/algemene voorzieningen voor jeugdigen en volwassenen als dagopvang, weerbaarheidstrainingen en het project Geboeid #Nofilter.

De kennis en kunde van interne en externe verwijzers en andere betrokken partijen is optimaal benut

• De samenwerking met huisartsen, scholen, jeugdreclassering, jeugdbescherming en andere ketenpartners is gecontinueerd.

Doelstelling (S4):
De gemeente Losser biedt tijdig, passende ondersteuning en zorg.

Resultaat

Activiteiten/Speerpunten

De ondersteuning aan de inwoner is passend, toegankelijk en (kosten)adequaat, vanuit de visie "zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig". 

• We borgen de inzet van de 18-/18+ consulent om de overgang tussen de verschillende wetgevingen (18-/ 18+) vloeiend te laten verlopen, zodat inwoners hier zo min mogelijk hinder van ondervinden.
• We zetten in op het organiseren van (meer) lokale activiteiten om jeugdigen, die kwetsbaar dreigen te worden, vroegtijdig, laagdrempelig en nabij te kunnen ondersteunen. Hierbij is normaliseren ons uitgangspunt. Voorbeelden hiervan zijn SOVA en KIES trainingen, maar ook een aantal pilots uit het Innovatieplan sociaal domein 2021-2024.  
• We intensiveren de samenwerking met werkgevers die specifiek gericht zijn op het begeleiden van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, waaronder het Servicebedrijf.
• Binnen het Servicebedrijf werken mensen vanuit verschillende regelingen, waarvoor een eenduidige manier van begeleiding wenselijk is. De begeleidingsbehoefte is breder dan alleen gericht op het werk. Derhalve is het voorstel om in 2023 een integrale jobcoach ook begeleiding te laten bieden op de verschillende leefgebieden van de werknemer bijvoorbeeld financiën. Hierdoor proberen wij uitval op het werk te voorkomen.
• Voor de groeiende doelgroep die loonkostensubsidie ontvangt, bieden we onder andere job-coaching, trajectbegeleiding en nazorg op maat om daarmee duurzame oplossingen te bieden voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De inkrimping van de Wsw-populatie gaat gestaag verder. Dat zal in 2023 een gering effect hebben op de realiseerbare (detacherings)omzet en anderzijds op de uitvoeringskosten Wsw. In 2023 zullen de uitvoeringskosten meer in lijn worden gebracht met de populatieomvang.
• Alle Wsw-werknemers nemen actief deel in/aan de maatschappij.  Bijna 70% is werkzaam bij een reguliere werkgever. We realiseren dat door: in te zetten op persoonlijke ontwikkeling van de werknemers, het opbouwen en beheren van een netwerk van contacten en het leveren van maatwerk bij plaatsingen (jobcarving, jobcoaching, loonkostensubsidie, begeleidingsafspraken, passende tariefafspraken en de no-riskpolis).

Doelstelling (F1):
De gemeente Losser heeft een vitale landelijke omgeving.

Resultaat

Activiteiten/Speerpunten

De kernkwaliteiten van het landschap zijn behouden en versterkt in samenwerking met belanghebbenden

• We zetten ons netwerk en onze kennis proactief in ten behoeve van het ontwikkelen, stimuleren en borgen van de kwaliteiten van het landschap. Dat doen we door ondernemers, (maatschappelijke) organisaties, overheden en inwoners met elkaar in contact te brengen.
• Om te voorkomen dat landschapselementen illegaal worden verwijderd zetten we in op meer handhaving om het landschap te beschermen. Dit onder andere door extra Boa (domein II) capaciteit hierop in te zetten.
• Waar mogelijk wordt het aantal bomen in de kernen vergroot. Dit wordt gedaan door extra bomen te planten op de meest geschikte plaatsen, mede als onderdeel van herinrichtingsprojecten.
• In de Omgevingsvisie en het Groenbeleidsplan geven we aandacht aan de mogelijkheden van versterking van de landschapskwaliteit rondom onze kernen en in het buitengebied. Onder meer door gericht beheer van gemeentelijke houtwallen en wegbermen wordt extra kwaliteit toegevoegd.
• In projecten is aandacht voor landschappelijk erfgoed. (Zie ook programma Sociaal).
• Met het project Beken & Bleken heeft Losser een Erfgoed Deal verworven. Behoud en versterking van de kernkwaliteiten van het landschap is hierin één van de speerpunten (zie ook programma Sociaal).
• Een cultuurhistorische waardenkaart en een landschapsbiografie zijn waardevolle instrumenten bij het vastleggen van cultuurhistorische waarden van het landschap. We onderzoeken de mogelijkheden hierin voor Losser.

Sloop en hergebruik van voormalige agrarische gebouwen is gefaciliteerd

• Waar mogelijk worden de beleidsinstrumenten zoals opgenomen in de beleidsnotitie “Buitengebied met ruimtelijke kwaliteit” ingezet. Dit nieuwe beleid maakt het slopen van voormalige agrarische bebouwing eenvoudiger voor eigenaren. Door de ontwikkelbehoefte te verbinden met de sloopopgave wordt de sloop van vrijkomende en landschapontsierende agrarische bebouwing zoveel als mogelijk gefaciliteerd. 

De gemeente Losser is ontsloten met goede verbindingen tussen dorpen, natuurgebieden en omliggende steden

• Knelpunten in routes lossen we waar mogelijk op. Hierin werken we nauw samen met het Routebureau Twente. Ook gaan we op zoek naar nieuwe verbindingen via struinpaden. De verbinding Stuwwal - Dinkeldal vormt hiervoor een pilot.
• Samen met de Duitse buurgemeenten Gronau en Bad Bentheim zorgen we voor een betere bereikbaarheid en ontsluiting van de Drielandsteen.We zoeken naar mogelijkheden voor een betere grensoverschrijdende fiets/ wandelverbinding en zorgen ervoor dat de elektrokar uit Overdinkel dichtbij de Drielandsteen kan komen. Ook onderzoeken we de mogelijkheden om hier een (toekomstig grensoverschrijdend) cultureel informatieve plek in te richten. De plannen voor een Grensmuseum Overdinkel (zie programma sociaal) passen uitstekend binnen deze ontwikkelingen.
• We werken verder aan de (fiets)verbinding van de Hogeboekelweg met het centrum van Losser, in combinatie met verschillende autonome ontwikkelingen in de openbare ruimte.
• Afgelopen jaren is gewerkt aan de (concept)visie ‘Losser aan de Dinkel’. In 2023 wordt verder gewerkt aan de uitvoering van enkele deelprojecten waarvoor externe bijdragen zijn verworven. Losser aan de Dinkel is verweven met het project Beken&Bleken van Losser, welke beiden weer bijdragen aan de doelstellingen vanuit het Parapluplan centrum Losser.
• We zetten zoeken naar mogelijkheden om andere dorpen te ontsluiten via het openbaar vervoer.

De relatie tussen de dorpskernen en het omliggende landschap in de gemeente Losser is duurzaam versterkt

• De (ontwerp)visies voor de Kwaliteitsimpuls Beuningen en Glane worden verder uitgewerkt en afgerond. Hierin is aandacht voor de inpassing van de dorpskernen in het (Nationaal) landschap. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan de uitvoering van deelprojecten uit het uitvoeringsprogramma.
• Uitvoering van deelprojecten uit het programma “Losser aan de Dinkel” en Beken & Bleken van Losser.
• Uitvoering van deelproject “Dorpsranden De Lutte” uit het programma "Kwaliteitsimpuls De Lutte".

Doelstelling (F2):
De gemeente Losser biedt ruimte voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Taakveld

Activiteiten/Speerpunten

Het toerisme is versterkt door differentiatie van het verblijfsrecreatief aanbod, kwaliteitsverbetering en productvernieuwing

• Cultuur/erfgoed en toerisme hebben veel raakvlakken en versterken elkaar. We stimuleren productontwikkeling op het gebied van cultuur en erfgoed, recreatie en toerisme door subsidies te verlenen voor producten/projecten die zorgen voor meer overnachtingen en/of meer bestedingen in de gemeente Losser, en die ook zorgen voor een betere spreiding in de seizoenen en over de dorpen.
• Het beleid op het gebied van de Vrijetijdseconomie wordt herijkt. Dit zal aansluiten op de visie binnen Noordoost Twente en Twente. Hierbij wordt de brede sector betrokken.

Werkgelegenheid is gestimuleerd doordat bestaande en nieuwe bedrijven zowel binnen de gemeente als de regio kansen en ruimte krijgen om zich verder te ontwikkelen

• We plannen werkbezoeken met het gehele college in. Daarnaast bezoekt de portefeuillehouder Economische Zaken met de accountmanager verschillende bedrijven.
• We volgen de (subsidie)regelingen en mogelijkheden voor ondersteuning aan ondernemers, en verwijzen/ondersteunen de ondernemers hierin.
• Maandelijks wordt een nieuwsbrief aan de ondernemers uitgegeven.
• Er vindt zowel ambtelijk als bestuurlijk periodiek overleg plaats met de verschillende ondernemersverenigingen. We haken aan bij de vergaderingen van de Samenwerkende Ondernemersverenigingen Gemeente Losser  (SOGL).
• Het structureel samenwerkingsverband tussen Centrum Management Losser, de gemeente en andere investeerders wordt nader uitgewerkt. Hierdoor zijn we samen met de partners in het centrum beter in staat de gedane investeringen te borgen en te anticiperen op toekomstige ontwikkelingen.
• Op Twentse schaal ondersteunen we de Agenda voor Twente en de RegioDeal en proberen waar mogelijk lokale initiatieven te verbinden.
• In het kader van toekomstbestendige bedrijventerreinen onderzoeken we gemeentebreed de mogelijkheden tot revitalisatie of herstructurering van deze terreinen. Ook kijken we naar andere ruimtelijke mogelijkheden om eventuele uitbreidingswensen van bedrijven te faciliteren.           

De gemeente Losser is vermarkt als de Schatkamer van Twente

• We gaan door met het verbinden van toerisme en cultuur met de Schatkamer van Twente. Het vermarkten hiervan gaat echter verder dan toerisme en cultuur & erfgoed. Ook het sociaal maatschappelijk gebied (inwoners, ondernemers) valt hieronder. In 2023 werken we eraan dat iedereen in Losser zich verbonden voelt dan wel deel uitmaakt van de Schatkamer van Twente, door op zoek te gaan naar de verhalen van de inwoners/ondernemers van vroeger en nu en de mensen die een rol spelen in de Schatkamer van Twente.
• Het Losserse erfgoed wordt gezien als ‘parels in de Schatkamer’. Dit brengen we onder de aandacht in onder meer projecten, educatie, arrangementen en routes.
• Het regionale project Geopark Twente biedt lokaal mogelijkheden om de geologische schatten van Losser onder de aandacht te brengen. Dit sluit aan bij het nieuwe lokale geologiemuseum. Waar mogelijk verbinden we lokale initiatieven op dit gebied met elkaar en met Geopark Twente.
• We stimuleren partijen de Schatkamer van Twente te gebruiken in hun communicatie. We streven naar eenheid in informatie en in uitstraling.

Doelstelling (F3):
We laten een gezonde leefomgeving na aan de volgende generaties.

Taakveld

Activiteiten/Speerpunten

Duurzaamheid is stelselmatig betrokken in de voorbereiding en uitvoering van gemeentelijke taken en initiatieven

• De uitvoering van het duurzaamheidsbeleid is verankerd in de dynamische uitvoeringsagenda ‘Duurzaam Losser’.
• Onderhouden van grensoverschrijdende samenwerking binnen Noordoost Twente en met Duitsland op het gebied van duurzame energie.
• Een Noordoost Twents energiebedrijf is opgericht en ingericht.
• Beleidsplan circulaire economie is vastgesteld.
• Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen is ondertekend.
• Beleidsplan mobiliteit is vastgesteld. 
• Er wordt voortdurend gekeken naar de eigen mogelijkheden voor grootschalige opwek van zonne-energie op gemeentelijke gronden/-eigendommen.
• Regionale Energie Strategie Twente 2.0 is vastgesteld.
  
• Bij herinrichtingsprojecten in de Openbare Ruimte is Duurzaamheid één van de uitgangspunten (bijvoorbeeld het klimaatadaptief maken van de leefomgeving en toepassen van circulariteit (vanuit de eigen assets).

De gemeente Losser is in 2022 minimaal 20% energieneutraal

• We sluiten ‘Greune deals’ met woningcorporatie(s), scholen en verenigingen en bedrijven.
• We faciliteren initiatieven voor grootschalige energieprojecten via publiek eigenaarschap, bijvoorbeeld een tweede zonnepark in Overdinkel en een biogasbedrijf.
  
• We participeren in regionale fora voor grootschalige energieopwekking en -distributie.
• We stimuleren (de opzet van) lokale energie coöperaties.
  
• Gemeentelijke voertuigen worden bij vervanging emissievrij.
• De verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed is volgens plan uitgevoerd.
• We plaatsen in de kernen en op toeristisch/strategische locaties openbare EV-laadpalen.
  
• We verzorgen een goed functionerend Energieloket met voldoende instrumenten om meters te kunnen maken op informeren, stimuleren en faciliteren van duurzaamheidsinitiatieven. We willen hiervoor een Lossers Energiefonds optuigen om concrete verduurzamings- en inkoopacties te betalen juist voor hen die het niet of moeilijk zelf kunnen betalen (zowel eigenaren als huurders). Het energiefonds is bedoeld als geoormerkt geld dat snel door het college kan worden ingezet, mogelijk als verdubbelaar in combinatie met eventuele subsidies van bijvoorbeeld de provincie, als zich kansen voordoen om concrete duurzaamheidsinitiatieven te financieren. Dit fonds wordt eenmalig gevuld en moet in de jaren daarna worden voorzien van middelen via duurzame projecten of via dividend uit (nieuwe) aandeelhouderschappen.
  
• We geven uitvoering aan de aanpak Energiearmoede.
• We handhaven via de omgevingsdienst Twente de Co2-besparingsplicht voor industrie.

De Losserse samenleving is gestimuleerd om initiatieven op het gebied van duurzaamheid te ontwikkelen en uit te voeren

• We zetten ons netwerk en onze kennis pro actief in ten behoeve van het ontwikkelen en stimuleren van initiatieven op het gebied van duurzaamheid.
• We nemen als uitgangspunt dat stappen van (individuele) inwoners (natuurlijke personen) op gebied van duurzaamheid vrij zijn van vergunnings- en leges (bedrijfsmatige ontwikkelingen sluiten we hierbij uit). Indien een vergunning wel noodzakelijk is, dan worden leges terugbetaald.
• Bij gemeentelijke rioleringsprojecten worden inwoners actief benaderd, om te stimuleren dat men het dakwater van de eigen woning afkoppelt van het vuilwaterriool en dit schone regenwater opvangt in regentonnen en/of de eigen tuin. Dit in combinatie met het bevorderen van ‘ontstenen’ en vergroenen van de tuinen (bijvoorbeeld via publiekscampagnes).
• Goede voorlichting en samenwerking met inwoners voor klimaatbestendigheid, energietransitie en de circulaire economie door energiecafé's en continue gemeentebrede communicatiecampagnes.
• Evaluatie van het Zonneveldenbeleid is opgesteld.
• Uitvoering geven aan de vastgestelde wijkuitvoeringsplannen.

De gemeente Losser voldoet aan de doelstellingen van 'Afvalloos Twente in 2030'

• Voorgestelde aanpassingen uit de tweede evaluatie van het project ‘Differentiatie tarieven Huis aan huis afval’ zullen worden doorgevoerd met als doel het aantal kilo’s restafval te verminderen.
• Bij het onderzoek naar een nieuw afvalbrengpunt zal worden gekeken naar het wettelijke aantal te scheiden fracties en er zal tevens worden onderzocht op welke wijze het afvalbrengpunt verder kan bijdragen aan strategische beleidsdoelstellingen op het gebied van duurzaamheid en circulariteit.

Er zijn maatregelen genomen om verontreiniging van de bodem te voorkomen

Komende jaren gaat de aandacht uit naar de monitoring en evaluatie van het beleid zoals geformuleerd in het regionale 'bodembeheerplan bodemkwaliteitskaart'. Het toezicht en de handhaving van grondverzet en toepassen van bouwstoffen is geïntensiveerd. En het vrije veld toezicht maakt hier een belangrijk onderdeel van uit. In 2023 is het de bedoeling om naast het reguliere toezicht vanuit de ODT ook Boa’s (domein II) in te zetten.

We maken de gemeente Losser klimaatbestendig in een tempo dat gelijk is aan de (verwachte) snelheid van de klimaatverandering

• De resultaten uit de regionale Klimaatstresstesten en onze eigen berekeningen worden gebruikt voor het aangaan van de klimaatdialoog met de omgeving. Dit is weer input voor het op te stellen Water en Klimaatadaptatie-strategieplan.
• Stellen van eisen aan ruimtelijke ontwikkelingen (zowel de gemeentelijke ontwikkelingen als die van derden) op gebied van vooral waterberging en groen.
• Bij ontwerp en uitvoering van gemeentelijke plannen (ontwikkeling van de  openbare ruimte, ontwikkeling bestemmingsplannen en dergelijke) voeren we concrete maatregelen op gebied van klimaatadaptatie en duurzaamheid door.
• Bij vervanging van openbaar groen wordt in lijn met het Groenbeleidsplan rekening gehouden met de gevolgen van klimaatverandering.
• Het Erfgoed Deal-project 'Beken & Bleken van Losser' verbindt de (her)inrichting van dorp en landschap met oplossingen voor klimaatopgaven. (Zie ook programma Sociaal).

Doelstelling (F4):
In de gemeente Losser is het prettig wonen en leven.

Taakveld

Activiteiten/Speerpunten

De openbare ruimte is schoon, heel en veilig

• Opstellen van het planproces om te komen tot een visie op de kwaliteit openbare ruimte (verbrede Nota Kapitaalgoederen). Dit is afhankelijk van de voortgang van het opstellen van de Omgevingsvisie.
• Opstellen van een beleid- en vervangingsplan voor civieltechnische kunstwerken (waaronder onder andere bruggen, beschoeiingen).
• Deelnemen aan de landelijke opschoondag en de World Cleanup Day 2023, en hierbij de vrijwilligersgroep faciliteren en ondersteunen waar nodig.

De openbare ruimte is kwalitatief passend ingericht afgestemd op de gebruiksfunctie

• Binnen ruimtelijke projecten is aandacht voor de presentatie van kunst en erfgoed.
• Afronding van de herinrichting buitenruimte Erve Boerrigter (fase II) De Lutte,  ter verbetering van ‘ontvangstfunctie’ op basis van de visie “Kwaliteitsimpuls De Lutte”.
• Start uitvoering ontwikkeling centrumplein De Lutte en afronden “Gastvrij De Lutte”, mede ter bevordering doelstellingen op gebied van Recreatie en Toerisme (onderdeel Kwaliteitsimpuls De Lutte).
• Realisatie verbinding ’t Keampke en omgeving met centrumplein De Lutte (deelproject uit Dorpsranden-Kwaliteitsimpuls De Lutte).
• Uitwerken van de niet-technische delen van het Wegenbeleidsplan waaronder de uitwerking van wegvakken, waarbij gebruik en functie niet in overeenstemming zijn met de huidige inrichting, binnen de kaders van de vastgestelde Omgevingsvisie
• Het faciliteren/stimuleren van elektrisch rijden via het aanbieden van openbare laadinfrastructuur.
• Aanvang uitvoering aquathermie Zwembad Brilmansdennen om tot een aardgasloos gebouw te komen, waarbij de warmte wordt opgewekt met de restwarmte uit het effluent (na de zuivering) van de Rioolwaterzuiveringsinstallatie. Het retourwater wordt ingezet als watersuppletie voor het rijksmonument 'De Bleek' (opgenomen in het project 'Beken&Bleken van Losser.
• De Wijk-uitvoeringsplannen (WUP's) Beuningen en Losser-West zijn opgesteld. Inwoners en de Raad zijn door middel van een uitgebreid participatie proces betrokken bij de totstandkoming van deze WUP's.

Bij het vervangen en verbeteren van voorzieningen in de openbare ruimte zijn op integrale wijze de brede gemeentelijke doelstellingen nagestreefd

De integrale ontwikkeling van de openbare ruimte is opgenomen in het Integraal Meerjarig Investerings- en onderhoudsprogramma voor de openbare ruimte (MIP). Door brede maatschappelijke opgaven en ambities te verbinden met autonome opgaven in de openbare ruimte wordt bijgedragen aan de strategische beleidsdoelen van de gemeente. Hieruit ontstaan programma's en projecten als:

• Kwaliteitsimpuls Beuningen en Glane
• Vervolg uitvoeren van deelprojecten uit het uitvoeringsprogramma ‘Kwaliteitsimpuls De Lutte” (o.a. planproces herinrichting Beatrixstraat-Margrietstraat, uitvoering centrumplein De Lutte (en de daarmee samenhangende deelprojecten: waterberging Kerkenbos, aanpassing Postweg en herinrichting Plechelmusstraat), dorpsrand De Lutte, Gastvrij De Lutte, afronding buitenruimte Erve Boerrigter).
• Integrale doorontwikkeling van de centrumontwikkelingen in Losser, gebaseerd op de 'drie-pijlersystematiek': vastgoed (waaronder de ruimtelijke aandachtsgebieden, openbare ruimte en 'dienstverlening/gastvrijheid'. Naast projecten als bijvoorbeeld ontwerpproces Raadhuisplein en het project  'Beken & Bleken van Losser' valt hieronder ook het opzetten van een structurele vorm van gezamenlijk centrummanagement.

De gemeente Losser borgt de omgevingskwaliteit en sociale cohesie  door de actuele regels correct toe te passen en te handhaven en verantwoord ruimte te bieden

Er is variatie en kwaliteit in het woningaanbod

In 2023 geven we verder uitvoering aan de Woonvisie 2021-2031 en het bijbehorende actieplan Woonvisie. Belangrijk aandachtspunt is de zorg voor voldoende woningen voor starters/jongeren en het bevorderen van doorstroming van senioren. We zorgen voor voldoende bouwmogelijkheden in alle kernen en gaan na of er in het buitengebied mogelijkheden kunnen worden benut. We zorgen voor voldoende middelen om het instrument Startersleningen voort te kunnen zetten.

Kernen hebben een aantrekkelijk en toekomstbestendig voorzieningenniveau

• We geven uitvoering aan de detailhandelsvisie, waarbij het aanbod aan winkelvloeroppervlak wordt afgestemd op de vraag en voor de kernen Losser, De Lutte en Overdinkel kernwinkelgebieden zijn aangewezen om deze zo compact mogelijk en levendig te houden.
  
• We streven er naar de culturele voorzieningen in de kernen zo goed mogelijk in stand te houden. In samenspraak met het culturele veld werken we aan een ‘doorstart na corona’. (Zie ook programma Sociaal).
• We spelen in op de inclusieagenda door deel te nemen aan de MKB toegankelijke routes. Winkels en ondernemers worden hierbij door een gespecialiseerde keurmeester getoetst op toegankelijkheid, ontvangen advies op maat en worden indien nodig en gewenst begeleid om met toegankelijkheid aan de slag te gaan.

Doelstelling (D1):
Optimale veiligheid waarin het accent verschuift van bestrijden naar voorkomen.

Resultaat

Activiteiten/Speerpunten

Er is inzet op het tegengaan van een toenemende bedreiging van ondermijnende criminaliteit voor de integriteit van de gemeente Losser, haar inwoners en ondernemers

In de zomer van 2021 heeft de gemeenteraad het Integraal Veiligheidsplan 2021-2024 vastgesteld. Rode draad hiervan is: We zetten in op voorkomen waar het kan, optreden waar het moet. We werken aan het vergroten van de weerbaarheid en alertheid van onze inwoners en gemeenschap.

Hierin zijn de uitgangspunten, prioriteiten en ambities opgenomen en ligt er een kader om de gemeente Losser veilig te maken en behouden. Daarvoor is structurele samenwerking met maatschappelijke partners en met justitie en politie essentieel.

De gemeente Losser hanteert daarbij de volgende prioriteiten:

• Veilige woon- en leefomgeving met als specifieke punten woonoverlast,  jeugdoverlast en alcohol- en drugsgebruik onder jongeren, ondermijning en weerbare samenleving en de aanpak van 'High Impact Crimes', zoals inbraken en internetfraude.
• Versterken van lokale, (inter)regionale en internationale samenwerking en afstemming.
• Versterken van de verbinding tussen openbare orde, veiligheid, zorg en handhaving (fysieke en sociale domein) door onder andere het uitvoeren van gezamenlijke controles met partners en het versterken van de informatiepositie en -uitwisseling
• Onderzoek en aanpak vindt daar plaats waar situaties om vragen en mogelijk een bedreiging vormen voor de integriteit van de gemeente, haar inwoners en ondernemers.
• Vergroten van bewustzijn/'awareness' en bevorderen van de meldingsbereidheid bij inwoners, ondernemers en organisaties, zowel extern als intern
• Intensiveren van toepassing Bibob-beleid om te voorkomen dat wij ongewild criminele activiteiten faciliteren waardoor de veiligheid, de leefbaarheid, de rechtsorde of de bestuurlijke slagkracht worden aangetast.
• Evalueren van het eerste jaar inzet van Buurtbemiddeling.

Er is adequate zorg op het gebied van brandweer, openbare orde, gezondheidszorg en rampen- en crisisbestrijding

• Voor de Veiligheidsregio Twente (VRT) vormen het regionaal risicoprofiel en het beleidsplan 2021-2024 de basis voor de programma’s van brandweer, Geneeskundige Hulporganisatie in de Regio (GHOR), multidisciplinaire onderwerpen en gemeenten.

• Centraal thema in het nieuwe beleidsplan is de inzet op het behoud van wat gerealiseerd is. Daarnaast wil de Veiligheidsregio innoveren door samen te werken met kennisinstituten, bedrijven, ondernemers en inwoners van Twente.

Doelstelling (D2):
De gemeente Losser biedt optimale dienstverlening.

Resultaat

Activiteiten/Speerpunten

Inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden zijn op uiteenlopende wijze betrokken bij het opstellen van beleid en vormgeven van projecten

We betrekken inwoners en ondernemers actief bij het verbeteren van de kwaliteit van (digitale) dienstverlening. Zo vindt onder andere het verbeteren van de website en het verbeteren van de kwaliteit van schriftelijke communicatie plaats in samenwerking met inwoners en ondernemers.

Ook betrekken we in 2023 inwoners en ondernemers bij diverse beleidsontwikkelingen en projecten (waaronder het vervolg op het integraal beleidsplan sociaal domein, herinrichting Enschedesestraat, het klimaatadaptiestrategieplan en kwaliteitsimpulsen De Lutte, Beuningen en Glane).

Op 15 maart 2023 vinden de provinciale staten- en waterschapsverkiezingen plaats. In aanloop daarnaartoe brengen we het belang van deze dubbele verkiezingen onder de aandacht. We stimuleren dat inwoners hun stem uitbrengen en maken duidelijk dat hun stem ertoe doet.

We zijn voornemens om in de uitvoering van het nog vast te stellen integraal beleidsplan sociaal domein inwoners te betrekken, denk onder andere aan de inzet van ervaringsdeskundigen. 

Intensievere samenwerking vindt plaats met nieuwe en bestaande partners en allianties

We brengen ondernemers, (maatschappelijke) organisaties en inwoners met elkaar in contact en zetten ons netwerk en onze kennis in ten behoeve van het ontwikkelen, stimuleren en borgen van de leefbaarheid binnen onze gemeente.

• Het onderzoek naar de mogelijkheid voor de inzet van een kinderburgemeester in relatie tot kinderparticipatie loopt nog. Het aspect van kinderparticipatie is breder getrokken en wordt inmiddels vanuit meerdere beleidsterreinen (onderwijs, participatie, jeugd) integraal opgepakt. De conclusies van dit onderzoek, voorstel Plan van Aanpak en benodigde middelen worden bij het opstellen van de VJN 2023 betrokken.

• Wij willen de kracht van onze samenleving benutten, door informatie over belangrijke beleidsonderwerpen als: veiligheid, verkeer, zorg en gemeentelijke dienstverlening uit de samenleving te halen. Wij onderzoeken de mogelijkheden van het instellen van een burgerpanel en de wijze waarop een burgerpanel participeert en functioneert. Dit als onderdeel van de doorontwikkeling van inwonerparticipatie.

• Inwoners en bedrijven in het buitengebied worden geconfronteerd met een breed scala aan ontwikkelingen in het buitengebied. Met name agrarische ondernemers hebben hun handen vol om te bepalen op welke wijze zij moeten/kunnen anticiperen op de veranderende omstandigheden. Sinds een aantal jaren vervullen de ervencoaches een ondersteunende rol in deze. Veelal worden keukentafelgesprekken gevoerd met de ondernemers om hen van advies te kunnen voorzien. De gemeente Losser heeft het grote belang van de inzet van ervencoaches jaren geleden onderkend en draagt samen met andere gemeenten en provincie financieel bij om de inzet van de ervencoaches te kunnen continueren. In het huidige coalitieakkoord is dit belang nogmaals aangegeven. Tot en met 2022 is budget hiervoor gegarandeerd. Het is, mede gelet op de complexiteit van de ontwikkelingen in het buitengebied en de onafhankelijke ondersteunende adviesrol van de ervencoaches, zaak om ook in 2023 de inzet daarvan te continueren en daarvoor geld beschikbaar te stellen. In samenspraak met provincie en andere gemeenten is hiervoor vooralsnog het bedrag van € 20.000 voor 2023 van de gemeente Losser noodzakelijk.  

De (digitale) dienstverlening is van goede kwaliteit en sluit zoveel mogelijk aan bij de behoefte van inwoners en ondernemers

• We brengen de eerste activiteiten uit het uitvoeringsprogramma dienstverlening ten uitvoer. Het uitvoeringsprogramma dienstverlening is een meerjarenprogramma en komt voort uit de in 2022 vastgestelde visie op dienstverlening. De activiteiten dragen rechtstreeks bij aan het verbeteren van de kwaliteit van dienstverlening in lijn met de behoefte van inwoners en ondernemers.
• We breiden de digitale dienstverlening verder uit, onder ander met een aansluiting op mijnoverheid, rijbewijs aanvragen en iVerzoeken voor professionals.
• We ontwikkelen een nieuwe website.
• We zetten in op het verbeteren van de mondelinge en schriftelijke communicatie van medewerkers waar nodig. 
• We gaan gericht per product inwoners- en ondernemersfeedback opvragen om producten en processen continu te kunnen verbeteren.
• We voeren de avondopenstelling van publiekszaken in en evalueren deze. 
• We breiden de publieksdienstverlening uit met het trouwen/partnerschap zonder ceremonie.
• We implementeren maatregelen voor het tegengaan van identiteitsfraude bij Burgerzaken.
• We gaan de levering van de Basisregistratie Kadaster (BRK) vernieuwen om up-to-date te kunnen blijven met de gegevens die het Kadaster heeft.
• We onderzoeken hoe we bij de verkiezingen het stemmen meer inclusief kunnen maken.

Inwoners kunnen digitaal zaken doen met de gemeente en hebben digitaal toegang tot informatie

Het programma Wet open overheid voeren we samen met Enschede uit. Naar verwachting is de afronding hiervan eind 2022/begin 2023. Focus ligt daarbij op:

• Aanpassen systemen en aansluiten op het Landelijk Platform Open Overheidsinformatie zodat de wettelijk verplichte actieve informatie kan worden gepubliceerd;
• De eisen rondom duurzame toegankelijkheid van informatie;
• Een dienstverlenende houding ten aanzien van informatieverzoeken door de Woo-contactpersoon en een gedegen Woo-verzoeken coördinatie;

Doelstelling (D3):
De gemeente Losser heeft een effectieve en efficiënte bedrijfsvoering.

Resultaat

Activiteiten/Speerpunten

De financiële huishouding is zowel op korte als op lange termijn gezond

• Deze PB2023 laat voor alle jaren een structureel positief saldo zien.
  
• De weerstandsratio is 10,2 en daarmee ruimschoots boven de norm: een bandbreedte van 1,4 - 2,0;
• Ook de overige kengetallen over de financiën tonen aan dat de financiële huishouding van Losser gezond is.

Er is een evenwichtige ontwikkeling van de woonlasten

• Afgezien van inflatiecorrectie worden in de PB2023 geen voorstellen voor extra verhoging van de algemene belastingen gedaan.