4. Programma 'Onmeunig mooi Losser'

4.1. Toekomstbestendig ontwikkelen in het brede sociaal domein

Het sociaal domein blijft volop in beweging. De opgaven zijn complex en raken tal van levensgebieden: van opvoeding tot zorg, van bestaanszekerheid tot participatie, van jeugdhulp tot inburgering. In deze voorjaarsnota bieden we opnieuw een integraal overzicht van dit brede domein. Daarmee brengen we samenhang aan en geven we richting aan keuzes die bijdragen aan een inclusieve, gezonde en veerkrachtige samenleving.

De maatschappelijke dynamiek blijft groot en de druk op het sociaal domein neemt niet af. Tegelijkertijd is de financiële ruimte beperkt. Dat vraagt om scherpe keuzes, waarbij we inzetten op maatregelen die aansluiten bij onze beleidskoers en voortkomen uit autonome ontwikkelingen – veelal ingegeven door landelijke wet- en regelgeving of maatschappelijke verplichtingen. Binnen die context sturen we nadrukkelijk op samenhang, effectiviteit en toekomstbestendigheid.

We richten ons onverminderd op onze vier centrale doelen: het versterken van bestaanszekerheid, het bevorderen van gelijke kansen, het ondersteunen van een veilige en betrokken samenleving, en het vergroten van de vitaliteit van onze inwoners. Dat vraagt om domeinoverstijgend werken en een preventieve benadering: problemen voorkomen waar het kan, ingrijpen waar het moet. Met meer aandacht voor het sociaal-economische fundament en met structurele verbindingen naar het fysieke domein.

We zetten stappen in de realisatie van structurele opvanglocaties voor Oekraïense ontheemden en asielzoekers, waarbij we efficiënt gebruikmaken van rijksmiddelen.

Binnen Werk en Inkomen zien we lichte financiële voordelen door bijstellingen in de verwachte uitkeringsaantallen (BUIG en BBZ). Tegelijkertijd vragen ontwikkelingen zoals de vernieuwing van beschut werk – inclusief huisvesting en overdracht – om gerichte investeringen. Ook wordt gewerkt aan de inrichting van een lokaal inlooppunt van het Werkcentrum Twente. De uitvoering van de Wet inburgering staat onder druk, doordat incidentele rijksmiddelen eindigen.

Met de verwachtte afschaffing van het abonnementstarief en de invoering van de inkomensafhankelijke bijdrage, vanuit een ophanden zijnde wetswijziging in de Wmo, verwachten we een daling van indicaties van huishoudelijke ondersteuning. Tegelijkertijd zien we stijgende kosten voor vervoer, hulpmiddelen en stijgende tarieven in de huishoudelijke hulp. Dit vraagt om herijking van het budget en een realistische planning.

Tot slot staan we in de jeugdhulp voor de uitdaging om stijgende zorgzwaarte en complexiteit te combineren met passende ondersteuning. De inzet van verklarende analyses en uitbreiding van de gemeentelijke toegang geven invulling aan de regionale afspraken binnen de Hervormingsagenda Jeugd. Ook investeren we in de beschikbaarheid van tijdelijke woonplekken voor jeugdigen in crisissituaties.

In deze voorjaarsnota maken we inzichtelijk hoe we met beperkte extra middelen toch gericht en zorgvuldig blijven werken aan een sociaal domein dat mensgericht, wendbaar en toekomstgericht is ingericht. De maatschappelijke opgaven dwingen ons tot scherpte – niet alleen financieel, maar ook beleidsmatig. Dat doen we samen, met oog voor samenhang, en altijd vanuit de overtuiging dat het beter kan wanneer we domeinen verbinden en menselijk blijven kijken.

4.1.1 Bestuursrapportage

Inhoudelijke begrotingsuitvoering 2025    

  Doel A: De bestaanszekerheid voor alle inwoners is gewaarborgd. 

Prestatie-indicatoren

Doel B: (Jonge) inwoners ervaren gelijke kansen in opgroeien en ontwikkelen

Prestatie-indicatoren

Doel C: Inwoners ervaren een inclusieve, betrokken en veilige samenleving.

Prestatie-indicatoren

Doel D: Een samenleving waarin inwoners vitaal kunnen opgroeien en ouder worden.

Prestatie-indicatoren

4.1.2 Kadernota

Voorstellen in de categorie ‘moeten’ 

Bedragen x € 1.000

Toelichting per onderdeel

S1 Ambtshalve toekenning Individuele Inkomenstoeslag (IIT)
Voor de uitvoering van de motie 'ambtshalve toekenning individuele inkomenstoeslag' is structureel budget nodig. Binnen de huidige begroting zit ruimte om verhoging op te vangen (+/- 35.000). De uitvoering van deze motie valt samen met een aankomende wetswijziging, waarbij ambtshalve toekenning van de IIT bij wet geregeld is. Deze wijziging treedt in op 1 januari 2026. In aanloop naar deze wijziging onderzoeken we welke inwoners binnen ons huidige uitkeringsbestand recht hebben op deze regeling. Daarvoor hanteren we in eerste instantie het beschikbare budget, omdat vooraf niet goed in te schatten is of er aanvullend budget noodzakelijk is.

S2 Actualisatie uitkeringen
Er heeft een actualisatie plaatsgevonden van de verwachte BUIG-uitkering op basis van de laatst ontvangen beschikking. Dit is meerjarig geactualiseerd. De BUIG-uitkering kan in de toekomst mogelijk naar beneden worden bijgesteld. Tevens heeft er een actualisatie plaatsgevonden van het verwachte aantal inkomensregelingen/uitkeringen. Dit leidt uiteindelijk per saldo tot een voordeel.

S3 BBZ dienstverlening en uitvoering
Het aantal aanvragen voor inkomensondersteuning (BBZ) bij het ROZ blijft al een aantal jaar beperkt. Daarom heeft een bijstelling (verlaging) plaatsgevonden van het verwachte aantal aanvragen. Ook hier is sprake van een voordeel.

S4 Inzet externe expertise
Het verlengen van extra capaciteit en de inzet van externe expertise is noodzakelijk om een nieuwe uitvoerder voor beschut werk te contracteren.

S5 Frictiekosten huisvesting
Incidenteel budget is benodigd voor eenmalige frictiekosten voor de huisvesting van beschut werk. Het pand waar nu beschut werk wordt uitgevoerd  heeft achterstallig onderhoud  en heeft een upgrade nodig. De kosten zijn nu nog niet helemaal inzichtelijk, maar zullen in ieder geval met de gemeente Oldenzaal worden gedeeld.

S5 Frictiekosten overgang HR taken en inzet nieuwe aanbieder
Incidenteel is budget nodig voor de overgang van HR taken naar een andere uitvoerder en voor eenmalige investeringen voor de dienstverlening van beschut werk.

S6 Exploitatie WSW werken in Losser
Op basis van de verwachte bezetting van WIL heeft een actualisatie plaatsgevonden op budgetten. Dit voordeel betreft de verwerking van het personeel dat met pensioen gaat. Deze aframing van budget dient in samenhang gezien te worden met voorstel O18 personele bezetting Servicebedrijf.

S7 Budget geïndiceerde jeugdhulp
Voor ongeveer € 800.000 kan dit nadeel worden verklaard door het structurele effect van te lage loon- en prijscompensatie in 2024 (zie ook toelichting in de financiële rapportage 2024). Daarnaast zien we nog steeds dat de aard, ernst en complexiteit van de zorgvragen toeneemt. Hierdoor zien we onder andere een hogere inzet van ambulante ondersteuning ter voorkoming van uithuisplaatsing. De inzet van ambulante ondersteuning is niet altijd financieel voordeliger op korte termijn. De verwachting is dat op lange termijn we een inverdieneffect krijgen door de inzet van ambulante ondersteuning ter voorkoming van uithuisplaatsingen. Daarnaast is er in eind 2024 een piek in inzet van het Landelijk Transitie Arrangement vanuit de gecertificeerde instellingen. Deze zware en specialistische zorgbehoefte van jongeren en/of hun gezin, vaak door complexe problemen, zorgt voor hogere uitgaven. Zie ook de toelichting in de risicoparagraaf. 

S8 Leerlingenvervoer
De nieuwe aanbesteding van het leerlingen (en wmo) vervoer heeft al geleid tot hogere kosten door de nieuwe indexatie. Dit valt (veel) hoger uit dan waar we in de begroting 2024/2025 rekening mee houden. Deels hebben we het budget hiervoor al wel verhoogd. Maar ook de wijze van berekening van de kosten is aangepast. We betalen nu in plaats van per uur per kilometer. Deze wijziging valt nadelig voor de gemeente Losser uit. Dit leidt tot een stijging van de kosten met € 340.000. Met extra maatregelen willen we deze stijging vanaf de jaarschijf 2027 terugbrengen tot € 170.000.

S9 Inrichten locaties voor asiel en opvang Oekraïense ontheemden
Om structurele locaties in te kunnen richten is budget noodzakelijk. Omdat iedere doelgroep binnen het Programma Asiel & Integratie afzonderlijke regelingen kent is het voornemen om tactisch gebruik te maken van een combinatie van deze regelingen, zodat we zo efficiënt mogelijk gebruik maken van rijksregelingen. Er wordt gewerkt aan een businesscase en vooralsnog gaan we er vanuit dat de door de gemeente gemaakte kosten worden vergoed door het rijk.

S10 Vervoersvoorzieningen Wmo
Door de nieuwe aanbesteding zijn de kosten van het Wmo- vervoer harder gestegen dan de loon- en prijsindexatie. Met een deel van deze stijging is in de begroting al rekening gehouden, maar het budget is niet toereikend om de voor 2025 verwachte kosten te dekken.

S11 Woonvoorzieningen Wmo
Mede door de krappe woningmarkt zien we de laatste jaren een stijging van de kosten van dure woningaanpassingen, al zitten daar grote schommelingen in. Vooralsnog gaan we er van uit dat een groot deel van de kostenstijging toch een incidenteel karakter heeft, maar structurele verhoging van het budget is ons inziens noodzakelijk.

S12  Rolstoelen Wmo
De kosten van de rolstoelen zijn in het verleden niet goed gefactureerd. Nabetalingen over eerdere jaren hebben in 2024 tot flinke extra kosten geleid. Ook was er  geen goed beeld van de werkelijke (structurele) kosten. Nu is dat beeld er wel. Het budget blijkt € 160.000 te laag.

S13 Huishoudelijke hulp
De tarieven voor huishoudelijke hulp zijn in 2024 iets harder gestegen dan de inflatie, waardoor het budget niet toereikend is. Een bijraming van structureel € 60.000 is noodzakelijk. Vanaf 2026 moeten we bovendien rekening houden met nieuwe afspraken die ook tot een extra kostenstijging leiden. We houden rekening met structureel €  98.000 extra.

S14 Vergoeding Tennisvereniging Losser
Aan tennisvereniging SV Losser is een vergoeding verschuldigd van € 50.000. Voor € 30.000 komt dit uit bestaand budget. De resterende € 20.000 komt uit reserves, en moet omwille van rechtmatigheid in de begroting worden verwerkt.  Het college heeft hierover al een besluit genomen.

S15 Afschaffen abonnementstarief Wmo
Vanaf 2027 mogen gemeenten weer een eigen bijdrage naar inkomen vragen voor de Wmo. Daarmee wordt de oude situatie hersteld. Dit heeft, zo is de ervaring, een remmende werking op het gebruik van met name de Huishoudelijke hulp, en dus lagere kosten. De vraag is of en hoe het rijk dit gaat verrekenen in de algemene uitkering. Door deze onzekerheid op dit moment verwachten wij geen wijziging in het huidige budget. Daarnaast leidt de invoering van het abonnementstarief tot hogere inkomsten. Onzekere factor in deze hoe het rijk dit verrekend met de algemene uitkering.

Voorstellen in de categorie ‘handhaven huidig niveau'

Bedragen x € 1.000

S16  Verklarende analyse 
De Hervormingsagenda Jeugd en regionale afspraken inkoop jeugdhulp stellen een verklarende analyse verplicht. Zonder verklarende analyse mag er regionaal niet worden aangemeld bij het coördinatiepunt wonen en verblijf en dit punt hebben we nodig voor een snelle en passende plaatsing van een jeugdige. De verklarende analyse betreft een systematische methode die laat zien welke factoren hierop van invloed zijn en hoe die met elkaar samenhangen. Het leidt tot een verklaring van de problematiek, en waardoor deze is ontstaan, voortduurt, versterkt of vermindert. Dit zorgt voor effectievere hulp inzet en minder escalatie van problemen. De verklarende analyse is daarnaast in de regio verplicht gesteld bij jeugdigen waarbij een uithuisplaatsing dreigt. In de toekomst wordt geadviseerd de verklarende analyse ook toe te passen bij casuïstiek waarbij eerder ingezette hulp niet effectief is gebleken, verschillende vraagstukken tegelijk spelen, sprake is van co-morbiditeit en gedrag niet goed te plaatsen is. De inzet van een verklarende analyse leidt tot beter passende hulp en het voorkomen van een uithuisplaatsing, wat niet inhoudt dat het een financiële besparing oplevert.

Het uitvoeren van deze methode betekent dat het onderzoek naar de gehele situatie van jeugdigen en diens gezin aanzienlijk meer tijd kost. 

Voorgesteld wordt om op dit moment geen budget aan te vragen, maar eerst ervaringen op te doen. De komende maanden benutten we om de verdere ontwikkeling en consequenties in kaart te brengen, gemeente brede mogelijkheden te verkennen, en -indien nodig-  bij de Gemeentebegroting 2026 aanvullend budget aan te vragen. 

S17 Afspraken inkoop externe verwijzers
In de regionale vastgestelde inkoopdocumenten die in begin 2024 zijn vastgesteld is opgenomen dat aanbieder bij een medische verwijzing eerder 'aan moeten kloppen' bij de gemeentelijke toegang. Contractueel is in het najaar van 2024 vastgelegd dat jeugdhulpaanbieders die behandeling bieden, de toegang moeten betrekken bij behandelingen die langer duren dan een bepaalde periode. Uiteraard kan dit ook in een eerder stadium door verwijzingen meteen bij melding bij de huisarts op te laten pakken door onze integraal consulenten, echter vraagt dit gelijke aangevraagde formatie.

We gaan ervanuit dat het gefaseerd naar ons toe komt en we in ieder geval bij 50 % van de externe verwijzingen volledig onderzoek zullen moeten doen naar de ondersteuningsvraag van de jeugdige en diens gezin en regie moeten voeren. Dit is wettelijk en in onze verordening zo geregeld. Dit maakt dat de situatie geheel in kaart gebracht wordt. Daarbij wordt niet alleen gekeken of de geïndiceerde zorg (die door de wettelijk verwijzer is ingezet) passend is. Maar er wordt ook gekeken welke mogelijkheden er voorliggend zijn of waar de consulent zelf ondersteuning kan bieden. Op deze manier werken we volgens onze lokale visie ‘zo licht en dichtbij als mogelijk en zo zwaar als nodig’.

Voorgesteld wordt om op dit moment geen budget aan te vragen, maar eerst ervaringen op te doen. De komende maanden benutten we om de verdere ontwikkeling en consequenties in kaart te brengen, gemeente brede mogelijkheden te verkennen, en -indien nodig-  bij de Gemeentebegroting 2026 aanvullend budget aan te vragen. 

S18 Scootmobielpool
Het servicebedrijf voert de scootmobielpool uit. Dat is een succes. Maar daardoor komt de bedrijfsvoering van het servicebedrijf in de problemen. Tot nu toe werd voor het werk geen vergoeding verstrekt. Door dat nu goed te regelen kan het Servicebedrijf bij extra werk voor de scootmobielpool extra personeel inhuren.

S19 Schoonmaakkosten sportfaciliteiten, doorberekenen aan gebruiker
Voor het schoonmaken van de gemeentelijke sportlocaties zijn contracten afgesloten. Deze nu bekende kosten zijn nog niet in de begroting opgenomen. Er wordt nog beoordeeld wat de mogelijkheden zijn om (een deel van) deze kosten door te belasten aan de huurders. Hierin wordt dan minimaal de indexering in meegenomen.

Voorstellen in de categorie 'wensen'

Bedragen x € 1.000

S20 Motie "Werk moet lonen"
Het college heeft op 11 februari 2025 een toezegging gedaan aan de gemeenteraad om uitvoering te geven aan deze motie. Voor de uitvoering is structureel budget nodig. Op dit moment is nog niet duidelijk om welk bedrag dit gaat, daarvoor is aanvullend onderzoek noodzakelijk. Daarnaast volgt per 1 januari 2026 een wetwijziging waarin een deel van de motie is verwerkt. De wetswijziging wordt stapsgewijs uitgevoerd over 2026 en 2027. Het Rijk stelt aanvullende middelen ter beschikking voor de uitvoering van de aangepaste wetgeving. De hoogte van deze middelen is nog niet bekend gemaakt.

S21 Aanpak lage basisvaardigheden
Voor veel mensen is goed kunnen lezen, schrijven, rekenen en omgaan met de computer niet vanzelfsprekend. Mensen die niet goed mee kunnen doen in de samenleving zijn maatschappelijk kwetsbaarder, omdat ze minder zelfredzaam zijn. Inzetten op basisvaardigheden heeft een preventieve werking. Dit jaar starten we met een traject om inzichtelijk te maken wat we in Losser al doen en wat we beter kunnen doen. We worden hierbij kosteloos ondersteunt door een adviseur van Stichting Lezen en Schrijven. Hierdoor is er op dit moment nog geen extra budget nodig.

S22 Extra kosten beschut werk
Om continuïteit in beschut werk en begeleiding te waarborgen is gekozen voor samenwerking met publieke partners binnen de regio. De gemeenten Losser en Oldenzaal willen vanaf 1 januari 2026 samenwerken met de Twentse werkontwikkelbedrijven SWB en DCW.

S23 Wet School naar duurzaam werk
Vanuit Twentse Belofte wordt hier regionaal heel veel mee gedaan. Hierdoor is de impact voor de gemeente Losser voor de uitvoering van deze wet waarschijnlijk budget neutraal. Budget vanuit het Rijk wordt via centrum gemeente Enschede verdeeld.

S24 Jongeren activiteiten centrum
Het Jongeren Activiteiten Centrum, gevestigd in de oude kantine van voetbalvereniging AJC ‘96 op het sportpark Brilmansdennen, biedt een plek waar jongeren uit de gemeente Losser elkaar kunnen ontmoeten, interesses kunnen ontdekken en vaardigheden opdoen. De focus ligt hierbij op talentontwikkeling (Talent House), activering van jongeren, het bevorderen van een inclusieve werkwijze en werken vanuit co-creatie. Een groot aantal jongeren neemt deel aan de verschillende activiteiten. Hierbij wordt o.a. nauw samengewerkt met het Twents Carmelcollege en sportverenigingen. Er bestaat de wens om de Talent House activiteiten verder te verbreden en hierbij relaties leggen met lokale bedrijven en verenigingen. Er is aan Fundament gevraagd mee te denken over mogelijkheden om het Jongeren Activiteiten Centrum binnen de bestaande middelen duurzaam in stand te houden. 

S25 Budget uitvoering Wet Inburgering
Voor de uitvoering van de Wet Inburgering hebben we de afgelopen jaren incidentele middelen ontvangen. Een aantal regelingen eindigt. Om het huidige niveau van dienstverlening te kunnen handhaven is structureel budget noodzakelijk. Er sprake is van een kleine reserve Wet Inburgering. Deze reserve zal voor jaarschijf 2025 benut worden. Indien het Rijk geen structurele middelen ter beschikking stelt voor 2026 en daarna, zullen er keuzes gemaakt moeten worden met betrekking tot de uitvoering van de Wet inburgering.

S26 Buurtbemiddeling
Buurtbemiddeling biedt de inwoners van Losser een handvat bij conflicten, waardoor zij zelf hun leefsituatie kunnen beïnvloeden. De gemeente Losser heeft als streven deze mogelijkheid gratis aan te bieden om bij te dragen aan goede leefbare wijken en buurten. Uit de evaluaties van de afgelopen jaren blijkt dat de inzet van buurtbemiddeling positief wordt beoordeeld en bijdraagt aan een veilige woonomgeving en een versterking van de leefbaarheid in de wijken. Er is aan Fundament gevraagd mee te denken over mogelijkheden om buurtbemiddeling binnen de bestaande middelen duurzaam in stand te houden. 

S27  Werkbudget cultuur
Door samenwerking proberen we cultuur in Losser toegankelijk te houden voor iedereen. We werken toe naar een actualisatie (nieuwe) cultuurvisie en uitvoeringsagenda, die richting geven aan de toekomst van cultuur in onze gemeente. We investeren in samenwerking, kennisdeling en deskundigheidsbevordering, met als doel een sterke, zelfstandige en verbonden culturele sector. Dit doen we via bestaand budget.

Investeringen opgave toekomstbestendig ontwikkelen in het brede sociaal domein

Bedragen x € 1.000

S28 Diverse investeringen voor de Brilmansdennen i.v.m. nieuwe lessen, activiteiten en automatisering
Dit betreft o.a. de aanschaf van discoverlichting, les- en spelmateriaal, implementatie software 'Roosterplanning' en aanschaf Lilian wateranalyse t.b.v. zwemwatermetingen.

4.2. Toekomstbestendig wonen, leven en werken

4.2.1 Bestuursrapportage

Inhoudelijke begrotingsuitvoering 2025   

Toekomstbestendig wonen en leven (integrale aanpak)

 

Doel B1: Omgevingskwaliteit; een kwalitatief hoogwaardige, aantrekkelijke, gezonde, veilige en klimaat- robuuste woon- en leefomgeving met voldoende en bereikbare voorzieningen.

Doel B2: Een kwalitatief hoogwaardig ingerichte, aantrekkelijke, gezonde en groene klimaat adaptieve woon- en leefomgeving

Prestatie-indicatoren

Doel C: Economie en werkgelegenheid; bijdragen aan zelfredzaamheid, door lokale en regionale werkgelegenheid en economie te bevorderen. 

Doel D: Bereikbaarheid; voorzieningen en bestemmingen zijn op een duurzame wijze, structureel vlot en verkeersveilig, bereikbaar voor iedereen.

4.2.2 Kadernota

Voorstellen in de categorie ‘moeten’

Bedragen x € 1.000 

Toelichting  

W1 Voormalig (gesloopte) gemeentelijke panden
Diverse gesloopte gemeentelijke panden staan nog met structurele kosten en opbrengsten in de begroting. Dit kan komen te vervallen.

Voorstellen in de categorie ‘handhaven huidig niveau’

Bedragen x € 1.000 

W2 Areaaluitbreiding
Betreft areaaluitbreiding Openbare ruimte van 2022 t/m 2024. In de begroting worden de kosten op de relevante budgetten tussen wegen, groen, straatmeubilair en speelvoorzieningen verdeeld.

W3 Beheerkosten Aloysiuslocatie
Conform beslispunt 3 van het raadsbesluit d.d. 9 juli 2024 inzake de herontwikkeling Aloysiuslocatie worden de beheerskosten en kapitaallasten betrokken bij de Voorjaarsnota 2025. Er is sprake van een jaarlijks exploitatietekort.

Voorstellen in de categorie 'wensen'

Bedragen x € 1.000 

W4 Brandstofkosten materieel Servicebedrijf
Het ecologisch maaibeleid vraagt een intensievere inzet van materieel waardoor brandstofverbruik is toegenomen. Deze inzichten worden meegenomen in de te actualiseren nota Onderhoud Kapitaalgoederen. 

W5 Toepassen duurzame brandstoffen
Verduurzaming materieel (elektrificatie) vindt volgens planning plaats. Duurzamere brandstoffen worden vanuit het perspectief van kostenbesparing niet ingezet.

W6 Onderhoudskosten materieel Servicebedrijf
Binnen het nieuwe ecologische maaibeleid worden er twee maairondes uitgevoerd waarbij tijdens de eerste maaironde alleen de eerste meter berm wordt gemaaid en kruisingen ivm de verkeersveiligheid. Aangezien het nieuwe beleid onder andere veel meer tijd vergt worden er meerdere trekkers ingezet. Deze ontwikkeling heeft invloed op de onderhoudskosten van het materieel.

W7 Uitbreiden personele capaciteit t.b.v. gemeentelijke watertaken
In het kader van het nieuwe WRP is een onderzoek uitgevoerd of de aanwezige formatie van voldoende omvang is om de gewenste taken en activiteiten uit te voeren. Daarbij is gebruik gemaakt van de formatiescan 'personele capaciteit' uit de Kennisbank Stedelijk Water van stichting RIONED. De conclusie is dat de huidige formatie voor de uitvoering van de watertaken binnen Losser te krap is bij de binnendienst, en dat de uitbreiding van de personele capaciteit met 1 fte noodzakelijk is. Dit dekken we binnen het nieuwe WRP.

Investeringen opgave Werken, leven en werken 

Geen investeringen in de jaren 2025 t/m 2029.

4.3. Toekomstbestendig buitengebied

We staan voor grote opgaven op het gebied van de leefomgeving in het algemeen en dat geldt ook specifiek voor het landelijk gebied. Er is ruimte nodig voor wind- en zonneparken, er zijn aanpassingen nodig om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen, delen van de landbouw lopen tegen maatschappelijke en ecologische grenzen aan, de biodiversiteit staat onder druk en door vrijkomen van voormalige agrarische bedrijfslocaties ontstaat een ander gebruik en inrichting van bouwplekken. De ruimte is schaars is en daarom moeten keuzes moeten worden gemaakt: ‘niet alles kan en niet alles kan overal.

Waar mogelijk, maken we beleid waarin wordt geanticipeerd op de ruimtelijke impact van verschillend sectoraal beleid en waarin keuzes worden gemaakt om de ruimtevraag zowel kwantitatief als kwalitatief in goede banen te leiden. We moeten dat zoveel mogelijk via een integrale benadering oppakken.

Veel benodigde informatie is niet bekend. Zo is er onduidelijkheid over de realisatie van de groen-blauwe doelen, door het NPLG en daarmee PPLG is een streep gezet en er is daardoor geen sprake meer van een landbouwakkoord. Daarbij is er de vooralsnog niet opgeloste problematiek rond stikstof, met alle onzekerheden voor inwoners en gemeente tot gevolg.

De landelijke overheid en de provincie Overijssel voeren de regie en zijn in de lead in voorgenoemd proces. Op provinciaal niveau is het TVOP-programma (Toekomst voor ons platteland) overgebleven, met maatregelpakketten, subsidies en de uitvoering van koploperprojecten. Vanuit NOT-verband – en in bestuurlijke samenwerking met de provincie - blijven wij onze wensen en reacties kenbaar maken.

Voor nu is dus er sprake van een "stand still" situatie. Het oorspronkelijke budget voor ontwikkeling van het landelijk gebied zoals dat door het vorige kabinet was gereserveerd is zeer fors naar beneden bijgesteld en vooralsnog is er geen concreet zicht op een andere koers. Dat zal ook op gemeentelijk niveau blijven doorwerken. "Geen knaken, geen taken"."

4.3.1 Bestuursrapportage

Inhoudelijke begrotingsuitvoering 2025

Doel A:  Toekomstbestendige landbouw en bedrijfsstrategieën worden gefaciliteerd.

Doel B: Behoud en de versterking van natuur en landschap in ons landelijk gebied wordt geïnitieerd en gefaciliteerd.

Doel C: Klimaat adaptieve maatregelen voor duurzaam waterbeheer en waterveiligheid in een veerkrachtig watersysteem worden gefaciliteerd en geïnitieerd

4.3.2 Kadernota

Voorstellen in de categorie ‘moeten’

Geen nieuwe voorstellen in de categorie 'moeten' voor 2025 t/m 2029

Voorstellen in de categorie ‘handhaven huidig niveau’ 

Geen nieuwe voorstellen in de categorie 'handhaven huidig niveau' voor 2025 t/m 2029.

Voorstellen in de categorie 'wensen' 

Geen nieuwe voorstellen in de categorie 'wensen' voor 2025 t/m 2029.

Investeringen opgave Toekomstbestendig buitengebied 

Geen investeringen voor 2025 t/m 2029.

4.4. Bijdragen aan een beter klimaat

We staan als gemeente voor grote uitdagingen op het gebied van klimaatverandering en grondstoffen schaarste. Wereldwijd verandert het klimaat, veroorzaakt door de broeikasgassen in de atmosfeer door menselijk handelen. Om dit tegen te gaan, zijn er in Parijs (2015) afspraken gemaakt zodat de aarde niet meer dan 1,5 graden opwarmt. Er is een ambitie vastgesteld om de CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 in 2030 met 55% verminderd te hebben. In 2050 moet dit met 95% zijn afgenomen. Nederland heeft dit vastgelegd in de klimaatwet. De tweede uitdaging is dat grondstoffen, door overconsumptie, sneller gedolven en gebruikt worden dan de aarde nieuwe grondstoffen kan genereren. Om dit tegen te gaan heeft Nederland de ambitie om in 2030 50% minder primaire grondstoffen te gebruiken en in 2050 volledig circulair te zijn.

Losser heeft in het kader van het klimaatakkoord wettelijke taken opgedragen gekregen. Naast deze wettelijke taken heeft Losser ambities. Deze zijn vastgelegd in de Toekomstvisie Losser Duurzaam 2040 en het coalitieakkoord. Het betreft hier uitdagende transities die hun doel in 2050 moeten hebben bereikt. Daarvoor is veel focus, tijd en capaciteit nodig. Zowel de Raad (tot 2027) als het Rijk (tot 2030) hebben middelen beschikbaar gesteld. De focus op deze transities wordt alleen maar intenser. Losser is voortvarend aan de slag gegaan en is in dit kader personele verplichtingen aangegaan. Uitgangspunten hierbij zijn: ‘kennis en kunde’ in eigen organisatie en ‘slim samenwerken’.

In 2026 (en verder) wordt de focus meer gelegd op de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Met name collectieve processen bij verduurzaming van buurten en dorpen waarbij maximaal wordt ingezet op lokaal eigendom. Daarnaast wordt extra aandacht besteed aan hen die de verduurzaming van hun vastgoed niet of moeilijk zelf kunnen betalen.

4.4.1 Bestuursrapportage

Inhoudelijke begrotingsuitvoering 2025  

Doel A:  Losser klimaat robuust in 2050

Doel B: Losser 100% circulair in 2050

Doel C: Losser energieneutraal in 2050

Prestatie-indicator

4.4.2 Kadernota

Voorstellen in de categorie ‘moeten’  

Geen nieuwe voorstellen in de categorie 'moeten' voor 2025 t/m 2029

Voorstellen in de categorie ‘handhaven huidig niveau’

Geen nieuwe voorstellen in de categorie 'handhaven' voor 2025 t/m 2029.

Voorstellen in de categorie 'wensen'

Geen nieuwe voorstellen in de categorie 'wensen' voor 2025 t/m 2029

Investeringen bijdragen aan beter klimaat

Geen investeringen in de jaren 2025 t/m 2029.