Voor u ligt de eerste Voorjaarsnota volgens de in juni 2018 door de raad vastgestelde nieuwe P&C rapportage structuur. Via de Voorjaarsnota rapporteert het college aan de raad hoe het gaat met uitvoering van de lopende begroting en het geeft een doorkijk naar de komende vier jaar. Er wordt gerapporteerd op verwachte beleidsmatige en financiële afwijkingen. Daarnaast bevat de rapportage een inventarisatie van knelpunten in het uitvoeren van het huidige beleid & activiteiten en nieuwe ontwikkelingen & initiatieven.
Parallel aan de totstandkoming van deze nota liep het formatieproces, dat heeft geleid tot het coalitieakkoord 'Met opgestroopte mouwen vooruit. En noe verdan!'. De inhoud van dit akkoord was pas in een laat stadium van het proces van de Voorjaarsnota bekend. In het akkoord is bepaald wat de gemeente de komende vier jaar wil bereiken. De raad heeft opdracht gegeven om het coalitieakkoord te vertalen naar een vierjarige Programmabegroting. Het is onlogisch om in deze nota al beleidsafwegingen te maken over wat de gemeente gaat doen terwijl nog niet is vastgesteld wat de gemeente wil bereiken. Daarom is deze nota beleidsarm. Om de raad inzicht te geven in de ontwikkelingen worden in hoofdstuk vier en vijf de knelpunten van het huidige beleid en nieuwe ontwikkelingen wel geïnventariseerd. Hierin zijn zoveel mogelijk de punten van het nieuwe coalitieakkoord verwerkt.
Gemeenten dienen een reëel, structureel sluitende begroting te presenteren. Deze Voorjaarsnota laat zien dat het Lossers financieel meerjarenperspectief zich ongunstig ontwikkelt, zelfs als alleen de uitgaven worden geraamd die nodig zijn om het bestaande niveau van dienstverlening te handhaven. De financiële ontwikkelingen binnen het Sociaal Domein drukken een zware stempel op de financiële ruimte in 2018 en volgende jaren van de gemeente Losser. In 2019 legt de gemeente Losser zelf een bedrag van ongeveer € 1,4 miljoen toe uit 'eigen middelen', om de uitgaven in het sociaal domein te kunnen dekken. Dit is ongewenst. Wij zijn van plan om als volgt te acteren. We gaan er vanuit dat door de pilots inzicht zal ontstaan in mogelijkheden voor kostenreductie. Door het benutten van deze mogelijkheden gaan we er vanuit een afvlakking van het financieel perspectief op dit domein mogelijk te kunnen maken: oplopend van € 200.000 in 2020 tot € 400.000 vanaf 2021. Daarnaast sluiten we aan bij de regionale en landelijke lobby om voldoende middelen beschikbaar te krijgen voor het oppakken van de vele uitdagingen die binnen het sociaal domein liggen.
De inschatting dat een afvlakking van de stijgende kosten kan worden gerealiseerd, brengt risico’s met zich mee, omdat we afhankelijk zijn van de uitkomsten van de pilots en (landelijke) ontwikkelingen. Om die reden is het van belang om hier in de risicoparagraaf rekening mee te houden: de benodigde weerstandscapaciteit wordt groter.
Het is gebruikelijk dat een Voorjaarsnota wordt gepresenteerd die zicht biedt op een (meerjarig) sluitende exploitatie. In de voorliggende nota is hiervan in de eerste jaarschijven (2019 en 2020) nog geen sprake. De door ons voorgestelde interventie in het Sociaal domein heeft naar verwachting pas vanaf 2020 effect. Daar komt bij dat ondanks onze maatregelen, de kosten binnen de jeugdzorg nog sterk toenemen. Vanaf 2021 gloren wel 'zwarte cijfers'.
Het college doet de gemeenteraad op dit moment geen voorstellen het negatieve perspectief in de jaren 2019 en 2020 om te buigen. Reden hiervoor is het 'beleidsarme' karakter van de Voorjaarsnota en de korte voorbereidingstijd die het nieuwe college is gegeven om tot besluitvorming op dit vlak te komen. Om die reden verzoekt het college de raad om haar de opdracht te geven bij de Programmabegroting 2019 met een afgewogen voorstel te komen, gericht op een meerjarig en reëel sluitend meerjarenperspectief. Ook wordt de raad gevraagd bij de behandeling van de Voorjaarsnota suggesties te geven en prioriteiten te bepalen, die in het proces gericht op de Programmabegroting zullen worden meegenomen.
Leeswijzer
Er wordt in hoofdstuk twee gestart met het Financieel middelenkader. Hierin presenteert het college het totaaloverzicht van het middelenkader van het huidig kalenderjaar en de komende vier jaren. In hoofdstuk drie worden de beleidsmatige en financiële afwijkingen behandeld die onuitstelbaar en onontkoombaar zijn. De peildatum is 15 april 2018. De definitieve verantwoording over 2018 vindt plaats bij de vaststelling van de Jaarrekening 2018.
In hoofdstuk vier en vijf worden achtereenvolgens een overzicht van knelpunten bestaand beleid en een overzicht van nieuwe ontwikkelingen gepresenteerd. Dit is nog niet het totaal overzicht, omdat de ambities van het nieuwe college slechts ten dele in het overzicht kon worden verwerkt. De meeste ambities vragen namelijk nadere uitwerking voordat het financieel kan worden vertaald. De Voorjaarsnota wordt afgesloten met een financieel resumé.