In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de financiële ontwikkelingen in de periode 2018-2021. Gestart wordt met een toelichting op het middelenkader. Daarna wordt ingegaan op de verwerkte knelpunten, tegenvallers en vervangingsinvesteringen die onuitstelbaar en onontkoombaar zijn. Vervolgens presenteert het college een lijst met geprioriteerde wensen die zij wil honoreren. Een recapitulatie van bovenstaande punten is hieronder opgenomen in tabel 1.
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
| Middelenkader | 876.945 | 1.151.794 | 1.103.988 | 988.182 |
| Knelpunten, tegenvallers en vervangingsinvesteringen (O&O) | -1.050.586 | -1.024.322 | -703.856 | -533.490 |
| Wensen | -645.250 | -386.250 | -236.250 | -211.250 |
| Eindtotaal | € -818.891 | € -258.778 | € 163.882 | € 243.442 |
Tabel 1: Recapitulatie financieel kader 2018-2021
Het middelenkader is het financiële vertrekpunt voor de begrotingsvoorbereiding vanaf 2018. Het financieel overzicht van de Kadernota 2018-2021 heeft als basis de stand van de begroting 2017-2012. De begroting sluit voor alle jaren op € 0. Een belangrijke component van het financieel overzicht is het financieel middelenkader waarin de technische wijzigingen verwerkt worden. Hier wordt uitgelegd wat we deze technische wijzigingen precies zijn en welke financiële gevolgen ze hebben.
| Financieel middelenkader | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
| 1 | Septembercirculaire 2016 | 581.092 | 821.190 | 753.680 | 753.680 |
| 2 | Decembercirculaire 2016 | 5.846 | 5.875 | 5.939 | -83.693 |
| 3 | Effect lopende prijzen algemene uitkering. | 162.608 | 354.136 | 589.554 | 897.668 |
| 4 | Loon- /prijscompensatie | -293.758 | -427.172 | -607.502 | -836.524 |
| 5 | Kapitaallasten | 126.157 | -87.235 | -224.961 | -330.227 |
| 6 | Dividend Twence | 200.000 | 200.000 | 200.000 | 200.000 |
| 7 | Vervangingsreeks | 95.000 | 285.000 | 387.278 | 387.278 |
| Totaal | 876.945 | 1.151.794 | 1.103.988 | 988.182 | |
Tabel 2: Financieel middelenkader
De stand van de begroting wordt dit jaar vervolgens vermeerderd met de mutaties in de september- en decembercirculaire 2016 (regels 1 en 2). De september- en de decembercirculaire zorgen voor een ‘grote plus’ in het financieel middelenkader van de gemeente Losser. Voor een nadere toelichting op de genoemde bedragen wordt verwezen naar de eerder verschenen raadsinformatiebrieven. Hierin valt te zien dat de extra bijdragen gedeeltelijk het gevolg zijn van een verhoging van het accres eind 2016 en gedeeltelijk door taakmutaties op het sociaal domein.
Op basis van de vastgestelde uitgangspunten voor de kadernota wordt de loon- en prijscompensatie voor meerdere jaren doorgerekend (4). Dit heeft een nadelig effect op het middelenkader omdat er meer kosten worden toegerekend aan de diverse producten. Voor dit nadelige effect wordt de gemeente gedeeltelijk gecompenseerd via de algemene uitkering (3). Er moet dan echter wel rekening gehouden worden met zogenaamde ‘lopende prijzen’ (Dit betekent dat, zowel aan de inkomsten- als uitgavenkant van de gemeentelijke exploitatie, meerjarig rekening wordt gehouden met indexering van prijzen). De doorrekening hiervan heeft een positief effect op het middelenkader.
Vervolgens worden jaarlijks de kapitaallasten geactualiseerd (5). De kapitaallasten bestaan uit de rente- en afschrijvingslasten van investeringen. De actualisering van de rente leidde voor deze kadernota tot een verlaging van de omslagrente van 3% naar 2%. Op het gemeentelijk middelenkader heeft dit een negatief effect.
Door de temporisatie van investeringen ontstaat in de eerste jaren een (incidenteel) voordeel in de afschrijvingslasten. In de latere jaren ontstaat als gevolg hiervan een klein nadelig effect. Per saldo levert de actualisatie van de kapitaallasten een voordeel op in het jaar 2018, oplopend naar een fors nadeel in 2021.
In regel 6 wordt de opbrengst van dividend als voordeel in de begroting verwerkt. De ‘Agenda van Twente' was gekoppeld aan het dividend van Twence. Omdat de Agenda van Twente in 2017 afloopt, loopt ook de financiering af en ontvangt Losser het volledige jaarlijks dividend.
Tot slot is in de voorliggende Kadernota een extra inspanning gepleegd om de vervangingsinvesteringen (ook financieel) in beeld te brengen. Dit leidt tot een meerjaren lastenverhoging ten opzichte van de Kadernota van vorig jaar. Ter compensatie hiervan is de ‘vrije ruimte’ die in het meerjarenperspectief werd gereserveerd voor nog onvoorziene vervangingsinvesteringen, vrijgevallen (regel 7). Dit heeft een structureel voordeel als effect. Consequentie hiervan is wel dat er geen extra ruimte meer voor vervangingsinvesteringen in de begroting aanwezig is. Om die reden is het belangrijk om de (meerjaren) vervangingsinvesteringen goed in beeld te houden.
In de kadernota worden de knelpunten, tegenvallers en vervangingsinvesteringen verwerkt die onuitstelbaar en onontkoombaar (O&O) verwekt. De hiermee gepaard gaande lastenstijging dient in de exploitatie te worden meegenomen, om het huidige niveau van dienstverlening in stand te kunnen houden. Deze uitgavencategorieën zijn dan ook in het financieel kader meegenomen. Voor een overzicht van deze punten wordt verwezen naar bijlage I. De totale kosten hiervan zijn:
| Soort uitgaven in euro’s | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
| Knelpunten, tegenvallers en vervangingsinvesteringen (O&O) | -1.050.586 | -1.024.322 | -703.856 | -533.490 |
Tabel 3: Uitgaven verwerkte knelpunten, tegenvallers en vervangingsinvesteringen (O&O)
Zoals in de inleiding aangegeven is er nu een bescheiden ruimte om te investeren in ‘Nieuw beleid’. In deze paragraaf worden afzonderlijke lijsten gepresenteerd van de geprioriteerde wensen die wel en die niet gehonoreerd zijn. De Raad kan hierin vanzelfsprekend andere keuzes maken.
Overzicht van door het college voorgestelde, gehonoreerde wensen
Het college heeft prioriteit toegekend aan onderstaande wensen. Uit onderstaand overzicht blijkt dat de lasten die voortvloeien uit de wensen, deels incidenteel en deels structureel van karakter zijn. Ter dekking van de incidentele wensen vindt in de eerste twee jaar een onttrekking plaats aan de algemene reserve.
| Onderwerp | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
| 1. | Nieuwe Agenda van Twente | 168.750 | 168.750 | 168.750 | 168.750 |
| 2. | Toeristische marketing Twente | 22.500 | 22.500 | 22.500 | 22.500 |
| 3. | Ondermijning | 100.000 | - | - | - |
| 4. | Flankerend beleid Centrum | 200.000 | 100.000 | - | - |
| 5. | Toeristisch Genootschap Losser | 30.000 | 30.000 | - | - |
| 6. | Uitvoering hondenbeleidsplan 2017- 2022 | 64.000 | 20.000 | 20.000 | 20.000 |
| 7. | Woonvisie 2020 | - | 25.000 | 25.000 | - |
| 8. | Opstellen beleidsplan Volksgezondheid | 25.000 | - | - | - |
| 9. | Belijning parkeerplaats Bookholtlaan | 5.000 | - | - | - |
| 10. | Tijdelijke huisvesting sportverenigingen i.v.m. bouw sporthal | 20.000 | 20.000 | - | - |
| 11. | Twee mobiele snelheid displays | 10.000 | - | - | - |
| Totaal in euro’s | 645.250 | 386.250 | 236.250 | 211.250 | |
Tabel 4: Gehonoreerde beleidswensen en investeringen met prioriteit
1.Nieuwe Agenda van Twente
De huidige Agenda van Twente loopt tot en met 2017 en is gefinancierd uit het (super)dividend van Twence. In deze periode zijn opgaven in de regio aangepakt. De nieuwe Agenda van Twente versterkt de condities die in de afgelopen tien jaar zijn opgebouwd. Ze kiest nieuwe technologie als kapstok om de economie en de regio als geheel op te stuwen en Twente klaar te maken voor de toekomst. In de bestuurscommissie van 10 mei is besproken dat 7,50 per inwoner beschikbaar is voor de AvT. Daarnaast is gesproken om buiten het basis pakket een extra bedrag per inwoner als impuls beschikbaar te stellen. Dit bedrag is opgenomen als punt 3 bij niet gehonoreerde wensen.
2. Toeristische marketing Twente
De marketing van Twente (onder de vlag van Marketing Oost) moet gezamenlijk met de Twentse gemeenten worden gefinancierd. Er wordt uitgegaan van € 1,00 per inwoner.
3. Nieuw beleidsplan ondermijning
In regionaal verband speelt het onderwerp ondermijning. Dit heeft te maken met "crimineel" gedrag, waardoor de samenleving geraakt wordt. Onder- en bovenwereld schuiven door elkaar. Er worden per gemeente ondermijningsbeelden opgesteld. Wanneer dit helder is, betekent dit dat hier inzet op moet worden gepleegd. Dit raakt niet alleen het strafrecht, maar ook voor de gemeentelijke organisatie betekent dit dat er acties moeten worden ondernomen.
4. Flankerend beleid Centrum
Flankerend beleid is noodzakelijk ter bestrijding van toenemende leegstand in het centrum, het centrum zo compact mogelijk te kunnen houden en om de in de "Ruimtelijke Visie Centrum Losser" opgenomen ontwikkelingsmogelijkheden te kunnen faciliteren. De middelen worden ingezet om: - ondernemers buiten het kernwinkelgebied te stimuleren om te verplaatsen naar leegstaande panden in het centrum - bij nieuwe ontwikkelingen zo nodig winkelmeters te schrappen (planschade) en uit de markt te halen.
5. Toeristisch Genootschap Losser
Voor de jaren 2018 en 2019 is jaarlijks € 30.000,00 nodig om initiatieven uit het Actieprogramma Recreatie en Toerisme te kunnen aanjagen. Hiertoe is het Toeristisch Genootschap Losser opgericht. De (veelal particuliere) initiatieven dragen ertoe bij dat het aantal overnachtingen stijgt en dat meer werkgelegenheid in recreatie en toerisme ontstaat.
6. Uitvoering hondenbeleidsplan 2017- 2022
Conform college- en raadsbesluit (respectievelijk 7 maart en 24 mei 2017). De uitvoering van dit beleidsplan is in deze kadernota opgesplitst in twee posten. De eerste post bestaat uit aanschaf van materialen, structurele kosten legen en onderhoud en communicatie. Dit onderdeel staat bij gehonoreerde wensen. Daarnaast is er nog een plus variant waarin door middel van inzet van een BOA inwoners worden voorgelicht, aangesproken en indien nodig uiteindelijk geverbaliseerd. De inzet van de BOA op dit terrein staat bij niet gehonoreerde wensen.
7. Woonvisie 2020
De Woonvisie wordt om de vier jaar herzien. In 2020 zal een nieuwe woonvisie ter vaststelling worden voorgelegd. Om de nodige onderzoeken en participatie te kunnen financieren is budget nodig. Geraamde bedrag is gebaseerd op ervaringen tot nu toe.
8. Opstellen Beleidsplan volksgezondheid
Conform wettelijke verplichting zullen we een beleidsplan volksgezondheid op (laten) stellen. Dit is een integraal plan dat een relatie heeft met alle gemeentelijke beleidsterreinen met betrekking tot volksgezondheid. Tevens vindt uitwerking plaats in de vorm van een plan van aanpak dat ook de benodigde inzet voor de komende jaren beschrijft.
9. Belijning parkeerplaats Bookholtlaan
Extra parkeerplaatsen zijn nodig om toenemende parkeeroverlast bij sportpark Brilmansdennen tegen te gaan.
10. Tijdelijke huisvesting sportverenigingen i.v.m. bouw sporthal
Binnensportverenigingen worden in seizoen 2018/2019 gedwongen uit te wijken naar andere accommodaties en maken hiervoor extra kosten; een bijdrage in de extra kosten is wenselijk.
11. Twee mobiele snelheid displays
De ervaringen met het huidige snelheidsdisplay zijn zeer positief. Na plaatsing hiervan is gebleken dat de snelheden inderdaad afnemen. De kracht zit in het feit dat inwoners wordt getoond dat klachten serieus genomen worden door direct actie te ondernemen door plaatsing van een display. De ervaring leert thans dat voor vijf kerkdorpen één display te weinig is om adequaat op klachten te kunnen reageren.
| Onderwerp | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
| 1. | Starterslening | 7.500 | 15.000 | 22.500 | 22.500 |
| 2. | Uitbreiding formatie control | 45.000 | 45.000 | 45.000 | 45.000 |
| 3 | Pluspakket Uitvoering hondenbeleidsplan | 66.000 | - | - | - |
| 4. | Pluspakket Agenda van Twente | 90.000 | 90.000 | 90.000 | 90.000 |
| 5. | Duurzaamheidsfonds (Sport)accommodaties | 25.000 | 25.000 | 25.000 | 25.000 |
| 6. | Licentie Norminstituut Bomen | 2.800 | 2.800 | 2.800 | 2.800 |
| 7. | Gemeentelijke verkeersvisie (ter voorbereiding op de omgevingsvisie) | 25.000 | - | - | - |
| 8. | Bijdrage Open Clubhuis MAN | 75.000 | - | - | - |
| 9. | Optimalisatie inrichting sportpark Brilmansdennen | 200.000 | - | - | - |
| 10. | Toepassen gedragscode soortenbescherming en abonnement op Nationale Database Flora en Fauna | 4.500 | 3.000 | 3.000 | 3.000 |
| 11. | Bevorderen burgerparticipatie; opnieuw invoeren Boomplantdag | 5.000 | 5.000 | 5.000 | 5.000 |
| 12. | Investering: LAGA fietspad á € 500.000 (gereed: 2021). | - | - | - | - |
| 13. | Investering: Aankoop gronden t.b.v. parkeervoorzieningen centrum Losser á € 250.000 (gereed: 2020). | - | - | - | 5.000 |
| 14. | Investering: Dorpsommetje Beuningen á € 15.000 (gereed: 2019). | - | - | 1.050 | 1.035 |
| 15. | Investering: Grensbeleving Glane (cofinanciering) á € 150.000 (gereed: 2020). | - | - | - | 10.500 |
| Totaal niet gehonoreerde wensen | 545.800 | 185.800 | 194.350 | 209.835 | |
Tabel 5: Overzicht niet gehonoreerde wensen
1. Starterslening
In het verleden heeft het rijk 50%, de provincie 25% en de gemeente 25% middelen ingebracht bij het SVn om startersleningen te kunnen verstrekken. De gemeente Losser financierde dit vanuit het dividend van de aandelen van het Bouwfonds Nederlandse Gemeenten. De bijdrage vanuit het rijk en provincie zijn gestopt. Om het instrument te continueren moet de gemeente de kosten volledig voor eigen rekening, nemen. In de zes jaren dat gebruik gemaakt is van de Starterslening (2008 tot en met 2014) is circa 1,7 miljoen euro aan starterleningen verstrekt aan 51 deelnemers (gemiddeld circa € 300.000 per jaar). Uitgaande van dit gemiddelde gaan wij uit van een storting van € 300.000 per jaar. De voornaamste kosten zijn het gevolg van het gegeven dat deelnemers de eerste drie jaren geen rente en aflossing hoeven te betalen. Deze kosten komen dus voor onze rekening. Uitgaande van een aflossing van circa € 30.000 per jaar zullen we dus € 270.000 euro per jaar storten, waarover 2% rentelast en 0,5% beheerskosten over het uitgezette bedrag.
2. Uitbreiding formatie control
Na het terugnemen van de controlfunctie van de gemeente Enschede is deze functie voor 0,5 fte. Gecombineerd met de functie van regiefunctionaris samenwerking (ook 0,5 fte). De afgelopen 2,5 jaar is gaandeweg duidelijk geworden dat de beschikbare formatie voor een stevige en onafhankelijke invulling van de functie onvoldoende is gebleken. Te vaak moeten er binnen de controltaken ongewenste keuzes worden gemaakt en is onvoldoende diepgang mogelijk. Daarnaast is de combinatie met de functie van regiefunctionaris minder ideaal gebleken.
3. Pluspakket Uitvoering hondenbeleidsplan
Voor toelichting zie post 6 gehonoreerde wensen.
4. Pluspakket Agenda van Twente
Voor toelichting zie punt 1 gehonoreerde wensen.
5. Duurzaamheidsfonds (Sport)accommodaties
Instellen voorziening/fonds waarmee gemeente (sport)verenigingen stimuleert te investeren in duurzaamheid (zonnepanelen, ledverlichting, warmtepomp, enz.).
6. Licentie Norminstituut Bomen
Het Norminstituut Bomen stelt richtlijnen op voor de uitvoering van onderhoud aan bomen en geeft instrumenten voor het bepalen van het juiste beheer van bomen. De licentiekosten bedragen € 2.800 op basis van een vierjarig abonnement.
7. Gemeentelijke verkeersvisie (ter voorbereiding op de omgevingsvisie)
Het opstellen van een verkeersvisie, welke als input kan dienen voor de op te stellen Omgevingsvisie. Hiermee wordt richting gegeven aan gemeentelijk beleid op gebied van verkeer en (openbaar) vervoer, parkeren, fietsverkeer etc.).
8. Bijdrage Open Clubhuis MAN
Realisatie Open Clubhuis betekent stimulans voor de Losserse sport en verlaagt druk op binnensportaccommodaties in de kern Losser.
9. Optimalisatie inrichting sportpark Brilmansdennen
Binnen het sportpark zijn ontwikkelingen (Hockey Club Losser, onderzoek samenwerking/fusie AJC/KVV) gaande waarvoor een herinrichting van het sportpark noodzakelijk is.
10. Toepassen gedragscode soortenbescherming en abonnement op Nationale Database Flora en Fauna
Bij het abonnement op de Nationale Database Flora en Fauna is sprake van een instaptarief van € 1.500 en jaarlijkse abonnementskosten van € 3.000. Daarnaast kunnen vanuit het reguliere opleidingsbudget de kosten worden gedragen voor instructies werken met de gedragscode.
11. Bevorderen burgerparticipatie; opnieuw invoeren Boomplantdag
Bewoners meer betrekken bij het onderhoud van groen in de Openbare Ruimte zorgt voor beter begrip van de toegevoegde waarde van groen, levert saamhorigheid op in de wijk en kan leiden tot (beperkte) kostenbesparing op groenonderhoud. Deelname aan de landelijke Boomplantdag leidt tot grotere betrokkenheid van de jeugd (en hun ouders) bij groen in de kernen en het buitengebied.
12. LAGA fietspad
Waterschap Vechtstromen is in 2017 gestart met de planvorming ten behoeve van de herinrichting van de Dinkel. Het LAGA-fietspad kan ten gevolge van deze ontwikkelingen niet op de huidige locatie blijven liggen. De aanleg van recreatieve voorzieningen maakt echter geen deel uit van de taak van het Waterschap, toch wordt realisatie van dergelijke voorzieningen door het Waterschap wel gezien als "mee koppel kansen". De realisatie van het LAGA-fietspad op de nieuwe locatie kan daarom meeliften in de planvorming en uitvoering van het project "Herinrichting Dinkel" waarin de gemeente Losser actief participeert. Naast het feit dat het bestaande LAGA-fietspad op een nieuw en definitief tracé gerealiseerd kan worden, ontstaat met deze ontwikkeling tevens de kans om de ontbrekende schakel in het LAGA-fietspad, tussen Goormatenweg en Hoofdstraat, te realiseren.
13. Aankoop gronden ten behoeve van parkeervoorzieningen centrum Losser
Om ruimtelijke kwaliteit in het centrum van Losser te kunnen realiseren heeft de Raad op 10 mei jl. het "Ambitie document centrum Losser" vastgesteld. Hierbij is tevens het verkeerskundig "groeimodel naar meer verblijfsruimte" als uitgangspunt vastgesteld. Dit heeft tot gevolg dat er ruimte moet worden gevonden voor lang parkeren aan de rand van het kernwinkelgebied.
14. Dorpsommetje Beuningen
Vanuit Dorpsbelangen Beuningen is de wens geuit om een ontbrekende schakel te realiseren zodat een dorpsommetje aangesloten kan worden op Lomanskamp II.
15. Grensbeleving Glane (cofinanciering)
Naar verwachting kan er een subsidieaanvraag worden gedaan voor een project Grensbeleving Glane (als onderdeel van de "Kwaliteitsimpuls Glane"). Investering dient ter cofinanciering.