In dit hoofdstuk beschrijven we de financiële positie. Dat doen we aan de hand van onderstaande overzichten:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Geprognosticeerde balans 2024-2028
Bedragen x € 1.000 per 1 januari
| Balanspost | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
| Activa | |||||
| Immateriele vaste activa | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Materiele vaste activa | 73.511 | 76.211 | 78.911 | 81.611 | 84.311 |
| Financiele vaste activa | 4.446 | 4.365 | 4.303 | 4.241 | 4.179 |
| Totaal Vaste activa | 77.957 | 80.576 | 83.214 | 85.852 | 88.490 |
| Voorraden | -780 | -543 | -1.202 | -1.442 | -1.828 |
| Vorderingen (uitzettingen) | 1.757 | 1.757 | 1.757 | 1.757 | 1.757 |
| Liquide middelen | 10 | 4.315 | 3.350 | 240 | 386 |
| Overlopende activa | 11.696 | 11.696 | 11.696 | 11.696 | 11.696 |
| Totaal Vlottende activa | 12.684 | 17.226 | 15.601 | 12.251 | 12.012 |
| Totaal Activa | 90.641 | 97.801 | 98.815 | 98.103 | 100.502 |
| Passiva | |||||
| Eigen vermogen | 34.345 | 31.854 | 29.153 | 26.285 | 25.493 |
| Voorzieningen | 9.168 | 9.367 | 9.629 | 9.863 | 10.032 |
| Vaste schulden | 29.714 | 38.166 | 40.619 | 41.071 | 40.523 |
| Totaal Vaste passiva | 73.227 | 79.387 | 79.401 | 77.219 | 76.049 |
| Vlottende Schulden | 9.769 | 10.769 | 11.769 | 13.239 | 16.809 |
| Overlopende passiva | 7.645 | 7.645 | 7.645 | 7.645 | 7.645 |
| Totaal Vlottende passiva | 17.414 | 18.414 | 19.414 | 20.884 | 24.453 |
| Totaal Passiva | 90.641 | 97.801 | 98.815 | 98.103 | 100.502 |
Activa
Materiële vaste activa
Hier is als basis genomen de balans uit het jaarverslag 2023. Daarnaast is rekening gehouden met de nieuwe investeringen, die in de GB2025 zijn opgenomen voor de jaren 2025-2028.
De verschillen in de voorgenomen investeringen worden veroorzaakt door de inbreng van de restant kredieten die in het verleden zijn verleend (onder andere riolering).
Voor het verloop van het EMU saldo is het verloop van de boekwaarde (x € 1.000) als volgt:
| Verloop | Bedrag |
| Boekwaarde per 1-1-2024 | 73.511 |
| Afschrijving | 4.137 |
| Voorgenomen investeringen | 6.837 |
| Boekwaarde per 1-1-2025 | 76.211 |
| Afschrijving | 5.117 |
| Voorgenomen investeringen | 7.817 |
| Boekwaarde per 1-1-2026 | 78.911 |
| Afschrijving | 5.672 |
| Voorgenomen investeringen | 8.372 |
| Boekwaarde per 1-1-2027 | 81.611 |
| Afschrijving | 5.898 |
| Voorgenomen investeringen | 8.598 |
| Boekwaarde per 1-1-2028 | 84.311 |
Financiële vaste activa
Deze post bestaat uit drie onderdelen, te weten:
Er worden weinig mutaties verwacht ten aanzien van de aandelen. Om deze reden is het gemiddelde van de laatste vijf jaren opgenomen. Dit geldt ook voor de gemeenschappelijke regelingen. Voor de leningen is van de gemiddelde daling van de laatste vijf jaren uitgegaan.
Voorraden
Op basis van de geactualiseerde bouwgrondexploitaties is de voorraad gronden in beeld gebracht. Door de verwachte verkoop van gronden in met name de Saller ontstaan negatieve boekwaardes (diverse complexen sluiten winstgevend).
Het verloop kan als volgt worden weergegeven (x € 1.000):
| Boekwaarde per | Saldo |
| 1-1-2024 | -796 |
| Lasten | 1.709 |
| Opbrengst verkopen | 1.450 |
| 1-1-2025 | -537 |
| Lasten | 562 |
| Opbrengst verkopen | 1.221 |
| 1-1-2026 | -1.196 |
| Lasten | 592 |
| Opbrengst verkopen | 832 |
| 1-1-2027 | -1.436 |
| Lasten | 104 |
| Opbrengst verkopen | 490 |
| 1-1-2028 | -1.822 |
Vorderingen
Bij de Vorderingen is uitgegaan van het gemiddelde van de balansen 2012-2023.
Liquide middelen
Liquide middelen is gebruikt als sluitpost, om activa- en passivazijde aan elkaar gelijk te maken.
Overlopende activa
Bij Overlopende activa is het gemiddelde genomen van de balansen 2012-2023.
Passiva
Eigen vermogen
Het verloop van de balanspost Eigen vermogen is in overeenstemming met de mutaties zoals die in de financiële administratie opgenomen zijn verwerkt. Deze mutaties zijn conform de eerder door de gemeenteraad genomen besluiten.
Voorzieningen
Het verloop van de post voorzieningen is conform de huidige besluitvorming geraamd en betreft het verloop van de voorziening pensioenen wethouders, riolering, reiniging, vervanging afvalcontainers, voormalig personeel en ontmanteling Topcraft.
Vaste schulden
De prognose met betrekking tot deze post is ontleend aan de leningenadministratie.
Vlottende schulden
Bij Vlottende schulden is het gemiddelde genomen van de balansen 2012-2023.
Overlopende passiva
Bij Overlopende passiva is het gemiddelde genomen van de balansen 2012-2023.
In het verdrag van Maastricht is afgesproken dat het EMU-tekort van een aangesloten land maximaal 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) mag bedragen. Het EMU-tekort wordt bepaald door een gezamenlijk tekort van het Rijk, lokale overheden en sociale fondsen. Gemeenten dienen in de begroting een raming van het eigen EMU-saldo op te nemen. De Nederlandse gemeenten mogen gezamenlijk maximaal 0,38% van het tekort veroorzaken. Dit is vastgelegd in de wet Houdbare overheidsfinanciën. De totale norm wordt verdeeld in referentiewaarden over alle gemeenten.
De referentiewaarden zijn gepubliceerd in de decembercirculaire 2023. De actuele referentiewaarde voor Losser is € 3.651.000. Met een berekend Emu-saldo van € 4.479.000 in 2025 zitten we daar boven. Dat geldt ook voor de berekende Emu-saldi voor 2024 en 2026. Reden is dat we, om het coalitieakkoord te kunnen uitvoeren, voor de jaren 2024 tot en met 2026 gekozen hebben voor flinke investeringen, voor een groot deel ook met een incidenteel financieel effect. Dat zien we vooral terug in het negatieve exploitatiesaldo voor mutaties reserves (punt 1. in de tabel hieronder).
| Nr. | Omschrijving | 2024 | 2025 | 2026 |
| x € 1000,- | x € 1000,- | x € 1000,- | ||
| Volgens realisatie tot en met sept. 2024, aangevuld met raming resterende periode | Volgens begroting 2025 | Volgens meerjarenraming in begroting 2026 | ||
| 1. | Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c) | -2.491 | -2.701 | -2.868 |
| 2. | Mutatie (im)materiële vaste activa | 2.700 | 2.700 | 2.700 |
| 3. | Mutatie voorzieningen | 199 | 262 | 234 |
| 4. | Mutatie voorraden (incl. bouwgronden in exploitatie) | 237 | -659 | -240 |
| 5. | Verwachte boekwinst bij verkoop effecten en verwachte boekwinst bij verkoop (im)materiële vaste activa | 0 | 0 | 0 |
| 1 | Berekend EMU-saldo | -5.229 | -4.479 | -5.095 |
(Bedragen x €1.000)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
In de stand 31-12-2024 zijn de werkelijke stortingen en onttrekkingen van 2024 niet meegenomen. Dit vindt plaats bij de jaarrekening 2024.
Voor de mutaties in 2025 wordt verwezen naar de toelichting van het desbetreffende programma in hoofdstuk 2.
Programma Onmeunig mooi Losser
Reserve Duurzaamheid
Losser heeft in het kader van het klimaatakkoord wettelijke taken opgedragen gekregen. De raad heeft voor de jaarschijven 2023, 2024, 2025 en 2026 €800.000 beschikbaar gesteld voor de uitvoeringskosten Klimaatakkoord. Het Rijk heeft tot 2030 ca. € 425.000 per jaar beschikbaar gesteld. Met deze gelden worden de uitvoeringskosten van de wettelijke taken gefinancierd. Hierbij worden eerst de middelen van het Rijk uitgeput. Naast de opgedragen wettelijke taken heeft Losser ambities vastgelegd in de Toekomstvisie Losser Duurzaam 2040 en het coalitieakkoord. De uitvoeringskosten hiervan worden ook gefinancierd uit deze reserve. De huidige stand van de reserve is € 508.000.
Reserve frictiekosten
Op het onderdeel 'Sociaal domein', specifiek de drie decentralisaties, is in 2015 een voordelig resultaat geboekt. Bij de implementatie en uitvoering van de nieuwe taken in het Sociaal Domein, wordt gaandeweg duidelijk dat het naar alle waarschijnlijkheid niet voor alle medewerkers haalbaar is om aan de daarbij behorende eisen (kennis en vaardigheden) te voldoen. Dit leidt tot frictiekosten. De huidige stand van de reserve is € 112.000.
Reserve Gezond in de stad
De gemeente Losser heeft via de decentralisatie-uitkering GIDS (Gezond In De Stad) middelen ontvangen om de aanpak van gezondheidsachterstanden verder vorm te geven. Bij de resultaatbestemming 2015 is besloten het ontvangen bedrag 2015 te reserveren. De reserve wordt ingezet voor activiteiten in het kader van de Kadernota Gezondheid 2019-2022, het Lokaal Preventieakkoord en het Preventie en Handhavingsplan Alcohol en Middelengebruik 2024-2027. Momenteel is de omvang van de reserve € 380.000.
Reserve herinrichting Beuningen
De raad heeft op 13 november 2017 de motie aangenomen om voor dit doel een bedrag van € 40.000 op te nemen om te komen tot een Kwaliteitsimpuls Beuningen, naar analogie van de Kwaliteitsimpuls De Lutte en het Parapluplan centrum Losser. Het bedrag is bestemd voor de studie naar Kleintje Kulturhus Beuningen.
Reserve Inburgering statushouders
Voor de huisvesting van statushouders heeft de gemeente in de loop van 2017 eenmalige middelen ontvangen. Deze middelen zijn bedoeld voor de integratie van statushouders, waaronder participatie en taalonderwijs. In de jaarrekening 2017 is van het niet bestede bedrag ad € 174.000 een reserve gevormd. Bij de jaarrekening 2021 is hiervan € 100.000 in het resultaat vrijgevallen, zodat nu nog een reserve van € 74.000 resteert.
Reserve Bibob
Deze reserve is in 2023 ingesteld om Bibob gemeente breed in te zetten en om een inhaalslag te maken met de exploitatievergunning. De verwachte doorlooptijd van dit project is 3 tot 4 jaar. De huidige stand van de reserve is € 455.000.
Reserve Centrumontwikkeling
Met de vaststelling van de jaarrekening 2019 is besloten € 500.000 uit het resultaat te reserveren voor het Centrumplan in Losser. Voor de centrumontwikkeling is een groot aantal doelstellingen geformuleerd, die verband houden met flankerend beleid voor de centrumontwikkelingen Losser. Daarbij is te denken aan onder andere: subsidieregeling voor pui- en gevelverbetering en winkelverplaatsingen. Omvang en moment van de daadwerkelijke uitgaven zijn afhankelijk van initiatieven vanuit de lokale middenstand. Op dit moment is de stand van de reserve € 484.000.
Reserve cofinanciering Leader
De gemeente Losser draagt jaarlijks voor maximaal 25% bij aan projecten in de gemeente die betrekking hebben op plattelandsontwikkeling vanuit Leader. De bijdrage is onderdeel van cofinanciering waarin de provincie (25%) en Rijk (50%) meebetalen. Om slagvaardig te kunnen handelen is in de VJN2024 € 200.000 beschikbaar gesteld voor de financiering van vier projecten. De Leader-periode loopt van 2023 - 2027.
Reserve M.O.P. gebouwen
Op 20 december 2011 heeft de gemeenteraad op basis van de najaarsnota besloten tot het instellen van een reserve voor de M.O.P. gebouwen, inclusief de gebouwen van het onderwijs. Dit omdat het M.O.P. meerjarig is onderbouwd en planmatig wordt weggezet. De reserve valt onder twee programma's. De raad heeft eventuele tekorten en overschotten aan het einde van het jaar met de reserve verrekend. Doel van deze reserve is om te 'sparen' voor grote onderhoudsuitgaven.
Reserve grondexploitatie
De grondexploitatie is een vrij risicovolle activiteit. Om deze risico’s op te kunnen vangen, zonder de Algemene risicoreserve aan te moeten spreken, is in 2007 door de raad besloten een Reserve grondexploitatie te vormen. Hierbij is het volgende bepaald. Indien het jaarresultaat van de overige gemeentelijke activiteiten een negatief saldo vertoont, wordt dit eerst aangevuld. Het meerdere wordt voor 50% bestemd voor de Algemene reserve en de andere 50% voor de Reserve grondexploitatie. In geval van een tekort op de grondexploitatie wordt dit eerst ten laste van deze reserve gebracht; een eventueel resterend tekort komt ten laste van de algemene middelen. Op basis van het risicoprofiel (vereiste weerstandscapaciteit) van de grondexploitaties wordt deze reserve gehandhaafd. Op dit moment is de stand € 1.164.000. Dit is hoger dan de door de raad gemaximeerde omvang van € 1 mln. Bij de jaarrekening 2024 vindt de eventueel noodzakelijke aframing plaats.
Reserve impuls brede school 2009
Betreft budget ten behoeve van de uitvoering van de Brede Regeling Combinatiefuncties. Gemeente neemt vanaf 2009 deel aan de regeling en ontvangt inmiddels voor ruim vijf formatieplaatsen een bijdrage. In de eerste deelnamejaren is het niet gebruikte budget door de raad aan de reserve toegevoegd. Al enkele jaren zijn ruim zes formatieplaatsen ingevuld. De hogere uitgaven zijn door de raad uit de reserve gedekt. Niet gebruikte budgetten zijn aan de reserve toegevoegd. Op dit moment is de stand € 103.000.
Reserve bouw Kulturhus Overdinkel
Op 19 maart 2013 heeft de raad de nieuwe uitgangspunten voor deze beschikbare reserve gesteld. De beschikbare € 400.000 was nodig voor de inrichting van de openbare ruimte in relatie tot het Kulturhus Overdinkel. In 2016 zijn daarom de kosten voor de realisatie van het centrumplein Overdinkel verrekend met deze reserve. De stand op 1 januari 2025 is naar verwachting € 75.000. De raad heeft dit bedrag bestemd voor onderhoud voor de komende jaren.
Reserve M.O.P. onderwijs '10
Zie onderbouwing ‘Reserve M.O.P. gebouwen’. De jaarlijkse onttrekking is afhankelijk van investeringen in schoolgebouwen. Investeringen worden gedaan op basis van het in september 2021 vastgestelde Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP).
Reserve Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB)
De gemeente heeft gedurende de periode 2008 - 2012 hiervoor middelen ontvangen via de algemene uitkering. Met de Vereniging Sport en Gemeenten is een convenant gesloten voor de uitvoer van diverse beweeginterventies. De budgetten hiervoor zijn in de begroting opgenomen. Huidige stand van de reserve is € 52.000. De raad heeft dit bedrag bestemd voor sport- en beweegactiviteiten in de komende jaren en het Lokaal Sportakkoord.
Reserve omgevingswet
Deze reserve is ingesteld om de implementatie van de Omgevingswet te bekostigen. Ook al is de Omgevingswet van kracht, de implementatie (doorontwikkeling) is nog in volle gang. De verwachting is dat de komende jaren deze doorontwikkeling van de Omgevingswet en het Digitale Stelsel (zowel landelijk als lokaal) voort duurt. De huidge stand van de reserve is € 566.000.
Reserve onderhoud wegen
Het MIP is het instrument om meerjarig concreet invulling te geven aan het onderhouds- en vervangingsprogramma wegen. Via het MIP worden uitvoeringsprojecten gedefinieerd en uitgevoerd. Hiervoor zijn in deze reserve middelen beschikbaar gehouden.
Reserve synergie hervormingsagenda en inkoopstrategie
Deze reserve is ingesteld voor de nieuwe aanbesteding Jeugdhulp en WMO. Voor eind 2025 zullen we alle indicaties moeten herindiceren. De landelijke Hervormingsagenda Jeugd is hierbij een belangrijk initiatief met naast regionaal ook lokaal verplichte taakstellingen om knelpunten in de jeugdzorg aan te pakken en het jeugdzorgstelsel houdbaar te maken voor de toekomst. Tijdens de overgang en implementatie naar het nieuwe model wordt gestreefd naar synergie en kan er een kwaliteit-slag gemaakt worden waardoor de inwoners passende ondersteuning ontvangen, de sociale basis wordt versterkt en inzet van zwaardere zorg wordt vermeden. De overgang naar het nieuwe inkoopmodel loopt twee kalenderjaren (2024 en 2025) en wordt gefinancierd uit deze reserve.
Reserve vervanging lampen Openbare Verlichting
Deze reserve is bedoeld voor de 4-jaarlijkse vervanging van de lampen van de openbare verlichting. Jaarlijks wordt een bedrag van € 12.500 gereserveerd.
Reserve Sociaal domein
Op het onderdeel 'Sociaal domein', specifiek de drie decentralisaties, is in 2015 een voordelig resultaat geboekt. Vanwege de onzekerheid die bestaat over de ontwikkeling van de uitgaven en inkomsten binnen het 'Sociaal domein', is besloten om € 1.000.000 te bestemmen voor de vorming van een reserve 'Sociaal domein'. De kosten van pilots in het Sociaal domein worden ten laste van deze reserve gebracht. In de Voorjaarsnota 2024 is voor 2025 voorzien in een aanvulling van de reserve met € 1.000.000. Daarmee is de continuïteit van de uitvoering van pilots geborgd.
Reserve versnelling landbouwtransitie
Op 15 november 2022 is door de Raad een amendement aangenomen waarin de raad het college opdraagt een reserve 'Landbouwtransitie' in te stellen voor het ondersteunen van de Losserse boeren bij de grote opgaven waar zij nu en in de toekomst mee te maken krijgen.
Reserve versnelling woningbouwopgave
Betreft de door de raad via een amendement ingestelde bestemmingsreserve versnelling woningbouwopgave. Deze bestemmingsreserve wordt momenteel breed ingezet in het beleidsveld wonen. O.a. voor de ondersteuning bij de update van het woonbeleid naar aanleiding van de gestelde doelen en ambities: het woningbehoefteonderzoek en de voorbereiding op de wettelijke verplichting van het volkshuisvestingprogramma. Daarnaast zetten we de reserve in op de bijbehorende inzet van instrumentarium zoals het opstellen van het beleidskader voor woningsplitsing en kavelsplitsing en de evaluatie van de starterslening. Deze processen dragen bij aan het kunnen invullen en uitvoeren van de woningbouwopgave.
Programma Wendbare organisatie en transparant bestuur
Reserve aansluiting BRP-digitale dienstverlening
Bij de resultaatbestemming van 2017 is besloten een reserve in te stellen ter dekking van de kosten voor de aansluiting bij de applicatie iBurgerzaken. Het project is afgerond. De kapitaallasten van de investering worden uit deze reserve gedekt. Na het laatste jaar van afschrijving wordt de reserve opgeheven.
Algemene reserve
De algemene reserve is bedoeld als buffer (weerstandscapaciteit) voor het opvangen van financiële tegenvallers. Voorbeelden hiervan zijn een tekort op de jaarrekening en niet voorzienbare risico's. Een toelichting op de Algemene reserve is hierboven opgenomen. Samen met de Reserve grondexploitatie is de omvang van deze reserve bepalend voor de omvang van het weerstandsvermogen en de weerstandsratio. De omvang is met ruim € 20 miljoen en een weerstandsratio van 8,5 ruim voldoende van omvang. De raad heeft de bandbreedte voor deze ratio bepaald op 1,4 - 2.
Egalisatiereserve investeringsbijdragen
Op grond van BBV 2004 mogen bijdragen uit eigen reserves in investeringen met een economisch nut niet in mindering worden gebracht op de boekwaarde van de investeringen. Hier is sprake van een zogenaamde bruto verantwoording. In de praktijk houdt dat in, dat (een deel van) de jaarlijkse afschrijvingslasten gedekt wordt door jaar een stukje van deze reserve voor dat doel in te zetten. De jaarlijkse vrijval van deze reserve vindt plaats op basis van de afschrijvingstermijn van het betreffende activum. De vrijval wordt conform de regelgeving verwerkt via een mutatie van reserves en op deze wijze derhalve via de bestemmingen. Inzet van deze reserve wordt aangemerkt als structurele dekking. Huidige stand van deze reserve is begin 2025 naar verwachting € 3,5 miljoen.
Reserve Lastenverlichting
In de VJN2023 is besloten tot vorming van deze reserve. Uit deze reserve wordt in principe jaarlijks een lastenverlichting van € 250.000 op de afvalstoffenheffing gedekt. Dit bedrag leidt tot een korting op de aanslag van ongeveer € 25 per Losserse huishouden. Als het rekeningresultaat het toelaat (batig is), wordt jaarlijks ook € 250.000 ten laste van het resultaat aan deze reserve toegevoegd. Als de reserve in enig jaar geen saldo meer heeft, vindt dat jaar geen lastenverlichting plaats.
Reserve conjunctuur/frictiefonds
Op 12 mei 2009 heeft de raad bij het vaststellen van de bezuiniging besloten tot het instellen van een conjunctuur-/frictiefonds in 2010 van € 1.000.000. Deze is bedoeld voor het opvangen van tijdelijke, conjuncturele tegenvallers, waarbij te denken valt aan bijvoorbeeld niet door het rijk gecompenseerde uitkeringsgelden en teruglopende leges. Tevens bedoeld voor opvang frictiekosten in de vorm van eenmalige personele effecten als uitvloeisel van de organisatorische aanpassingen. Ook de samenwerking met Enschede en het GBT en de daaruit voortvloeiende frictiekosten vallen hieronder. De reserve bedraagt € 51.000. Voorheen werd jaarlijks een bedrag van ongeveer € 12.000 onttrokken, dat te maken had met verplichtingen die voortvloeien uit de overgang van voormalige medewerkers naar het Gemeentelijke Belastingkantoor Twente. Inmiddels is hier geen sprake meer van door pensionering van de betreffende medewerker.
Reserve referenda
Bij de Bestuursrapportage 2016 is besloten € 40.000 apart te zetten voor de organisatie van referenda.
(Bedragen x € 1.000)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
In de stand 31-12-2024 zijn de werkelijke stortingen en onttrekkingen van 2024 niet meegenomen.
Voor de mutaties in 2025 wordt verwezen naar de toelichting van het desbetreffende programma in hoofdstuk 2.
Onmeunig mooi Losser
Ontmanteling Top Craft
Op basis van de notitie "Mensenwerk" hebben de drie deelnemende gemeenteraden in december 2011 besloten om de huidige uitvoeringsstructuur van zowel Gr-Wot als het uitvoeringsbedrijf Top Craft te ontmantelen en over te gaan tot separate uitvoering van de WSW door de drie afzonderlijke gemeenten. Als gevolg van deze beslissing is in de jaarrekening 2011 van Top Craft BV en het Gr-Wot een voorziening "Herstructurering/ontmanteling" gevormd van € 8,3 miljoen ter dekking van toekomstige kosten die verband houden met de herstructurering. Voor Losser resulteerde dit tot het vormen van een voorziening ter hoogte van € 2,6 miljoen. De huidige stand van de voorziening is € 32.000. De verwachting is dat de voorziening in 2024 wordt afgewikkeld.
Voorziening reiniging
Het saldo van deze voorziening is de afgelopen jaren in de tarieven verwerkt. Op deze wijze worden behoudens (autonome) kostenstijgingen, onregelmatige schommelingen in de tarieven beperkt. De huidige stand van de voorziening is € 742.000. Per eind 2024 is de voorziening naar verwachting op ruim € 727.000.
Voorziening vervanging afvalcontainers
Uit deze voorziening worden de kosten voor het vervangen van ondergrondse containers gedekt. Vanaf 2018 hebben hiervoor jaarlijkse storting plaatsgevonden van € 35.000. Bij de jaarrekening 2021 is deze voorziening afgesplitst van de voorziening reiniging. De huidige stand van de voorziening is € 198.000. Per eind 2024 is de voorziening naar verwachting ruim € 233.000.
Voorziening Riolering
De hoogte van het rioolrecht is gebaseerd op het kostendekkingsplan dat onderdeel is van het vernieuwde Gemeentelijke Rioleringsplan (vGRP) dat in maart 2018 is vastgesteld. De hoogte van de (noodzakelijke) voorziening is betrokken bij de samenstelling van dit vGRP. De huidige stand van de voorziening is € 4.985.000. Per eind 2024 is de voorziening naar verwachting op ruim € 5.164.000.
Voorziening Instandhouding bleekhuisje
De stichting die voorheen het bleekhuisje exploiteerde is opgeheven en heeft de bezittingen overgedragen aan de gemeente. Samen met de liquidatieopbrengst worden de huuropbrengsten in de voorziening gestort, om daarmee het onderhoud aan het bleekhuisje te kunnen uitvoeren.
Wendbare organisatie
Voorziening pensioenen wethouders
Op grond van BBV dient voor de pensioenverplichtingen, die de gemeente Losser heeft tegenover bestuurders en oud-bestuurders dan wel tegenover hun nabestaanden, een voorziening te worden gevormd. Op basis van actuariële berekeningen wordt jaarlijks beoordeeld of de voorziening nog toereikend is. Uitkeringen van de pensioenen vinden jaarlijks plaats uit de voorziening en via de exploitatie wordt deze voorziening aangevuld tot de noodzakelijke omvang.
(Bedragen x € 1.000)
| Specificatie incidentele baten en lasten | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
| Specificatie baten | ||||
| Programma Onmeunig mooi Losser | ||||
| Winstneming 2021-2025 | -180 | -95 | -23 | -23 |
| verduurz. Brilmansdennen | -15 | 0 | 0 | 0 |
| Totaal baten | -195 | -95 | -23 | -23 |
| Specificatie lasten | ||||
| Programma Wendbare organisatie | ||||
| Bel.cap. Vluchtel. en statush. Oh. | 13 | 0 | 0 | 0 |
| Overhead BIBOB | 26 | 0 | 0 | 0 |
| Wet Open Overheid incidenteel | 55 | 0 | 0 | 0 |
| Incidentele korting 2025 uit meicirc. | 760 | 0 | 0 | 0 |
| Impulsverbeteringen dienstverlening | 50 | 50 | 0 | 0 |
| Uitvoeringskosten klimaatakkoord | 800 | 800 | 0 | 0 |
| Extra onderuitputting kap.lasten | -150 | -150 | -150 | 0 |
| Grondexpl. Vpb extra | -111 | -90 | -54 | -45 |
| O6 Doorontwik Inwonerparticipatie | 80 | 80 | 0 | 0 |
| Veilig wonen | 7 | 7 | 0 | 0 |
| O18 Bijdrage RTV Noord Oost Twente | 25 | 0 | 0 | 0 |
| W11b Aanleg hondenvelden | 25 | 0 | 0 | 0 |
| S4 Buurtbemiddeling | 16 | 0 | 0 | 0 |
| Programma Onmeunig mooi Losser | ||||
| Meerjaren onderhoud (MOP) | 300 | 0 | 0 | 0 |
| Grasbeton | 67 | 67 | 0 | 0 |
| Parochietuin Losser | 5 | 0 | 0 | 0 |
| Recr. en Toerisme: toegankelijkheid | 25 | 0 | 0 | 0 |
| Herstel in gebr. Gen. gemeentegrond | 44 | 0 | 0 | 0 |
| Inrichting percelen Bossenstrategie | 25 | 75 | 0 | 0 |
| Grondexploitatie vm. Martinusschool | 86 | 0 | 0 | 0 |
| Handhaving energielabel C kantoren | 2 | 0 | 0 | 0 |
| verduurz. Brilmansdennen | 49 | 0 | 0 | 0 |
| Herziening subsidiebeleid | 0 | 10 | 0 | 0 |
| Bel.cap. Vluchtel. en statush. | 45 | 0 | 0 | 0 |
| Armoedebestrijding kinderen | 14 | 0 | 0 | 0 |
| Verst. Dienstv. Gem.: Systeemleren | 6 | 6 | 6 | 0 |
| W11b Verv. uitstroomvrzn Lutterm.weg | 34 | 0 | 0 | 0 |
| W14 Evenementenportalen | 30 | 0 | 0 | 0 |
| W8 Ondersteuning sportinitiatieven | 25 | 0 | 0 | 0 |
| S18 Cultureel aanbod | 35 | 0 | 0 | 0 |
| S18 Dorpspas of Losser-pas | 10 | 0 | 0 | 0 |
| S18 Kindergemeenteraad (KGR) | 10 | 0 | 0 | 0 |
| W11b Aanleg klimaatbosje | 30 | 0 | 0 | 0 |
| W11b Beheer en verv.plan. speeltoest | 30 | 0 | 0 | 0 |
| W11b Deelname groene loper Losser | 15 | 0 | 0 | 0 |
| W11b Groene invul Schoolstr. Overd. | 15 | 0 | 0 | 0 |
| W14 Bijdr. Achterst. onder. Parken | 55 | 0 | 0 | 0 |
| W14 Verankeren beken & bleken | 25 | 0 | 0 | 0 |
| S14 Jongerenact. centrum Fundament | 75 | 0 | 0 | 0 |
| S16 Versterken bestaanszekerheid JPF | 93 | 79 | 0 | 0 |
| Besparingsverlies jeugd | 641 | 0 | 0 | 0 |
| Ketensysteem jeugd | -1 | 0 | 0 | 0 |
| Wmo hulpmiddelen | 8 | 0 | 0 | 0 |
| Loon-prijsbijst. Jeugdz. (tr. 2022) | 34 | 0 | 0 | 0 |
| W11b Aanleg hekwerk overstort | 0 | 0 | 0 | 0 |
| W11b Opstellen Grondstoffenplan | 0 | 0 | 0 | 0 |
| O5 Toekomstvisie gemeente Losser | 85 | 0 | 0 | 0 |
| W11a Ext. ondersteuning handhaving | 25 | 0 | 0 | 0 |
| W5 Wonen en groeiambitie | 0 | 100 | 0 | 0 |
| W11a Omgevingsplan | 200 | 200 | 0 | 0 |
| Licenties eigen software DSO | 50 | 50 | 50 | 50 |
| Kostenplaatsen | ||||
| Concierge (24 uur) 't Lossers hoes | 55 | 29 | 0 | 0 |
| Juridisch medewerker privaatrecht | 29 | 0 | 0 | 0 |
| Overh. Jur. Medew. | 13 | 0 | 0 | 0 |
| O14 Procesonder. Wendb. organisatie | 75 | 75 | 0 | 0 |
| S17 Overhead | 14 | 14 | 0 | 0 |
| S17 Verbinder lokale partners | 87 | 87 | 0 | 0 |
| S2 Synergie hervormingsagenda | 568 | 0 | 0 | 0 |
| Totaal lasten | 4.629 | 1.488 | -147 | 5 |
| Specificatie onttrekking reserves | ||||
| Programma Wendbare organisatie | ||||
| Uitv. Kn. klimaatakk. bijdr. res. | -800 | -800 | 0 | 0 |
| Programma Onmeunig mooi Losser | ||||
| Grondexploitatie vm. Martinusschool | -86 | 0 | 0 | 0 |
| S2 Kosten synergie hervorm. | -568 | 0 | 0 | 0 |
| S2 Vorming reserve synergie hervorm. | -568 | 0 | 0 | 0 |
| S20 Investeringrsrv ontwik soc dom | -1.000 | 0 | 0 | 0 |
| Totaal onttrekking reserves | -3.021 | -800 | 0 | 0 |
| Specificatie storting reserves | ||||
| Programma Wendbare organisatie | ||||
| Res. behoedzaamheid ivm accres | 1.199 | 0 | 0 | 0 |
| Uitvoeringskosten klimaatakkoord | 800 | 800 | 0 | 0 |
| Programma Onmeunig mooi Losser | ||||
| Winstneming 2021-2025 | 81 | 47 | 11 | 11 |
| realisatie sporthal in De Lutte | 0 | 2.500 | 0 | 0 |
| S2 Vorming reserve synergie hervorm. | 568 | 0 | 0 | 0 |
| S20 Investeringrsrv ontwik soc dom | 1.000 | 0 | 0 | 0 |
| vrijval winstneming 2024-2029 | -86 | -47 | -11 | -11 |
| Totaal storting reserves | 3.562 | 3.300 | 0 | 0 |
| 0 | ||||
| Totaal saldo incidentele baten en lasten | 4.975 | 3.893 | -170 | -18 |
Toelichting:
Het overzicht incidentele baten en lasten is al enige tijd een vast onderdeel van onze begroting. Het overzicht is nodig om het structurele en incidentele begrotingssaldo te bepalen. De provinciaal toezichthouder kijkt hier kritisch naar. Inmiddels is het BBV aangescherpt: een overzicht met incidentele baten en lasten volstaat niet meer alleen, ook wordt gevraagd om een toelichting.
De algemene regel is simpel: de gemeente voert structurele taken uit en raamt daarvoor structurele middelen in de begroting. Dat betekent eigenlijk dat in principe alle baten en lasten in de begroting structureel zijn. Voor structurele baten en lasten geldt in het algemeen, dat zij tot nadere besluitvorming voor onbepaalde tijd opgenomen zijn. Wel kunnen de structurele middelen fluctueren, kijk alleen maar eens naar de inkomsten uit het gemeentefonds. Ook door nieuw beleid of door bezuinigingen kunnen de hoogte van structurele lasten en baten worden beïnvloed.
Incidentele baten en lasten betreffen die posten die het begrotingssaldo incidenteel beïnvloeden. Het gaat om eenmalige zaken en om (meerjarige) projecten of subsidies als deze eveneens het karakter van tijdelijkheid c.q. eindig doel hebben. Een begroting, meerjarenraming of jaarrekening kan ieder jaar dergelijke eenmalige zaken bevatten. Ook kan het voorkomen dat een eenmalige subsidie voor een bepaalde activiteit wordt verkregen, maar dat de lasten van de uitvoering van die activiteit zich over meerdere jaren uitspreidt. Gezien de koppeling met de subsidie hebben deze lasten dan een incidenteel karakter. De begroting en meerjarenraming geven inzicht of baten en lasten afwijkend van aard zijn. In de toelichting op het BBV staat als hulpmiddel dat voor het bepalen van een nadere invulling van het begrip ‘incidenteel’ gedacht kan worden aan baten en lasten die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen. Dit betekent dat baten en lasten die zich drie jaar of minder voordoen kunnen kwalificeren als incidenteel, maar ook gewoon structureel van aard kunnen zijn. Baten en lasten die zich vier jaar of langer voordoen zijn in beginsel structureel van aard. De scheidslijn tussen drie jaar of langer is zoals gezegd een hulpmiddel bij het bepalen of er sprake is van incidenteel of structureel; de soort of de eigenschap van een begrotingspost van het taakveld gaat altijd boven dit hulpmiddel. Zo blijft een incidentele baat of last, die vier jaar of langer geraamd wordt, gezien de soort of de eigenschap van een begrotingspost altijd incidenteel en wordt dus niet opeens structureel door deze langer dan drie jaar te ramen.
Aan de hand van de hiervoor geschetste kaders hebben wij het overzicht incidentele baten en lasten opgesteld. In de GB24 was al voor de jaarschijf 2025 al een incidenteel saldo van bijna € 2,5 mln. opgenomen. De grootste bedragen: MOP (€ 300.000), klimaat (€ 800.000) en een reservering van € 1,2 mln. uit behoedzaamheid vanwege de verwachting dat het accres in de AU daalt (zie toelichting hieronder). Voor de investeringen in klimaat geldt dat we deze, ondanks dat ze voor vier jaar geraamd zijn, toch als incidenteel hebben aangemerkt, omdat het om een periode van maximaal vier jaar gaat, én er een reserve wordt gevormd. Dotaties en onttrekkingen aan reserves zijn in principe altijd incidenteel. Het incidentele saldo van 2026 is eveneens fors in de GB24, en wordt vooral veroorzaakt door de dotatie van € 2,5 mn. voor realisatie van de nieuwe sporthal in de Lutte.
Nieuwe ontwikkelingen
Het incidentele saldo voor de jaren 2025 en 2026 neemt flink toe. In 2025 stijgt dit met ongeveer € 2,5 mln. tot bijna € 5 mln. Opvallende bedragen uit de VJN24 zijn de vorming van de reserve synergie hervormingsagenda (bijna € 600.000) en het omgevingsplan (€ 200.000). De stijging wordt voor een belangrijk deel ook veroorzaakt door het rijk: de korting op het gemeentefonds in 2025 (€ 760.000) is als incidenteel aangemerkt en de bezuiniging op de Jeugdzorg (€ 640.000) is teruggedraaid.
Beleidsnota's en onderzoeken
Naast de al in de GB24 opgenomen bedragen is in de VJN24 voor een flink aantal onderzoeken en het opstellen van beleidsnota's geld geraamd, vaak voor één, soms voor twee jaar. Ook deze kosten hebben we als incidentele last aangemerkt. Het gaat onder meer om de beleidsplannen Vervanging speelvoorzieningen, doorontwikkeling burgerparticipatie, opstellen van een grondstoffenplan en omgevingsplan.
Inhuur personeel
In de VJN24 is rekening gehouden met extra structurele middelen om de organisatie verder op orde te brengen. Dit vloeit voort uit de uitgevoerde benchmark. Maar in de VJN24 is ook geld uitgetrokken voor personele ondersteuning voor specifieke werkzaamheden. Zo is er geld uit getrokken voor een procesondersteuner wendbare organisatie (€ 75.000 voor 2025 en 2026) en een verbinder lokale partners (€ 87.000 voor 2025 en 2026).
Investeringen in de openbare ruimte
Naast het regulier onderhoud en de nodige investeringen trekken we incidenteel ook nog het nodige extra geld uit in de VJN24. Te denken valt aan realisatie van een klimaatbosje, het verankeren van Beken & Bleken en aanleg van een hekwerk bij de overstort.
Investeringen in het Sociaal domein.
Voor 2025 is in de VJN24 een bedrag van € 75.000 opgenomen voor het Jongerenactiviteitencentrum van Fundament. We investeren verder in de kinderburgermeester, het versterken van bestaanszakerheid en de Losserpas.
Reserves
Zoals hiervoor al geschetst worden stortingen en onttrekkingen aan reserves in principe als incidenteel opgemerkt. Die hebben we dan ook als zodanig in bovenstaand overzicht opgenomen. Een opvallende is de reservering behoedzaamheid in verband met het accres. Voor de jaren 2023 tot en met 2025 is het accres in het gemeentefonds hoog. Van diverse kanten is al gewaarschuwd dat dit accres in de betreffende jaren lager gaat uitvallen omdat steeds weer blijkt dat het rijk de ambities niet waar maakt. Daarom hebben we een deel van het de algemene uitkering gereserveerd voor tegenvallers in het accres.
Bij eerdere besluitvorming is door de raad besloten tot het doen van (extra) uitgaven en investeringen in 2025. De uitgaven en kapitaallasten die uit de investeringen voortvloeien zijn verwerkt in de voorliggende Gemeentebegroting. Daarnaast is het nodig om het krediet te verlenen voor de investeringen.
De volgende kredieten worden in 2025 geautoriseerd:
| Omschrijving | Bedrag | Besluitvorming in |
| Vervanging openbare verlichting 2025 | 200.000 | VJN 2021, blz. 22 |
| Herinrichting openbare ruimte wkc de Brink | 100.000 | VJN 2021, blz. 41 |
| Vervanging materieel Servicebedrijf 2025 | 275.000 | VJN 2021, blz. 29 |
| Kwaliteitsimpuls Glane | 400.000 | VJN 2021, blz. 42 |
| Kwaliteitsimpuls Beuningen | 400.000 | VJN 2021, blz. 42 |
| Structureel vervangingsbudget groenvoorzieningen 2025 | 50.000 | VJN 2021, blz. 43 |
| Vervanging landmeetkundige apparaten | 7.200 | VJN 2023, blz. 65 |
| Uitvoeringsprogramma kwaliteitsimpuls De Lutte | 900.000 | VJN 2023, blz. 65 |
| De Muchte herinrichting fysieke leefomgeving | 500.000 | VJN 2023, blz. 65 |
| Vervanging wegen | 950.000 | VJN 2023, blz. 65 |
| Renovatie basisschool Pax Christi | 2.241.900 | VJN 2023, blz. 65 |
| Renovatie basisschool Veldzijde | 2.588.000 | VJN 2023, blz. 65 |
| Vervangingsinvestering wegen, kunstwerken, openbare verlichting en brug 't Zwart | 400.000 | VJN 2024, blz. 68 |
| Doorontwikkeling afvalbrengpunt | 1.000.000 | VJN 2024, blz. 68 |
| Aanleg grasbetonstenen buitengebied | 175.000 | VJN 2024, blz. 68 |
| Gebiedsontwikkeling Vogelbuurt | 200.000 | VJN 2024, blz. 68 |
| ICT voor reguliere taken | 15.000 | VJN 2024, blz. 68 |
| Dorphuis/Mariaschool Beuningen | 700.000 | VJN 2024, blz. 68 |
| Gebieds- en opgavegerichte aanpak diverse centra | 500.000 | VJN 2024, blz. 68 |