Onderdelen van de financiële positie die worden toegelicht:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Geprognosticeerde balans 2023-2027
Bedragen x € 1.000 per 1 januari
| Balanspost | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
| Activa | |||||
| Immateriele vaste activa | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Materiele vaste activa | 67.480 | 95.736 | 96.198 | 98.885 | 99.937 |
| Financiele vaste activa | 4.010 | 3.665 | 3.561 | 3.456 | 1.847 |
| Totaal Vaste activa | 71.490 | 99.401 | 99.758 | 102.340 | 101.784 |
| Voorraden | -1.090 | -312 | -72 | -731 | -971 |
| Vorderingen (uitzettingen) | 5.784 | 1.822 | 1.822 | 1.822 | 1.822 |
| Liquide middelen | 1.216 | -26.195 | -30.223 | -29.447 | -27.109 |
| Overlopende activa | 8.363 | 8.363 | 8.363 | 8.363 | 8.363 |
| Totaal Vlottende activa | 14.273 | -16.323 | -20.110 | -19.994 | -17.896 |
| Totaal Activa | 85.762 | 83.079 | 79.648 | 82.347 | 83.888 |
| Passiva | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Eigen vermogen | 34.614 | 31.584 | 29.887 | 30.892 | 29.344 |
| Voorzieningen | 8.876 | 9.165 | 9.302 | 9.482 | 9.659 |
| Vaste schulden | 32.585 | 32.578 | 29.708 | 31.221 | 34.135 |
| Totaal Vaste passiva | 76.075 | 73.328 | 68.897 | 71.596 | 73.137 |
| Vlottende Schulden | 4.615 | 4.615 | 5.615 | 5.615 | 5.615 |
| Overlopende passiva | 5.073 | 5.136 | 5.136 | 5.136 | 5.136 |
| Totaal Vlottende passiva | 9.688 | 9.751 | 10.751 | 10.751 | 10.751 |
| Totaal Passiva | 85.762 | 83.079 | 79.648 | 82.347 | 83.888 |
Activa
Materiële vaste activa
Hier is als basis genomen de balans uit het jaarverslag 2022. Daarnaast is rekening gehouden met de nieuwe investeringen, die in de PB2024 zijn opgenomen voor de jaren 2024-2027.
De verschillen in de voorgenomen investeringen worden veroorzaakt door de inbreng van de restant kredieten die in het verleden zijn verleend (onder andere riolering).
Voor het verloop van het EMU saldo is het verloop van de boekwaarde (x € 1.000) als volgt:
| Verloop | Bedrag |
| Boekwaarde per 1-1-2023 | 67.480 |
| Afschrijving | 4.170 |
| Voorgenomen investeringen | 32.426 |
| Boekwaarde per 1-1-2024 | 95.736 |
| Afschrijving | 4.137 |
| Voorgenomen investeringen | 4.599 |
| Boekwaarde per 1-1-2025 | 96.198 |
| Afschrijving | 4.137 |
| Voorgenomen investeringen | 6.824 |
| Boekwaarde per 1-1-2026 | 98.885 |
| Afschrijving | 4.658 |
| Voorgenomen investeringen | -3.606 |
| Boekwaarde per 1-1-2027 | 99.937 |
Financiële vaste activa
Deze post bestaat uit drie onderdelen, te weten:
Er worden weinig mutaties verwacht ten aanzien van de aandelen. Om deze reden is het gemiddelde van de laatste vijf jaren opgenomen. Dit geldt ook voor de gemeenschappelijke regelingen. Voor de leningen is van de gemiddelde daling van de laatste vijf jaren uitgegaan.
Voorraden
Op basis van de geactualiseerde bouwgrondexploitaties is de voorraad gronden in beeld gebracht. Door de verwachte verkoop van gronden in met name de Saller ontstaan negatieve boekwaardes (diverse complexen sluiten winstgevend).
Het verloop kan als volgt worden weergegeven (x € 1.000):
| Boekwaarde per | Saldo |
| 1-1-2023 | -1.090 |
| Lasten | 3.092 |
| Opbrengst verkopen | 2.315 |
| 1-1-2024 | -312 |
| Lasten | 1.709 |
| Opbrengst verkopen | 1.450 |
| 1-1-2025 | -72 |
| Lasten | 562 |
| Opbrengst verkopen | 1.221 |
| 1-1-2026 | -731 |
| Lasten | 592 |
| Opbrengst verkopen | 832 |
| 1-1-2027 | -1.477 |
| Lasten | 104 |
| Opbrengst verkopen | 490 |
| 1-1-2028 | -2.186 |
Vorderingen
Bij de Vorderingen is uitgegaan van het gemiddelde van de balansen 2012-2022.
Liquide middelen
Liquide middelen is gebruikt als sluitpost, om activa- en passivazijde aan elkaar gelijk te maken.
Overlopende activa
Bij Overlopende activa is het gemiddelde genomen van de balansen 2012-2022.
Passiva
Eigen vermogen
Het verloop van de balanspost Eigen vermogen is in overeenstemming met de mutaties zoals die in de financiële administratie opgenomen zijn verwerkt. Deze mutaties zijn conform de eerder door de gemeenteraad genomen besluiten.
Voorzieningen
Het verloop van de post voorzieningen is conform de huidige besluitvorming geraamd en betreft het verloop van de voorziening pensioenen wethouders, riolering, reiniging, vervanging afvalcontainers, voormalig personeel en ontmanteling Topcraft.
Vaste schulden
De prognose met betrekking tot deze post is ontleend aan de leningenadministratie.
Vlottende schulden
Bij Vlottende schulden is het gemiddelde genomen van de balansen 2012-2022.
Overlopende passiva
Bij Overlopende passiva is het gemiddelde genomen van de balansen 2012-2022.
In het verdrag van Maastricht is afgesproken dat het EMU-tekort van een aangesloten land maximaal 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) mag bedragen. Het EMU-tekort wordt bepaald door een gezamenlijk tekort van het Rijk, lokale overheden en sociale fondsen. Gemeenten dienen in de begroting een raming van het eigen EMU-saldo op te nemen. De Nederlandse gemeenten mogen gezamenlijk maximaal 0,38% van het tekort veroorzaken. Dit is vastgelegd in de wet Houdbare overheidsfinanciën. De totale norm wordt verdeeld in referentiewaarden over alle gemeenten.
De referentiewaarden zijn gepubliceerd in de septembercirculaire 2022. De actuele referentiewaarde voor Losser is € 2.753.000. Met een berekend Emu-saldo van € 2.297.000 in 2024 zitten we daar ruim onder. Mede door de omvang van de nieuwe investeringen is ook het verwachte Emu-saldo in 2023 ruim boven de norm. De jaarschijf 2025 valt net als 2024 ruim binnen de Emu-norm.
| Nr. | Omschrijving | 2023 | 2024 | 2025 |
| x € 1000,- | x € 1000,- | x € 1000,- | ||
| Volgens realisatie tot en met sept. 2023, aangevuld met raming resterende periode | Volgens begroting 2024 | Volgens meerjarenraming in begroting 2024 | ||
| 1. | Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c) | -3.030 | -1.596 | 1.276 |
| 2. | Mutatie (im)materiële vaste activa | 28.256 | 462 | 2.687 |
| 3. | Mutatie voorzieningen | 289 | 137 | 180 |
| 4. | Mutatie voorraden (incl. bouwgronden in exploitatie) | 778 | 240 | -659 |
| 5. | Verwachte boekwinst bij verkoop effecten en verwachte boekwinst bij verkoop (im)materiële vaste activa | 0 | 0 | 0 |
| Berekend EMU-saldo | -31.775 | -2.161 | -571 |
(Bedragen x €1.000)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
In de stand 31-12-2023 zijn de werkelijke stortingen en onttrekkingen van 2023 niet meegenomen. Dit vindt plaats bij de jaarrekening 2023.
Voor de mutaties in 2024 wordt verwezen naar de toelichting van het desbetreffende programma in hoofdstuk 2.
Programma Onmeunig mooi Losser
Reserve frictiekosten
Op het onderdeel 'Sociaal domein', specifiek de drie decentralisaties, is in 2015 een voordelig resultaat geboekt. Bij de implementatie en uitvoering van de nieuwe taken in het Sociaal Domein, wordt gaandeweg duidelijk dat het naar alle waarschijnlijkheid niet voor alle medewerkers haalbaar is om aan de daarbij behorende eisen (kennis en vaardigheden) te voldoen. Dit leidt tot frictiekosten. De huidige stand van de reserve is € 112.000.
Reserve Gezond in de stad
De gemeente Losser heeft via de decentralisatie-uitkering GIDS (Gezond In De Stad) middelen ontvangen om de aanpak van gezondheidsachterstanden verder vorm te geven. Bij de resultaatbestemming 2015 is besloten het ontvangen bedrag 2015 te reserveren. De reserve wordt ingezet voor activiteiten in het kader van de Kadernota Gezondheid 2019-2022 en het Lokaal Preventieakkoord. Momenteel is de omvang van de reserve € 380.000.
Reserve herinrichting Beuningen
De raad heeft op 13 november 2017 de motie aangenomen om voor dit doel een bedrag van € 40.000 op te nemen om te komen tot een Kwaliteitsimpuls Beuningen, naar analogie van de Kwaliteitsimpuls De Lutte en het Parapluplan centrum Losser. Het bedrag is bestemd voor de studie naar Kleintje Kulturhus Beuningen.
Reserve Inburgering statushouders
Voor de huisvesting van statushouders heeft de gemeente in de loop van 2017 eenmalige middelen ontvangen. Deze middelen zijn bedoeld voor de integratie van statushouders, waaronder participatie en taalonderwijs. In de jaarrekening 2017 is van het niet bestede bedrag ad € 174.000 een reserve gevormd. Bij de jaarrekening 2021 is hiervan € 100.000 in het resultaat vrijgevallen, zodat nu nog een reserve van € 74.000 resteert. De reden dat niet de hele reserve is vrijgevallen is dat per 1 januari 2022 nieuwe wetgeving in werking zal treden, met een andere financieringsstructuur.
Reserve Centrumontwikkeling
Met de vaststelling van de jaarrekening 2019 is besloten € 500.000 uit het resultaat te reserveren voor het Centrumplan in Losser. Voor de centrumontwikkeling is een groot aantal doelstellingen geformuleerd, die verband houden met flankerend beleid voor de centrumontwikkelingen Losser. Daarbij is te denken aan onder andere: subsidieregeling voor pui- en gevelverbetering en winkelverplaatsingen. Omvang en moment van de daadwerkelijke uitgaven zijn afhankelijk van initiatieven vanuit de lokale middenstand. Op dit moment is de stand van de reserve € 484.000.
Reserve M.O.P. gebouwen
Op 20 december 2011 heeft de gemeenteraad op basis van de najaarsnota besloten tot het instellen van een reserve voor de M.O.P. gebouwen, inclusief de gebouwen van het onderwijs. Dit omdat het M.O.P. meerjarig is onderbouwd en planmatig wordt weggezet. De reserve valt onder twee programma's. De raad heeft eventuele tekorten en overschotten aan het einde van het jaar met de reserve verrekend. Doel van deze reserve is om te 'sparen' voor grote onderhoudsuitgaven.
Reserve grondexploitatie
De grondexploitatie is een vrij risicovolle activiteit. Om deze risico’s op te kunnen vangen, zonder de Algemene risicoreserve aan te moeten spreken, is in 2007 door de raad besloten een Reserve grondexploitatie te vormen. Hierbij is het volgende bepaald. Indien het jaarresultaat van de overige gemeentelijke activiteiten een negatief saldo vertoont, wordt dit eerst aangevuld. Het meerdere wordt voor 50% bestemd voor de Algemene reserve en de andere 50% voor de Reserve grondexploitatie. In geval van een tekort op de grondexploitatie wordt dit eerst ten laste van deze reserve gebracht; een eventueel resterend tekort komt ten laste van de algemene middelen. Op dit moment is de stand € 919.000. Op basis van het risicoprofiel (vereiste weerstandscapaciteit) van de grondexploitaties wordt deze reserve gehandhaafd. De omvang is door de raad gemaximeerd op € 1 mln.
Reserve impuls brede school 2009
Betreft budget ten behoeve van de uitvoering van de Brede Regeling Combinatiefuncties. Gemeente neemt vanaf 2009 deel aan de regeling en ontvangt inmiddels voor ruim vijf formatieplaatsen een bijdrage. In de eerste deelnamejaren is het niet gebruikte budget door de raad aan de reserve toegevoegd. Al enkele jaren zijn ruim zes formatieplaatsen ingevuld. De hogere uitgaven zijn door de raad uit de reserve gedekt. Niet gebruikte budgetten zijn aan de reserve toegevoegd. Op dit moment is de stand € 103.000.
Reserve bouw Kulturhus Overdinkel
Op 19 maart 2013 heeft de raad de nieuwe uitgangspunten voor deze beschikbare reserve gesteld. De beschikbare € 400.000 was nodig voor de inrichting van de openbare ruimte in relatie tot het Kulturhus Overdinkel. In 2016 zijn daarom de kosten voor de realisatie van het centrumplein Overdinkel verrekend met deze reserve. De stand op 1 januari 2024 is naar verwachting € 82.000. De raad heeft dit bedrag bestemd voor onderhoud voor de komende jaren.
Reserve M.O.P. onderwijs '10
Zie onderbouwing ‘Reserve M.O.P. gebouwen’. De jaarlijkse onttrekking is afhankelijk van investeringen in schoolgebouwen. Investeringen worden gedaan op basis van het in september 2021 vastgestelde Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP).
Reserve Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB)
De gemeente heeft gedurende de periode 2008 - 2012 hiervoor middelen ontvangen via de algemene uitkering. Met de Vereniging Sport en Gemeenten is een convenant gesloten voor de uitvoer van diverse beweeginterventies. De budgetten hiervoor zijn in de begroting opgenomen. Huidige stand van de reserve is € 52.000. De raad heeft dit bedrag bestemd voor sport- en beweegactiviteiten in de komende jaren en het Lokaal Sportakkoord.
Reserve omgevingswet
Bij de Bestuursrapportage 2016 is besloten om € 200.000 uit het resultaat te reserveren voor de implementatie van de omgevingswet. Hieraan is incidenteel in 2017 en 2018 het resterende budget voor de omgevingswet toegevoegd. In 2019 is een implementatieplan opgesteld voor de omgevingswet. Ook is daarbij voor de komende jaren een raming van de totale kosten gemaakt. De reserve is ingesteld om de implementatie van de Omgevingswet te bekostigen. Deze implementatie en de voorbereiding daarvan, vindt plaats in de komende jaren. In de VJN2019 en VJN2020 is een extra bedrag toegevoegd aan deze reserve. De stand per 1 januari 2024 is naar verwachting € 566.000.
Reserve onderhoud wegen
Het MIP is het instrument om meerjarig concreet invulling te geven aan het onderhouds- en vervangingsprogramma wegen. Via het MIP worden uitvoeringsprojecten gedefinieerd en uitgevoerd. Hiervoor zijn in deze reserve middelen beschikbaar gehouden.
Reserve vervanging lampen Openbare Verlichting
Deze reserve is bedoeld voor de 4-jaarlijkse vervanging van de lampen van de openbare verlichting. Jaarlijks wordt een bedrag van € 12.500 gereserveerd.
Reserve vervangingsopgave groen
In de VJN2021 is besloten tot vorming van deze reserve. In de komende jaren (2022, 2023 en 2024) wordt de vervangingsopgave gerealiseerd. Na afronding hiervan wordt de reserve afgeboekt.
Reserve Sociaal domein
Op het onderdeel 'Sociaal domein', specifiek de drie decentralisaties, is in 2015 een voordelig resultaat geboekt. Vanwege de onzekerheid die bestaat over de ontwikkeling van de uitgaven en inkomsten binnen het 'Sociaal domein', is besloten om € 1.000.000 te bestemmen voor de vorming van een reserve 'Sociaal domein'. De kosten van pilots in het Sociaal domein worden ten laste van deze reserve gebracht. De stand van de reserve bedraagt € 330.000. De raad wordt in de begroting 2024 voorgesteld een bedrag van ongeveer € 300.000 uit deze reserve aan dit doel te besteden.
Reserve Versnelling woningbouwopgave
Betreft de door de raad via een amendement ingestelde bestemmingsreserve Versnelling woningbouw De Lutte Noord en Hannekerveld, ter grootte van € 200.000.
Reserve duurzaamheid
De raad heeft op 13 november 2017 de motie aangenomen om een reserve Duurzaamheidsfonds te vormen en een storting van € 500.000 te doen. Huidige stand van deze reserve is € 304.000. Voor dit bedrag zijn grotendeels verplichtingen aangegaan. Deze middelen worden gebruikt ter financiering van het programma duurzaamheid (uitvoering Klimaatakkoord). De verwachting is dat het rijk na de kabinetsformatie structurele middelen beschikbaar stelt om de taken die vanuit het klimaatakkoord aan gemeenten zijn opgelegd te financieren. Voorgesteld wordt om zogenoemde 'geoormerkte' rijksmiddelen aan deze reserve toe te voegen.
Programma Wendbare organisatie en transparant bestuur
Reserve aansluiting BRP-digitale dienstverlening
Bij de resultaatbestemming van 2017 is besloten een reserve in te stellen ter dekking van de kosten voor de aansluiting bij de applicatie iBurgerzaken. Het project is afgerond. De kapitaallasten van de investering worden uit deze reserve gedekt. Na het laatste jaar van afschrijving wordt de reserve opgeheven.
Algemene reserve
De algemene reserve is bedoeld als buffer (weerstandscapaciteit) voor het opvangen van financiële tegenvallers. Voorbeelden hiervan zijn een tekort op de jaarrekening en niet voorzienbare risico's. Een toelichting op de Algemene reserve is hierboven opgenomen. Samen met de Reserve grondexploitatie is de omvang van deze reserve bepalend voor de omvang van het weerstandsvermogen en de weerstandsratio. De omvang is met ruim € 22 miljoen en een weerstandsratio van 10,6 ruim voldoende van omvang. De raad heeft de bandbreedte voor deze ratio bepaald op 1,4 - 2.
Egalisatiereserve investeringsbijdragen
Op grond van BBV 2004 mogen bijdragen uit eigen reserves in investeringen met een economisch nut niet in mindering worden gebracht op de boekwaarde van de investeringen. Hier is sprake van een zogenaamde bruto verantwoording. In de praktijk houdt dat in, dat (een deel van) de jaarlijkse afschrijvingslasten gedekt wordt door jaar een stukje van deze reserve voor dat doel in te zetten. De jaarlijkse vrijval van deze reserve vindt plaats op basis van de afschrijvingstermijn van het betreffende activum. De vrijval wordt conform de regelgeving verwerkt via een mutatie van reserves en op deze wijze derhalve via de bestemmingen. Inzet van deze reserve wordt aangemerkt als structurele dekking. Huidige stand van deze reserve is begin 2024 naar verwachting € 3,5 miljoen.
Reserve conjunctuur/frictiefonds
Op 12 mei 2009 heeft de raad bij het vaststellen van de bezuiniging besloten tot het instellen van een conjunctuur-/frictiefonds in 2010 van € 1.000.000. Deze is bedoeld voor het opvangen van tijdelijke, conjuncturele tegenvallers, waarbij te denken valt aan bijvoorbeeld niet door het rijk gecompenseerde uitkeringsgelden en teruglopende leges. Tevens bedoeld voor opvang frictiekosten in de vorm van eenmalige personele effecten als uitvloeisel van de organisatorische aanpassingen. Ook de samenwerking met Enschede en het GBT en de daaruit voortvloeiende frictiekosten vallen hieronder. De reserve bedraagt € 51.000. Jaarlijks wordt een bedrag van ongeveer € 12.000 onttrokken, dat te maken heeft met verplichtingen die voortvloeien uit de overgang van voormalige medewerkers naar het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente.
Reserve referenda
Bij de Bestuursrapportage 2016 is besloten € 40.000 apart te zetten voor de organisatie van referenda.
(Bedragen x € 1.000)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
In de stand 31-12-2023 zijn de werkelijke stortingen en onttrekkingen van 2023 niet meegenomen.
Voor de mutaties in 2024 wordt verwezen naar de toelichting van het desbetreffende programma in hoofdstuk 2.
Onmeunig mooi Losser
Ontmanteling Top Craft
Op basis van de notitie "Mensenwerk" hebben de drie deelnemende gemeenteraden in december 2011 besloten om de huidige uitvoeringsstructuur van zowel Gr-Wot als het uitvoeringsbedrijf Top Craft te ontmantelen en over te gaan tot separate uitvoering van de WSW door de drie afzonderlijke gemeenten. Als gevolg van deze beslissing is in de jaarrekening 2011 van Top Craft BV en het Gr-Wot een voorziening "Herstructurering/ontmanteling" gevormd van € 8,3 miljoen ter dekking van toekomstige kosten die verband houden met de herstructurering. Voor Losser resulteerde dit tot het vormen van een voorziening ter hoogte van € 2,6 miljoen. De huidige stand van de voorziening is € 32.000. Per eind 2023 kan naar verwachting de voorziening bij de jaarrekening 2023 worden opgeheven.
Voorziening reiniging
Het saldo van deze voorziening is de afgelopen jaren in de tarieven verwerkt. Op deze wijze worden behoudens (autonome) kostenstijgingen, onregelmatige schommelingen in de tarieven beperkt. De huidige stand van de voorziening is € 740.000. Per eind 2023 is de voorziening naar verwachting op ruim € 613.000.
Voorziening vervanging afvalcontainers
Uit deze voorziening wordt de kosten van ondergrondse containers te worden gedekt. Vanaf 2018 hebben hiervoor jaarlijkse storting plaatsgevonden van € 35.000. Bij de jaarrekening 2021 is deze voorziening afgesplitst van de voorziening reiniging. De huidige stand van de voorziening is € 163.000. Per eind 2023 is de voorziening naar verwachting op ruim € 198.000.
Voorziening Riolering
De hoogte van het rioolrecht is gebaseerd op het kostendekkingsplan dat onderdeel is van het vernieuwde Gemeentelijke Rioleringsplan (vGRP) dat in maart 2018 is vastgesteld. De hoogte van de (noodzakelijke) voorziening is betrokken bij de samenstelling van dit vGRP. De huidige stand van de voorziening is € 4.563.000. Per eind 2023 is de voorziening naar verwachting op ruim € 4.945.000.
Bestuur en Dienstverlening
Voorziening pensioenen wethouders
Op grond van BBV dient voor de pensioenverplichtingen, die de gemeente Losser heeft tegenover bestuurders en oud-bestuurders dan wel tegenover hun nabestaanden, een voorziening te worden gevormd. Op basis van actuariële berekeningen wordt jaarlijks beoordeeld of de voorziening nog toereikend is. Uitkeringen van de pensioenen vinden jaarlijks plaats uit de voorziening en via de exploitatie wordt deze voorziening aangevuld tot de noodzakelijke omvang.
Voorziening uitstroom personeel
Deze voorziening wordt in 2023 in de jaarrekening opgeheven.
(Bedragen x € 1.000)
| Specificatie incidentele baten en lasten | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
| Specificatie baten | ||||
| Programma Onmeunig mooi Losser | ||||
| Winstneming 2021-2025 | -505 | -18 | 0 | 0 |
| verduurz. Brilmansdennen | -15 | -15 | 0 | 0 |
| Totaal baten | -520 | -33 | 0 | 0 |
| Specificatie lasten | ||||
| Programma Wendbare organisatie |
||||
| Arbeidsmarktcommunicatie | 21 | 0 | 0 | 0 |
| Bel.cap. Vluchtel. en statush. Oh. | 13 | 13 | 0 | 0 |
| Overhead BIBOB | 26 | 26 | 0 | 0 |
| Wet Open Overheid incidenteel | 55 | 55 | 0 | 0 |
| Continueren ervecoaches | 20 | 0 | 0 | 0 |
| Groen/Blauwe diensten | 750 | 0 | 0 | 0 |
| Impulsverbeteringen dienstverlening | 80 | 50 | 50 | 0 |
| Opgave wendbare organisatie | 160 | 0 | 0 | 0 |
| Overhead wendbare organisatie | 26 | 0 | 0 | 0 |
| Uitvoeringskosten klimaatakkoord | 800 | 800 | 800 | 0 |
| Extra onderuitputting kap.lasten | -150 | -150 | -150 | -150 |
| Grondexpl. Vpb extra | 46 | -24 | -7 | -8 |
| Programma Onmeunig mooi Losser | ||||
| Meerjaren onderhoud (MOP) | 300 | 300 | 0 | 0 |
| Revitalisering bedrijventerreinen | 25 | 0 | 0 | 0 |
| Grasbeton | 67 | 67 | 67 | 0 |
| CML | 10 | 0 | 0 | 0 |
| Parochietuin Losser | 0 | 5 | 0 | 0 |
| Recr. en Toerisme: toegankelijkheid | 25 | 25 | 0 | 0 |
| Herstel in gebr. Gen. gemeentegrond | 44 | 44 | 0 | 0 |
| Inrichting percelen Bossenstrategie | 0 | 25 | 75 | 0 |
| Grondexploitatie vm. Martinusschool | 86 | 86 | 0 | 0 |
| Handhaving energielabel C kantoren | 2 | 2 | 0 | 0 |
| Invoering Omgevingswet | 75 | 0 | 0 | 0 |
| verduurz. Brilmansdennen | 50 | 49 | 0 | 0 |
| Herziening subsidiebeleid | 0 | 0 | 10 | 0 |
| Intensivering jongerenwerk Fundament | 66 | 0 | 0 | 0 |
| Continueren ervecoaches | 20 | 0 | 0 | 0 |
| Bel.cap. Vluchtel. en statush. | 45 | 45 | 0 | 0 |
| Armoedebestrijding kinderen | 14 | 14 | 0 | 0 |
| Verst. Dienstv. Gem.: Systeemleren | 6 | 6 | 6 | 6 |
| Kostenplaatsen | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Buurtbemiddeling | 20 | 0 | 0 | 0 |
| Capaciteit veiligheid | 115 | 0 | 0 | 0 |
| Capaciteit veiligheid overhead | 13 | 0 | 0 | 0 |
| Concierge (24 uur) 't Lossers hoes | 55 | 55 | 29 | 0 |
| Contractbeheer | 15 | 0 | 0 | 0 |
| Dig. transitie - datagedreven werken | 1.000 | 0 | 0 | 0 |
| Juridisch medewerker privaatrecht | 29 | 29 | 0 | 0 |
| Overh. Jur. Medew. | 13 | 13 | 0 | 0 |
| Verkenning vrijw. dorpsarchief | 10 | 0 | 0 | 0 |
| Totaal lasten | 3.952 | 1.537 | 880 | -152 |
| Specificatie onttrekking reserves | ||||
| Programma Bestuur en Dienstverlening | ||||
| Uitv. Kn. klimaatakk. bijdr. res. | -800 | -800 | -800 | 0 |
| Digitale transitie | -1.000 | 0 | 0 | 0 |
| Programma Onmeunig mooi Losser | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Groen/Blauwe diensten | -750 | 0 | 0 | 0 |
| Grondexploitatie vm. Martinusschool | 164 | -86 | 0 | 0 |
| Toek.best. Leefomg. bijdrage res. | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Invoering Omgevingswet | -75 | 0 | 0 | 0 |
| Totaal onttrekking reserves | -2.461 | -886 | -800 | 0 |
| Specificatie storting reserves | ||||
| Programma Wendbare organisatie |
||||
| Res. behoedzaamheid ivm accres | 923 | 1.199 | 0 | 0 |
| Uitvoeringskosten klimaatakkoord | 800 | 800 | 800 | 0 |
| Lastenverlichting | 500 | 0 | 0 | 0 |
| Programma Onmeunig mooi Losser | ||||
| Groen/Blauwe diensten | 750 | 0 | 0 | 0 |
| Winstneming 2021-2025 | 45 | -144 | 0 | 0 |
| realisatie sporthal in De Lutte | 0 | 0 | 2.500 | 0 |
| Totaal storting reserves | 3.018 | 1.855 | 3.300 | 0 |
| Totaal saldo incidentele baten en lasten | 3.990 | 2.472 | 3.380 | -152 |
Toelichting:
Het overzicht incidentele baten en lasten is al enige tijd een vast onderdeel van onze begroting. Het overzicht is nodig om het structurele en incidentele begrotingssaldo te bepalen. De provinciaal toezichthouder kijkt hier kritisch naar. Inmiddels is het BBV aangescherpt: een overzicht met incidentele baten en lasten volstaat niet meer alleen, ook wordt gevraagd om een toelichting.
De algemene regel is simpel: de gemeente voert structurele taken uit en raamt daarvoor structurele middelen in de begroting. Dat betekent eigenlijk dat in principe alle baten en lasten in de begroting structureel zijn. Voor structurele baten en lasten geldt in het algemeen, dat zij tot nadere besluitvorming voor onbepaalde tijd opgenomen zijn. Wel kunnen de structurele middelen fluctueren, kijk alleen maar eens naar de inkomsten uit het gemeentefonds. Ook door nieuw beleid of door bezuinigingen kunnen de hoogte van structurele lasten en baten worden beïnvloed.
Incidentele baten en lasten betreffen die posten die het begrotingssaldo incidenteel beïnvloeden. Het gaat om eenmalige zaken en om (meerjarige) projecten of subsidies als deze eveneens het karakter van tijdelijkheid c.q. eindig doel hebben. Een begroting, meerjarenraming of jaarrekening kan ieder jaar dergelijke eenmalige zaken bevatten. Ook kan het voorkomen dat een eenmalige subsidie voor een bepaalde activiteit wordt verkregen, maar dat de lasten van de uitvoering van die activiteit zich over meerdere jaren uitspreidt. Gezien de koppeling met de subsidie hebben deze lasten dan een incidenteel karakter. De begroting en meerjarenraming geven inzicht of baten en lasten afwijkend van aard zijn. In de toelichting op het BBV staat als hulpmiddel dat voor het bepalen van een nadere invulling van het begrip ‘incidenteel’ gedacht kan worden aan baten en lasten die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen. Dit betekent dat baten en lasten die zich drie jaar of minder voordoen kunnen kwalificeren als incidenteel, maar ook gewoon structureel van aard kunnen zijn. Baten en lasten die zich vier jaar of langer voordoen zijn in beginsel structureel van aard. De scheidslijn tussen drie jaar of langer is zoals gezegd een hulpmiddel bij het bepalen of er sprake is van incidenteel of structureel; de soort of de eigenschap van een begrotingspost van het taakveld gaat altijd boven dit hulpmiddel. Zo blijft een incidentele baat of last, die vier jaar of langer geraamd wordt, gezien de soort of de eigenschap van een begrotingspost altijd incidenteel en wordt dus niet opeens structureel door deze langer dan drie jaar te ramen.
Aan de hand van de hiervoor geschetste kaders hebben wij het overzicht incidentele baten en lasten opgesteld. Voor de investeringen in klimaat, impulsverbeteringen dienstverlening, opgave wendbare organisatie en het budget voor Groen blauwe diensten vallen hierbij op. Voor de investeringen in klimaat geldt dat we deze, ondanks dat ze voor vier jaar geraamd zijn, toch als incidenteel hebben aangemerkt, omdat het om een periode van maximaal vier jaar gaat, én er een reserve wordt gevormd. Dotaties en onttrekkingen aan reserves zijn in principe altijd incidenteel.
Beleidsnota's en onderzoeken
Vanuit de vertaling van het coalitieakkoord is voor een aantal onderzoeken en het opstellen van beleidsnota's geld geraamd, vaak voor één, soms voor twee jaar. Ook deze kosten hebben we als incidentele last aangemerkt. Het gaat onder meer om de beleidsplannen circulaire economie, mobiliteit, de op te stellen visies op recreatie en toerisme en vrijetijdseconomie, een onderzoek naar de storings- en piketdienst, onderzoek Overdinkel en de doorontwikkeling van de bereikbaarheid van de Drilandsteen.
Verder trekken we nog (eenmalig) geld uit voor het vormen van een energiefonds en een reserve BIBOB.
Reserves
Zoals hiervoor al geschetst worden stortingen en onttrekkingen aan reserves in principe als incidenteel opgemerkt. Die hebben we dan ook als zodanig in bovenstaand overzicht opgenomen. Een opvallende is de reservering behoedzaamheid in verband met het accres. Voor de jaren 2023 tot en met 2025 is het accres in het gemeentefonds hoog. Van diverse kanten is al gewaarschuwd dat dit accres in de betreffende jaren lager gaat uitvallen omdat steeds weer blijkt dat het rijk de ambities niet waar maakt. Daarom hebben we een deel van het de algemene uitkering gereserveerd voor tegenvallers in het accres.
Bij eerdere besluitvorming is door de raad besloten tot het doen van (extra) uitgaven en investeringen in 2024. De uitgaven en kapitaallasten die uit de investeringen voortvloeien zijn verwerkt in de voorliggende Programmabegroting. Daarnaast is het nodig om het krediet te verlenen voor de investeringen.
De volgende kredieten worden in 2024 geautoriseerd:
| Omschrijving | Bedrag | Besluitvorming in |
| Structureel vervangingskrediet Wegen 2024 | 750.000,00 | VJN 2020, blz. 40 |
| Vervangen openbare verlichting 2024 | 200.000,00 | VJN 2020, blz. 40 |
| Vervanging materieel Servicebedrijf 2024 | 275.000,00 | VJN 2020, blz. 41 en VJN 2021, blz. 29 |
| Herinrichting openbare ruimte wkc de Brink | 300.000,00 | VJN 2021, blz. 41 |
| Herinrichting Raadhuisplein | 700.000,00 | VJN 2021, blz. 41 |
| Herinrichting Martinusplein | 800.000,00 | VJN 2021, blz. 42 |
| Centrumplein de Lutte | 1.000.000,00 | VJN 2021, blz. 42 en VJN 2023, blz. 65 |
| Kwaliteitsimpuls Glane | 400.000,00 | VJN 2021, blz. 42 |
| Kwaliteitsimpuls Beuningen | 400.000,00 | VJN 2021, blz. 42 |
| Structureel vervangingsbudget groenvoorzieningen 2024 | 50.000,00 | VJN 2021, blz. 42 |
| Herstel beschadigingen wadi's | 75.000,00 | Verlenging GRP (22z02140) |
| Waterkunstwerk centrum Losser | 17.276,00 | Verlenging GRP (22z02140) |
| Winkelcentrum de Brink | 21.000,00 | Verlenging GRP (22z02140) |
| Martinusplein | 260.000,00 | Verlenging GRP (22z02140) |
| Martinusplein klimaatrobuust | 100.000,00 | Verlenging GRP (22z02140) |
| Scholtinkstraat | 125.455,00 | Verlenging GRP (22z02140) |
| Hogeweg | 184.659,00 | Verlenging GRP (22z02140) |
| Roofvogelbuurt fase I | 1.063.182,00 | Verlenging GRP (22z02140) |
| Klimaatadaptatiezone Markebeek | 300.000,00 | Verlenging GRP (22z02140) |
| Andersonstraat | 275.000,00 | Verlenging GRP (22z02140) |
| Klimaatmaatregelen 2024 | 307.000,00 | Verlenging GRP (22z02140) |
| Vervanging landmeetkundige apparaten | 7.200,00 | VJN 2023, blz. 65 |
| Herinvulling Aloysius locatie | 2.700.000,00 | VJN 2023, blz. 65 |
| Enschedesestraat | 530.000,00 | VJN 2023, blz. 65 |
| Herstructurering Vogelbuurt | 100.000,00 | VJN 2023, blz. 65 |