4. Financiële positie

Onderdelen van de financiële positie die worden toegelicht:

• Overzicht van baten en lasten
• Geprognosticeerde balans
• Algemene risicoreserve
• Staat van reserves en voorzieningen
• Incidentele baten en lasten

 

4.1. Overzicht van baten en lasten

4.2. Geprognosticeerde balans

Geprognosticeerde balans 2020-2025

Bedragen x € 1.000 per 1 januari

 

Toelichting

Activa

Immateriële vaste activa
Mutaties op begrotingsniveau worden niet geraamd. Alleen het begrote verloop is zichtbaar gemaakt. De balans uit het jaarverslag 2019 is als uitgangspunt genomen. Daarop worden de begrote afschrijvingen in mindering gebracht.

Materiële vaste activa
Ook hier is als basis genomen de balans uit het jaarverslag 2019. Naast de nieuwe investeringen, die in de VJN2020 zijn opgenomen voor de jaren 2020-2024 is verder op basis van de ervaringen uit voorgaande jaren uitgegaan van een extra stijging van het investeringsvolume in de jaren daarna met € 3 miljoen euro per jaar.

De verschillen in de voorgenomen investeringen worden veroorzaakt door de inbreng van de restant kredieten die in het verleden zijn verleend (onder andere riolering).

Voor het verloop van het EMU saldo is het verloop van de boekwaarde (x € 1.000) als volgt:

Boekwaarde per 1-1-2020	54.014
Afschrijving	-2.053
Voorgenomen investeringen	3.162
Boekwaarde per 1-1-2021	55.123
Afschrijving	-2.931
Voorgenomen investeringen	4.068
Boekwaarde per 1-1-2022	56.260
Afschrijving	-3.222
Voorgenomen investeringen	4.456
Boekwaarde per 1-1-2023	57.495
Afschrijving	-3.446
Voorgenomen investeringen	4.700
Boekwaarde per 1-1-2024	58.749
Afschrijving	-2.053
Voorgenomen investeringen	3.406
Boekwaarde per 1-1-2025	60.102

Financiële vaste activa

Deze post bestaat uit drie onderdelen, te weten:

• Leningen aan deelnemingen
• Leningen aan gemeenschappelijke regelingen
• Overige langlopende geldleningen

Er worden weinig mutaties verwacht ten aanzien van de aandelen. Om deze reden is het gemiddelde van de laatste vijf jaren opgenomen. Dit geldt ook voor de gemeenschappelijke regelingen. Voor de leningen is van de gemiddelde daling van de laatste vijf jaren uitgegaan.

Voorraden
Op basis van de geactualiseerde bouwgrondexploitaties is de voorraad gronden in beeld gebracht. Door de verwachte verkoop van gronden in met name de Saller ontstaan op termijn negatieve boekwaardes (diverse complexen sluiten winstgevend).

Het verloop kan als volgt worden weergegeven (x € 1.000):

Boekwaarde 1-1-2020	4.601
Lasten	3.607
Opbrengst verkopen	4.489
Boekwaarde 1-1-2021	4.099
Lasten	1.646
Opbrengst verkopen	4.207
Boekwaarde 1-1-2022	1.538
Lasten	1.002
Opbrengst verkopen	3.437
Boekwaarde 1-1-2023	-897
Lasten	847
Opbrengst verkopen	2.222
Boekwaarde 1-1-2024	-2.272
Lasten	600
Opbrengst verkopen	1.055
Boekwaarde 1-1-2025	-2.727

Vorderingen

Bij de Vorderingen is uitgegaan van het gemiddelde van de balansen 2012-2019.

Liquide middelen
Liquide middelen is gebruikt als sluitpost, om activa- en passivazijde aan elkaar gelijk te maken.

Overlopende activa
Bij Overlopende activa is het gemiddelde genomen van de balansen 2012-2019.

Passiva

Eigen vermogen
Het verloop van de balanspost Eigen vermogen is in overeenstemming met de mutaties zoals die in de financiële administratie opgenomen zijn verwerkt. Deze mutaties zijn conform de eerder door de gemeenteraad genomen besluiten.

Voorzieningen
Het verloop van de post voorzieningen is conform de huidige besluitvorming geraamd en betreft het verloop van de voorziening pensioenen wethouders, riolering en reiniging.

Vaste schulden
De prognose met betrekking tot deze post is ontleend aan de leningenadministratie.

Vlottende schulden
Bij Vlottende schulden is het gemiddelde genomen van de balansen 2012-2019.

Overlopende passiva
Bij Overlopende passiva is het gemiddelde genomen van de balansen 2012-2019.

Berekening EMU-saldo

In het verdrag van Maastricht is afgesproken dat het EMU-tekort van een aangesloten land maximaal 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) mag bedragen. Het EMU-tekort wordt bepaald door een gezamenlijk tekort van het Rijk, lokale overheden en sociale fondsen. Gemeenten dienen in de begroting een raming van het eigen EMU-saldo op te nemen. De Nederlandse gemeenten mogen gezamenlijk maximaal 0,38% van het tekort veroorzaken. Dit is vastgelegd in de wet Houdbare overheidsfinanciën. De totale norm wordt verdeeld in referentiewaarden over alle gemeenten.

De referentiewaarden zijn gepubliceerd in de septembercirculaire 2019. De actuele referentiewaarde voor Losser is € 2.411.000. Met een berekend Emu-saldo van € 3.276.000 in 2020 en € 2.634.000 in 2021 zitten we daar boven. In 2022 blijven we wel onder de referentiewaarde. Was de oorzaak van overschrijding van de referentiewaarde in 2019 nog het negatieve exploitatiesaldo, voor 2020 en 2021 zijn vooral de investeringen (te zien aan de mutaties van de (im)materiële vaste activa de oorzaak van overschrijding van de referentiewaarde.

 

		2020 (x € 1.000)	2021 (x € 1.000)	2022 (x € 1.000)
	Omschrijving	Volgens realisatie 2020	Volgens begroting 2021	Volgens begroting 2021
1	Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)	694	632	915
2	Mutatie (im)materiële vaste activa	5.135	6.044	2.420
3	Mutatie voorzieningen	283	217	491
4	Mutatie voorraden (incl. bouwgronden in exploitatie)	-822	-2.561	-2.435
5	Mutatie voorraden (incl. bouwgronden in exploitatie)
	Berekend EMU-saldo	-3.276	-2.634	1.421

4.3. Algemene risicoreserve

(Bedragen x € 1.000)

4.4. Staat van reserves en voorzieningen

Reserves

(Bedragen x €1.000)

Toelichting

In de stand 31-12-2020 zijn de werkelijke stortingen en onttrekkingen van 2020 niet meegenomen. Dit vindt plaats bij de jaarrekening 2020.

Voor de mutaties in 2020 wordt verwezen naar de toelichting van het desbetreffende programma in hoofdstuk 2.

Programma Fysiek

Reserve Afboeking grond

In 2015 heeft de raad bij het instellen van de reserve het volgende bepaald: “Losser heeft samen met de regiogemeenten, verder gewerkt aan het bieden van inzicht in de gevolgen van de overprogrammering woningbouw. Naar verwachting is een substantieel deel van de programmering hard. Op korte termijn zal de Losserse woonvisie aan de gemeenteraad worden voorgelegd. De mogelijkheid bestaat dat besluitvorming op dit punt een nadelige invloed zal hebben op het weerstandsvermogen. Om die reden wordt voorgesteld een om een bedrag van € 750.000 uit het jaarrekeningresultaat te bestemmen, door het vormen van een reserve 'Afboeking grond'.”

In 2017 heeft de raad een bedrag van € 500.000 onttrokken aan de reserve. Daarbij heeft de raad overwogen: “Omdat het risico het afgelopen jaar echter door de aantrekkende economie lijkt afgenomen wordt het verantwoord geacht € 500.000 vrij te laten vallen in het jaarrekeningresultaat 2017.”

Het doel blijft het mitigeren van financiële consequenties als gevolg van herziening van woningbouwprogrammering. Het doel waarvoor de reserve is ingesteld is nog actueel. Het risico van financieel nadeel als gevolg van herziening van de woningbouwprogrammering, waartoe momenteel actualisatie van de Woonvisie plaats vindt, is altijd aanwezig. Niet in de laatste plaats vanwege de onvoorspelbare effecten op korte en middellange termijn van Covid-19 op de woningbouwprogrammering. Medio 2021 beoordelen we de noodzaak van handhaven van deze reserve opnieuw, op basis van de vast te stellen Woonvisie 2020-2030 en het risicoprofiel van de grondexploitaties, na vaststelling van de jaarrekening 2020.

Reserve duurzaamheid

De raad heeft op 13 november 2017 de motie aangenomen om een reserve Duurzaamheidsfonds te vormen en een storting van € 500.000 te doen. Huidige stand van deze reserve is € 228.000. Voor dit bedrag zijn grotendeels verplichtingen aangegaan. Bovendien zijn middelen uit de decembercirculaire 2019 geoormerkt.

Reserve herinrichting Beuningen
De raad heeft op 13 november 2017 de motie aangenomen om voor dit doel een bedrag van € 40.000 op te nemen om te komen tot een Kwaliteitsimpuls Beuningen, naar analogie van de Kwaliteitsimpuls De Lutte en het Parapluplan centrum Losser.De voorbereidingen voor het proces Kwaliteitsimpuls Beuningen hebben in 2018 en 2019 plaatsgevonden. In 2020 is gestart met een variantenstudie voor het dorpshuis, waarvoor externe ondersteuning is ingeschakeld (Enschede) en kan het daadwerkelijke proces starten. In 2020 worden derhalve kosten gemaakt voor het planproces. Deze kosten worden ten laste van deze reserve gebracht.

Reserve aanschaf Squid
Doel van deze reserve is komen tot aanschaf van een softwarepakket voor workflowmanagement, dat ook omgevingswet-proof is en de inrichting van het Digitale stelsel Omgevingswet (DSO). De omvang van de reserve is op dit moment € 70.400. Dit bedrag wordt ingezet voor gedeeltelijke dekking van de kosten van een nieuw softwarepakket, dat naar verwachting in het vierde kwartaal van 2021 'gaat draaien' en waarvan de totale kosten op € 150.000 worden geschat.

Reserve dorpsvisies 2008
Op 30 juni 2009 heeft de gemeenteraad bij bestemming van het jaarresultaat 2008 besloten tot het instellen van deze bestemmingsreserve van € 128.000. De leefbaarheid van de kerkdorpen en burgerparticipatie zijn speerpunten uit het collegeprogramma. Hiertoe zijn samen met burgers dorpsvisies opgesteld. Door een amendement bij de voorjaarsnota op 24 juni 2008, is door de raad budget voor de uitvoering beschikbaar gesteld. De restantbedrag kan worden afgeboekt bij de jaarrekening 2020.

Reserve M.O.P. gebouwen
Op 20 december 2011 heeft de gemeenteraad op basis van de najaarsnota besloten tot het instellen van een reserve voor de M.O.P. gebouwen, inclusief de gebouwen van het onderwijs. Dit omdat het M.O.P. meerjarig is onderbouwd en planmatig wordt weggezet. De reserve valt onder twee programma's. Eventuele tekorten en overschotten worden aan het einde van het jaar met de reserve verrekend. Doel van deze reserve is om te sparen voor grote onderhoudsuitgaven. De huidige stand is € 161.267

Reserve grondexploitatie
De grondexploitatie is een vrij risicovolle activiteit. Om deze risico’s op te kunnen vangen, zonder de algemene risicoreserve aan te moeten spreken, is in 2007 door uw raad besloten een reserve grondexploitatie te vormen. Hierbij is bepaald dat indien het jaarresultaat van de overige gemeentelijke activiteiten een negatief saldo vertoont, dit eerst wordt aangevuld. Het meerdere wordt voor 50% bestemd voor de algemene reserve en de andere 50% voor de reserve grondexploitatie. In geval van een tekort op de grondexploitatie wordt dit eerst ten laste van deze reserve gebracht, een eventueel resterend tekort komt ten laste van de algemene middelen. Op dit moment is de stand € 915.000.

Medio 2021 wordt de omvang van deze reserve, op basis van de vast te stellen Woonvisie 2020-2030 en het risicoprofiel van de grondexploitaties, tegen het licht gehouden. Dit vindt plaats in combinatie met de heroverweging van nut/noodzaak/omvang van de reserve Afboeking grond.

Reserve omgevingswet

Bij de Bestuursrapportage 2016 is besloten om € 200.000 uit het resultaat te reserveren voor de implementatie van de omgevingswet. Hieraan is incidenteel in 2017 en 2018 het resterende budget voor de omgevingswet toegevoegd. In 2019 is een implementatieplan opgesteld voor de omgevingswet. Ook is daarbij voor de komende jaren een raming van de totale kosten gemaakt. De reserve is ingesteld om de implementatie van de Omgevingswet te bekostigen. Deze implementatie en de voorbereiding daarvan, vindt plaats in de jaren 2020 t/m 2024. In de Voorjaarsnota 2019 en in de Voorjaarsnota 2020 is een extra bedrag toegevoegd aan deze reserve. De huidige stand is € 1.330.000. 

Reserve onderhoud wegen

Op 11 juni 2019 heeft de Raad besloten de reserve Onderhoud Wegen om te zetten naar een Voorziening Onderhoud Wegen. Doel van deze Voorziening is om fluctuaties in jaarlijkse uitgaven mogelijk te maken. Hierdoor wordt het, conform coalitieakkoord, beter mogelijk om bij te dragen aan andere gemeentelijke strategische beleidsdoelen. Het MIP is het instrument om hier concreet invulling aan te geven. Via het MIP worden uitvoeringsprojecten gedefinieerd en uitgevoerd. In 2020 wordt gewerkt aan o.a. groot onderhoud Hoge Boekelweg (gelden voor achterstallig onderhoud zijn bij de jaarrekening 2019 doorgezet naar de Reserve/Voorziening onderhoud Wegen), centrumplan Losser, De Lutte. De reserve moet naar aanleiding van het raadsbesluit d.d. 11 juni 2019 worden omgezet naar een Voorziening.

Reserve vervanging lampen Openbare Verlichting
Deze reserve is bedoeld voor de 4-jaarlijkse vervanging van de lampen van de openbare verlichting. Jaarlijks wordt een bedrag van € 12.500 gereserveerd. Het maximum saldo van de reserve is bepaald op € 50.000. Momenteel is € 38.000 beschikbaar.

Programma Sociaal

Reserve Boekwaarde sporthal
De afwaardering van de boekwaarde van de sporthal de Fakkel heeft in 2019 plaatsgevonden, een deel van de reserve is ingezet voor dekking van de kosten hiervan en het resterende bedrag is in het Jaarrekeningresultaat 2019 vrijgevallen. Het saldo is nul, de reserve is opgeheven.

Reserve Applicatie Sociaal domein
Het is belangrijk dat binnen het sociaal domein op een integrale wijze kan worden gewerkt. De applicatie van Centric faciliteert deze wijze van werken, onder andere doordat een integraal klantbeeld leesbaar is. Implementatie van de applicatie leidt tot betere dienstverlening. Geschatte kosten € 99.000. Dit bedrag is bestemd voor de kosten van begeleiding bij de implementatie van dit pakket door Centric en Impact in 2020. In de Jaarrekening 2020 kan vervolgens het resterende saldo vrijvallen.

Reserve frictiekosten
Op het onderdeel 'Sociaal domein', specifiek de drie decentralisaties, is in 2015 een voordelig resultaat geboekt. Bij de implementatie en uitvoering van de nieuwe taken in het Sociaal Domein, wordt gaandeweg duidelijk dat het naar alle waarschijnlijkheid niet voor alle medewerkers haalbaar is om aan de daarbij behorende eisen (kennis en vaardigheden) te voldoen. Dit leidt tot frictiekosten waarvoor een bedrag van € 500.000 bij de jaarrekening 2015 is gereserveerd. de doorrekening van de exacte omvang van de verplichtingen vraagt nog enige tijd. Verwachting is dat een deel van de reserve vrij kan vallen, maar dat op dit moment nog niet is in te schatten hoe groot dit deel is. Bij de jaarrekening 2020 wordt hier op terug gekomen. Huidige stand is € 273.000. 

Reserve fundamentgelden muziekonderwijs
Bij de resultaatbestemming van 2017 is besloten de te veel betaalde gelden over de jaren 2014 en 2015 van de stichting Fundament die zijn teruggevorderd te bestemmen. Het resterende bedrag ad € 23.000 is niet meer nodig in 2020, de reserve kan worden opgeheven en het resterende saldo kan vrijvallen in het resultaat. 

Reserve Gezond in de stad
De gemeente Losser heeft via de decentralisatie-uitkering GIDS (Gezond In De Stad) middelen ontvangen voor de (periode 2015-2017 om de aanpak van gezondheidsachterstanden verder vorm te geven. Bij de resultaatbestemming 2015 is besloten het ontvangen bedrag 2015 te reserveren. Momenteel bedraagt de reserve € 66.000. Dit bedrag wordt ingezet voor activiteiten ter uitvoering van de Kadernotitie Gezondheid 2019-2022.

Reserve Inburgering statushouders
Voor de huisvesting van statushouders heeft de gemeente in de loop van 2017 eenmalige middelen ontvangen. Deze middelen zijn bedoeld voor de integratie van statushouders, waaronder participatie en taalonderwijs. Middels een aangenomen amendement is voorgesteld bij de jaarrekening 2017 het niet bestede bedrag ad € 174.000 in een reserve te bestemmen. De reserve kan in 2021 vervallen omdat nieuwe wetgeving per 1-7-2021 in werking treed. Nu is al wel duidelijk dat we het gehele bedrag in 2020 niet nodig hebben voor dekking van de kosten en dat een bedrag van € 100.000 in het resultaat kan vrijvallen.

Reserve impuls brede school 2009
In maart 2009 is een meerjarig convenant met het rijk gesloten om deel te nemen aan de impuls om combinatiefuncties mogelijk te maken. De doelstelling van het rijk hiermee is om tenminste 2.500 combinatiefuncties te realiseren. Een combinatiefunctie is een functie waarbij een werknemer in dienst is bij 1 werkgever maar werkzaam is voor twee of meer sectoren. Losser heeft gekozen voor een samenwerking tussen onderwijs, sport en/of cultuur. Via de algemene uitkering ontvangen we budget voor 3,9 fte. Het niet gebruikte budget wordt in de reserve gestort en eventuele tekorten worden uit de reserve gedekt. Op dit moment is de stand € 177.000. 

Reserve bouw Kulturhus Overdinkel
Op 19 maart 2013 heeft de raad de nieuwe uitgangspunten voor deze beschikbare reserve gesteld. De beschikbare € 400.000 was nodig voor de inrichting van de openbare ruimte in relatie tot het Kulturhus Overdinkel. In 2016 zijn daarom de kosten voor de realisatie van het centrumplein Overdinkel verrekend met deze reserve. De huidige stand is € 120.000 en dit bedrag is beschikbaar voor onderhoud de komende vijftien jaar.

Reserve M.O.P. onderwijs '10
Zie onderbouwing ‘Reserve M.O.P. gebouwen’. De jaarlijkse onttrekking is afhankelijk van investeringen in schoolgebouwen. Bovendien werken we aan een nieuw Integraal Huisvestingsplan, inclusief een begroting voor de komende 16 jaar.

Reserve Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB)
De gemeente heeft gedurende de periode 2008 - 2012 hiervoor middelen ontvangen via de algemene uitkering. Met de Vereniging Sport en Gemeenten is een convenant gesloten voor de uitvoer van diverse beweeginterventies. De budgetten hiervoor zijn in de begroting opgenomen. Met toestemming van de Vereniging Sport en Gemeenten wordt het restant van deze reserve uitgegeven in de jaren 2015-2017 omdat de provincie begin 2013 in het kader van de € 1.- regeling € 45.000 subsidie heeft verleend voor sport- en beweegactiviteiten. Het verschil budget en realisatie wordt aan het eind van het jaar verrekend met de reserve. Huidige stand van de reserve is € 58.000, dit bedrag wordt de komende jaren ingezet voor sport- en beweegactiviteiten en het Lokaal Sportakkoord..

Reserve sociaal domein
Op het onderdeel 'Sociaal domein', specifiek de drie decentralisaties, is in 2015 een voordelig resultaat geboekt. Vanwege de onzekerheid die bestaat over de ontwikkeling van de uitgaven en inkomsten binnen het 'Sociaal domein', is besloten om € 1.000.000 te bestemmen voor de vorming van een reserve 'Sociaal domein'. De kosten van pilots in het Sociaal domein worden ten laste van deze reserve gebracht. huidige stand is € 364.000.

Programma Dienstverlening

Reserve aansluiting BRP-digitale dienstverlening
Bij de resultaatbestemming van 2017 is besloten een reserve in te stellen ter dekking van de kosten voor de aansluiting bij de applicatie iBurgerzaken. Het bedrag van € 438.000 is bestemd voor de aanschaf van de applicatie en de te maken projectkosten en de kosten voor het trainen van de medewerkers. Daarnaast wordt de digitale dienstverlening richting Losserse burgers uitgebreid en de aansluiting met de BRP gerealiseerd. Momenteel is € 350.000 beschikbaar. Bij het opstellen van de jaarrekening 2020 kan een inschatting worden gegeven over de financiële afloopt van dit project.

Algemene reserve
De algemene reserves zijn alle reserves, niet zijnde bestemmingsreserves, die zijn bedoeld als buffer (weerstandscapaciteit) voor het opvangen van financiële tegenvallers. Voorbeelden hiervan zijn een tekort op de jaarrekening en niet voorzienbare risico's. Een toelichting op de algemene reserve is hierboven opgenomen. Naast de reserves voor het grondbedrijf is de omvang van deze reserve bepalend voor de omvang van het weerstandsvermogen en de weerstandsratio. De omvang is met ongeveer € 16 mln. en een weerstandsratio van 3,5 ruim voldoende van omvang (norm: bandbreedt van 1,4 - 2).

Reserve Individueel Loopbaanbudget
Doel was bekostigen van individuele loopbaantrajecten die vanuit de organisatieontwikkelingen zouden kunnen ontstaan Dit is niet meer nodig, de reserve kan worden opgeheven.

Egalisatiereserve investeringsbijdragen
Op grond van BBV 2004 mochten bijdragen uit eigen reserves in investeringen met een economisch nut niet in mindering worden gebracht op de boekwaarde van de investeringen. Hier is sprake van een zogenaamde bruto verantwoording. In de praktijk houdt dat in, dat (een deel van) de jaarlijkse afschrijvings- en rentekosten gedekt wordt door jaar een stukje van deze reserve voor dat doel in te zetten. De jaarlijkse vrijval van deze reserve vindt plaats op basis van de afschrijvingstermijn van het betreffende activum. Hierbij wordt ook rekening gehouden met rente, zodat een en ander hetzelfde effect heeft als een netto verantwoording, zij het dat de vrijval op grond van de regelgeving niet geschiedt via het betreffende product (functie), maar via mutatie reserves en op deze wijze dus via de bestemmingen. Inzet van deze reserve wordt ook aangemerkt als structurele dekking. Huidige stand is € 2,888 miljoen.

Reserve conjunctuur/frictiefonds
Op 12 mei 2009 heeft de raad bij het vaststellen van de bezuiniging besloten tot het instellen van een conjunctuur-/frictiefonds in 2010 van € 1.000.000. Deze is bedoeld voor het opvangen van tijdelijke, conjuncturele tegenvallers, waarbij te denken valt aan bijvoorbeeld niet door het rijk gecompenseerde uitkeringsgelden en teruglopende leges. Tevens bedoeld voor opvang frictiekosten in de vorm van eenmalige personele effecten als uitvloeisel van de organisatorische aanpassingen. Ook de samenwerking met Enschede en het GBT en de daaruit voortvloeiende frictiekosten vallen hieronder. De reserve bedraagt € 138.000. Jaarlijks wordt een bedrag van ongeveer € 12.000 onttrokken, dat te maken heeft met verplichtingen die voortvloeien uit de overgang van voormalige medewerkers naar het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente. Het aantal betalingen is afhankelijk van de duur van de dienstbetrekking van de betreffende medewerker(s). Afroming kan plaats vinden voor een bedrag van € 87.000. Voor de kosten die voortvloeien uit conjuncturele tegenvallers is de Algemene risicoreserve beschikbaar.

Reserve Organisatie ontwikkelingen

Deze reserve is bedoeld voor de eventuele dekking van kosten die voortvloeien uit de gevolgen en verplichtingen die kunnen ontstaan vanuit de organisatie ontwikkeling. Verwachting is dat er komende jaren behoefte bestaat aan gelden voor de bekostiging van trajecten die ontstaan door onder meer de organisatiewijziging die in 2020 vorm heeft gekregen en het bijbehorende organisatie ontwikkeltraject en de Omgevingswet.

Reserve referenda

Bij de Bestuursrapportage 2016 is besloten € 40.000 apart te zetten voor de organisatie van referenda.

Voorzieningen

(Bedragen x € 1.000)

Toelichting

In de stand 31-12-2020 zijn de werkelijke stortingen en onttrekkingen van 2020 niet meegenomen.

Voor de mutaties in 2021 wordt verwezen naar de toelichting van het desbetreffende programma in hoofdstuk 2.

Fysiek

Voorziening Reiniging 
Het saldo van deze voorziening is de afgelopen jaren in de tarieven verwerkt. Op deze wijze worden behoudens (autonome) kostenstijgingen, onregelmatige schommelingen in de tarieven beperkt. De afspraak is om deze voormalige reserve af te bouwen naar maximaal € 500.000, waarbij tevens rekening gehouden moet worden met de jaarlijkse storting vanaf 2018 van € 35.000 voor toekomstige vervanging van de ondergrondse containers. De huidige stand van de voorziening is € 580.000. Per eind 2021 is de voorziening naar verwachting op ruim € 515.000. Mede met het oog op de jaarlijkse reservering voor vervanging van ondergrondse containers stellen wij voor het meerjarige beeld bij de voorjaarsnota 2021 in beeld te brengen. 

Voorziening Riolering
De hoogte van het rioolrecht is gebaseerd op het kostendekkingsplan dat onderdeel is van het vernieuwde Gemeentelijke Rioleringsplan (vGRP) dat in maart 2018 is vastgesteld. De hoogte van de (noodzakelijke) voorziening is betrokken bij de samenstelling van dit vGRP.

Sociaal

Ontmanteling Top Craft 
Op basis van de notitie "Mensenwerk" hebben de drie deelnemende gemeenteraden in december 2011 besloten om de huidige uitvoeringsstructuur van zowel Gr-Wot als het uitvoeringsbedrijf Top Craft te ontmantelen en over te gaan tot separate uitvoering van de WSW door de drie afzonderlijke gemeenten. Als gevolg van deze beslissing is in de jaarrekening 2011 van Top Craft BV en het Gr-Wot een voorziening "Herstructurering/ontmanteling" gevormd van € 8,3 miljoen ter dekking van toekomstige kosten die verband houden met de herstructurering. Voor Losser resulteerde dit tot het vormen van een voorziening ter hoogte van € 2,6 miljoen. De mutaties zijn tot en met 2018 verwerkt. De stand van het Losserse deel van de voorziening bedraagt ruim € 191.000. De herstructureringskosten bestaan voor een groot deel uit wachtgeldregelingen en reïntegratiekosten. De wachtgeldregeling heeft een duur van vijf jaar. De mutaties in de herstructureringskosten zijn ingeschat en leiden tot een jaarlijkse daling van deze voorziening.

Bestuur en Dienstverlening

Voorziening pensioenen wethouders 
Op grond van BBV dient voor de pensioenverplichtingen, die de gemeente Losser heeft tegenover bestuurders en oud-bestuurders dan wel tegenover hun nabestaanden, een voorziening te worden gevormd. Op basis van actuariële berekeningen wordt jaarlijks beoordeeld of de voorziening nog toereikend is. Uitkeringen van de pensioenen vinden jaarlijks plaats uit de voorziening en via de exploitatie wordt deze voorziening aangevuld tot de noodzakelijke omvang.

Voorziening uitstroom personeel 
Door uitstroom van een personeelslid is een personele verplichting ontstaan tot en met 2021. Jaarlijks vindt een uitkering plaats uit deze voorziening.

4.5. Incidentele baten en lasten

(Bedragen x € 1.000)

Specificatie incidentele baten en lasten	2021	2022	2023	2024
Specificatie lasten
Programma Sociaal
Coördinator Trefhuus	20
Landelijke vreemdelingenvoorzieningen	-5
Gezond in de stad (DU)	9
Pilot int. jongerenwerk St. Fundament	40
Uitvoering lokaal sportakkoord	10	10
Elektronisch bestuurlijk verkeer	50
Programma Fysiek
Schatkamerprijs	1
De reis van de zandsteen	5	5
Actieprogramma Recreatie en Toerisme	15	15
Implementatie Omgevingswet	56	15	15	65
Actualisatie Stec rapport 2022		10
Programma Bestuur en dienstverlening
Organisatie verkiezingen	25
Dekking Ipads / burg. particip.	12	12
Inzet burgerparticipatie	20
Digitalisering dossiers	163
Stelposten effecten corona	500
Extra inzet handhaving	30
Totaal incidentele lasten	951	67	15	65
Specificatie baten
Programma Fysiek
Leges omgevingsvergunning	75
Winstneming grondexploitaties	701	592	317	149
Totaal incidentele baten	776	592	317	149
Totaal incidentele baten en lasten	-175	525	302	84