In de kadernota hebben we u geïnformeerd over de te verwachten financiële situatie voor de komende jaren. Dit resulteerde bij de kadernota in een totaal overzicht. Bij de behandeling van de kadernota in juli is de kadernota vastgesteld. Op basis van uitspraken van uw raad is het financieel kader geactualiseerd. In onderstaand overzicht ziet u de stand van de begroting 2017.
Uitgangspunten voor het opstellen van deze begroting zijn begroting 2016, de september- en decembercirculaire 2015, de vastgestelde kadernota 2017 en de meicirculaire 2016. Daarnaast zijn er wijzigingen in de begroting aangebracht door onder meer de actualisering van investeringsplanningen, verlaging van de rekenrente naar 3,00 %, technische correcties en verwerking van loon- en prijscompensatie. We verhogen de materiele budgetten met 0,8% nominale ontwikkelingen (zie hiervoor paragraaf 6.2). De circulaires zijn verwerkt op basis van de informatie zoals we in de betreffende raadsinfo-brief aan u hebben verstrekt.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
In bovenstaand overzicht zijn conform de voorschriften in de BBV de algemene uitkering, de overhead, de verwachte lasten in het kader van de vennootschapsbelastingplicht en de post onvoorzien separaat opgenomen. Hieronder is per onderwerp een verklaring opgenomen.
Voor een toelichting op de mutaties vanaf de Kadernota 2017 zie Hoofdfstuk 1.
Voor een specifieke toelichting per programma zie Hoofdstuk 2 bij de onderdelen 'Wat mag het kosten'.
Voor een toelichting op de ontrekkingen en dotaties aan de reserves zie Hoofdstuk 4.3.
Algemene dekkingsmiddelen
Het belangrijkste component binnen de algemene dekkingsmiddelen is de algemene uitkering uit het gemeentefonds.
Onder de algemene uitkering zijn de bedragen opgenomen waarvan wordt verwacht dat deze voor de jaren 2017 tot en met 2020 van het rijk zullen worden ontvangen (Algemene uitkering uit het gemeentefonds). Een driemaal per jaar (mei, september en december) wordt de gemeente geïnformeerd over de ontwikkelingen hierover.
De basis voor de opgenomen bedragen in de begroting 2017 is de stand van de algemene uitkering bij de ‘meicirculaire’. In deze circulaire is ingegaan op de meest recente ontwikkelingen rondom de totale uitkering maar ook op zaken die zich voordoen op het terrein van de aan gemeenten opgedragen (specifieke) taken, bijvoorbeeld het Sociaal Domein. De hieruit voortkomende taakmutaties zijn door vertaald naar de budgetten die hiermee samenhangen.
De mutatie voortkomend uit de septembercirculaire, die ten tijde van het opmaken van de begroting 2017 nog niet verschenen was, zullen bij de bestuursrapportage 2017 en de Kadernota 2018 in de begroting verwerkt worden.
Overhead
| Jaar | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
| Totaal aan overhead | 5.414 | 5.484 | 5.482 | 5.473 |
Om de gemeenteraad op eenvoudige wijze meer inzicht te geven in de totale kosten van de overhead voor de gehele organisatie, en dus ook meer zeggenschap te geven over die kosten, is voorgeschreven in het BBV (Besluit begroten en verantwoorden) dat vanaf 2017 in het programmaplan een apart overzicht moet worden opgenomen van de kosten van de overhead.
In de programma’s worden vanaf 2017 alleen de kosten opgenomen die betrekking hebben op het primaire proces. Derhalve worden alleen de kosten toegerekend van de loonsommen en dergelijke van de medewerkers die direct aanwijsbaar betrokken zijn bij het proces. De andere kosten zoals die van huisvesting, ondersteuning en leidinggeven worden aangemerkt als overhead. Laatstgenoemde kosten worden tot en met 2016 doorberekend in het uurtarief en op die wijze ten laste van de diverse taakvelden (voorheen producten genoemd) in de gemeentebegroting gebracht. Een deel van deze overhead werd ook doorberekend aan investeringen, grondexploitatie, leges, andere rechten, subsidie gerelateerde projecten en de afvalstoffenheffing. Echter om te voorkomen dat door het wegvallen van de mogelijkheid om de kosten van overhead door te berekenen, de gemeenten in budgettaire problemen kunnen komen, is hiervoor een uitzondering gemaakt. Immers het centraal begroten van de kosten van overhead betekent dat het niet langer mogelijk is om uit de taakvelden alle tarieven te bepalen. Dit is dan ook de reden dat in de Financiële verordening een bepaling dient te worden opgenomen waaruit blijkt op welke wijze de tarieven worden berekend.
Uiteraard zijn er meerdere methodes denkbaar waarop dit kan plaats vinden. Bij het opmaken van de begroting zijn wij uitgegaan van het volgende principe. De omvang van de gemeentebegroting voor het jaar 2017 bedraagt netto 51,5 miljoen euro. De kosten van de overhead zijn becijferd op 5,4 miljoen euro. Uitgedrukt in een percentage komt dit uit op 9,5%. De lasten van de diverse taakvelden, en dus ook op die waarvan de lasten worden doorberekend in een tarief, zijn bekend. Voor het berekenen van de tarieven zijn wij dan ook uitgegaan van een verhoging van de lasten met het percentage voor de overhead. Hierop hebben wij twee uitzonderingen gemaakt:
Onvoorzien
Voor de kosten van voormalig en boventallig personeel is € 158.000 in de begroting geraamd. Daarnaast is een nog onbestemd bedrag van € 25.000 opgenomen voor eventuele tegenvallers.
Vennootschapsbelastingplicht (Vpb)
Op basis van een verkennende analyse blijkt dat het grondbedrijf Losser Vpb plichtig zal worden. De indicatie van de totale Vpb last op peildatum 1 januari 2016 is circa € 300.000. Afhankelijk van de werkelijke realisatie dient de Vpb verspreid over de looptijd van de grondexploitaties (10 jaar) jaarlijks afgedragen te worden. Na afstemming met de belastingdienst kan de fiscale openingsbalans met peildatum 1 januari 2016 vastgesteld worden.
Deze begroting bevat een geprognosticeerde begin- en eindbalans van het betreffende begrotingsjaar. Daarnaast is voor de 3 jaren volgend op het begrotingsjaar ook een geprognosticeerde balans opgenomen.
Geprognosticeerde balans (bedragen * € 1.000 per 1/1)
| Activa | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | Passiva | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
| Immateriele vaste activa | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | Eigen vermogen | 12.514 | 13.847 | 14.187 | 14.077 | 13.901 | |
| Materiele vaste activa | 41.726 | 48.002 | 54.657 | 57.963 | 58.241 | Voorzieningen | 7.665 | 7.663 | 7.959 | 8.210 | 8.568 | |
| Financiele vaste activa | 7.043 | 6.487 | 5.930 | 5.374 | 4.817 | Vaste schulden | 26.436 | 30.614 | 37.532 | 37.808 | 38.392 | |
| Totaal Vaste activa | 48.773 | 54.492 | 60.591 | 63.341 | 63.062 | Totaal Vaste passiva | 46.615 | 52.124 | 59.679 | 60.095 | 60.861 | |
| Voorraden | 4.607 | -1.205 | 398 | -1.955 | -2.539 | |||||||
| Vorderingen (uitzettingen) | 4.462 | 5.261 | 5.261 | 5.261 | 5.261 | |||||||
| Liquide middelen | 272 | 418 | 139 | 184 | 756 | Vlottende Schulden | 11.129 | 4.611 | 4.478 | 4.515 | 3.459 | |
| Overlopende activa | 887 | 230 | 230 | 240 | 240 | Overlopende passiva | 1.257 | 2.461 | 2.461 | 2.461 | 2.461 | |
| Totaal Vlottende activa | 10.228 | 4.704 | 6.027 | 3.730 | 3.719 | Totaal Vlottende passiva | 12.386 | 7.072 | 6.939 | 6.976 | 5.920 | |
| Totaal Activa | 59.001 | 59.196 | 66.618 | 67.071 | 66.781 | Totaal Passiva | 59.001 | 59.196 | 66.618 | 67.071 | 66.781 |
Als basis is genomen de balans uit het jaarverslag 2015 waarbij de toestand per ultimo 2015 gelijk is aan die van 1 januari 2016.
Activa
Immateriële vaste activa
Mutaties op begrotingsniveau worden niet geraamd. Alleen het begrote verloop is zichtbaar gemaakt. De balans uit het jaarverslag 2015 is als uitgangspunt genomen. Daarop worden de begrote afschrijvingen in mindering gebracht.
Materiële vaste activa
Ook hier is als basis genomen de balans uit het jaarverslag 2015. Hierop heeft een correctie plaats gevonden in verband met de inbreng van de ruilgronden die aanvankelijk onder de voorraden waren opgenomen. Echter door de gewijzigde regelgeving op dit terrein heeft overheveling plaats gevonden. Voorts uit uitgegaan van een gemiddelde investering van € 3 miljoen euro per jaar. Dit bedrag is gebaseerd op de gemiddelde investeringen van de jaren 2011- 2015. In 2017 is € 3,5 miljoen extra opgenomen in verband met de voorgenomen verbouw van het gemeentehuis (Kulturhus).
De verschillen in de voorgenomen investeringen worden veroorzaakt door de inbreng van de restant kredieten die in het verleden zijn verleend (onder andere riolering).
Voor het verloop van het EMU saldo wordt voorts vermeld dat het verloop van de boekwaarde als volgt valt weer te geven:
| Boekwaarde 1 januari 2016 | 41.726.000 |
| Afschrijving: | -/- 1.782.000 |
| Voorgenomen investeringen: | 8.058.000 |
| Boekwaarde 1 januari 2017 | 48.002.000 |
| Afschrijving: | -/- 2.189.000 |
| Voorgenomen investeringen: | 8.844.000 |
| Boekwaarde 1 januari 2018 | 54.657.000 |
| Afschrijving: | -/- 2.796.000 |
| Voorgenomen investeringen: | 6.102.000 |
| Boekwaarde 1 januari 2019 | 57.963.000 |
| Afschrijving: | -/- 2.772.000 |
| Voorgenomen investeringen: | 3.050.000 |
| Boekwaarde 1 januari 2020 | 58.241.000 |
| Afschrijving: | 2.764.000 |
| Boekwaarde 1 januari 2021 | 55.477.000 |
Financiële vaste activa
Deze post bestaat uit 3 onderdelen, te weten
Er worden weinig mutaties verwacht ten aanzien van de aandelen. Om deze reden is het gemiddelde van de van de laatste 5 jaren opgenomen. Dit geldt ook voor de gemeenschappelijke regelingen. Voor de leningen is van de gemiddelde daling van de laatste 5 jaren uitgegaan.
Voorraden
Met betrekking tot de voorraden heeft er ten opzichte van de balans 2015 een correctie van ruim € 2 miljoen plaats gevonden. In de balans zijn aanvankelijk de boekwaardes die betrekking hebben op de ruilgronden begrepen, terwijl dat op grond van de gewijzigde voorschriften niet meer is toegestaan. Het betreft de gecorrigeerde boekwaarde na aftrek van de desbetreffende daarvoor gevormde voorziening. Deze voorziening was negatief op de balans opgenomen. Voorts is uitgegaan van de contractuele verkopen. Dit heeft tot gevolg dat op termijn de boekwaardes negatief worden (diverse complexen sluiten winstgevend).
Het verloop kan als volgt worden weergegeven:
| Boekwaarde 1 januari 2016 | 4.607.000 |
| Lasten: | 1.098.000 |
| Opbrengst verkopen: | -/- 6.910.000 |
| Boekwaarde 1 januari 2017 | -/- 1.205.000 |
| Lasten: | 3.338.000 |
| Opbrengst verkopen: | -/- 1.735.000 |
| Boekwaarde 1 januari 2018 | 398.000 |
| Lasten: | 1.848.000 |
| Opbrengst verkopen: | -/- 4.201.000 |
| Boekwaarde 1 januari 2019 | -/- 1.955.000 |
| Lasten: | 738.000 |
| Opbrengst verkopen: | -/- 1.322.000 |
| Boekwaarde 1 januari 2020 | -/- 2.539.000 |
| Lasten: | 681.000 |
| Opbrengst verkopen: | -/- 1.316.000 |
| Boekwaarde 1 januari 2021 | -/- 3.174.000 |
Vorderingen
Bij de Vorderingen is uitgegaan van het gemiddelde van de balansen 2011 - 2015.
Liquide middelen
Liquide middelen is gebruikt als sluitpost, om activa- en passivazijde aan elkaar gelijk te maken.
Overlopende activa
Bij Overlopende activa is het gemiddelde genomen van de balansen 2011 - 2015.
Passiva
Eigen vermogen
Het verloop van de balanspost Eigen vermogen is, conform de mutaties zoals die in de financiële administratie opgenomen zijn, verwerkt. Deze mutaties zijn conform de eerder door de gemeenteraad genomen besluiten.
Voorzieningen
Het verloop van de post voorzieningen is conform de huidige besluitvorming geraamd en betreft het verloop van de voorziening pensioenen wethouders en uitstroom personeel.
Vaste schulden
De prognose met betrekking tot deze post is ontleend aan de leningenadministratie. Voorts is rekening gehouden met de herfinanciering, de kasgeldnorm van 8,5% van de begrotingsomvang en de verwachte investeringen voor de komende jaren. De verwachte investeringen zijn gebaseerd op de gemiddelden van de laatste jaren (€ 3 miljoen) waarbij in 2016 / 2017 een extra investering van € 3,5 miljoen zal plaats vinden ten behoeve van de realisering van het Kulturhus (projectfinanciering). Doordat veel investeringen nog niet zijn afgerond en hiervoor nog niet in de vaste financiering is voorzien, treedt hierdoor op begrotingsbasis een inhaaleffect op.
Vlottende schulden
Bij Vlottende schulden is het gemiddelde genomen van de balansen 2011 - 2015. In het gemiddelde is begrepen € 5 miljoen aan kasgeldleningen en negatieve saldi van bankrekeningen. Door de verkopen grondexploitatie die volgens de contracten in 2016 zullen plaats vinden, wordt dan ook een correctie toegepast van € 5 miljoen hierop. Het resterende bedrag is ongeveer gelijk aan de gemiddelde kasgeldnorm (volgens de begroting 2016 en bijbehorende meerjarenramingen).
Vlottende schulden
Bij Vlottende schulden is het gemiddelde genomen van de balansen 2011 - 2015.
Overlopende passiva
Bij Overlopende passiva is het gemiddelde genomen van de balansen 2011 - 2015.
Berekening EMU-saldo
In het verdrag van Maastricht is afgesproken dat het EMU-tekort van een aangesloten land maximaal 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) mag bedragen. Het EMU-tekort wordt bepaald door een gezamenlijk tekort van het Rijk, lokale overheden en sociale fondsen. Gemeenten dienen in de begroting een raming van het eigen EMU-saldo op te nemen. De Nederlandse gemeenten mogen gezamenlijk maximaal 0,38% van het tekort veroorzaken. Dit is vastgelegd in de wet Houdbare overheidsfinanciën. De totale norm wordt verdeeld in referentiewaarden over alle gemeenten.
| Berekening EMU saldo (* € 1.000) | Omschrijving | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
| Volgens realisatie tot en met sept. 2016, aangevuld met raming resterende periode | Volgens begroting 2017 | Volgens meerjarenraming in begroting 2017 | Volgens meerjarenraming in begroting 2017 | Volgens meerjarenraming in begroting 2017 | ||
| 1 | Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c) | -1.333 | -340 | 111 | 176 | 244 |
| 2 | Afschrijvingen ten laste van de exploitatie | 1.782 | 2.189 | 2.796 | 2.821 | 2.764 |
| 3 | Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie | 123 | 562 | 351 | 358 | 365 |
| 4 | Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd | 8.058 | 11.438 | 6.102 | 3.170 | 3.000 |
| 5 | Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 6 | Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: | |||||
| 7 | Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan) | 1.098 | 3.338 | 1.848 | 738 | 681 |
| 8 | Baten bouwgrondexploitatie: | |||||
| Baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord | 6.910 | 1.735 | 4.201 | 1.322 | 1.316 | |
| 9 | Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze transacties | 128 | 266 | 100 | 0 | 0 |
| 10 | Lasten ivm transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten | |||||
| 11 | Verkoop van effecten: | |||||
| a. | Gaat u effecten verkopen? (ja/nee) | |||||
| b. | Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie? | |||||
| Berekend EMU-saldo | -1.802 | -10.895 | -592 | 769 | 1.008 | |
| Algemene risicoreserve | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
| Algemene risicoreserve | 3.742 | 4.689 | 5.175 | 5.564 | 5.532 |
| waarvan Reserve Kultuurhus | -77 | -111 | -100 | -98 | |
| Totaal reserves | 3.742 | 4.612 | 5.064 | 5.464 | 5.434 |
| Stortingen | |||||
| 1. Aansluiting reservemutaties | 197 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 2. Amendement referendum | -40 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 3. Berap 2016 - B&D punt 4.9 | -450 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 4. Bestemming resultaat jaarrekening 2015 | 81 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 5. Bijstelling resultaat PB '15-'18 uit kadernota 2016 | -233 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 6. Dekking saldo middelenkader kadernota 2017 | 0 | -102 | -1 | -261 | 0 |
| 7. Overboeking resultaat PB '16-'19 | 695 | 259 | 266 | 53 | 0 |
| 8. Resultaat bestuursrapportage 2016 | 273 | ||||
| 9. Resultaat PB '15-'18 | 347 | 429 | 204 | 306 | 0 |
| Totaal stortingen | 870 | 585 | 470 | 0 | 0 |
| Onttrekkingen | |||||
| 10. Bijdrage tekort Kulturhus | 77 | 111 | 100 | 98 | |
| 11. Eenmalig aanvullen riool | 108 | ||||
| Totaal onttrekkingen | 0 | 185 | 111 | 100 | 98 |
| Stand ultimo jaar | 4.612 | 5.012 | 5.422 | 5.364 | 5.336 |
| Resultaat PB 2017-2020 | 0 | 52 | 43 | 70 | 0 |
| Stand na verwerking resultaat PB 2017-2020 | 4.612 | 5.064 | 5.464 | 5.434 | 5.336 |
Toelichting
Het uitgangspunt voor de tabel is de geprognosticeerde stand van de algemene reserve vanuit de jaarrekening 2015. Sindsdien hebben zich enkele mutaties voorgedaan die het meerjaren verloop van de stand van de reserve beïnvloeden. De belangrijkste worden hieronder toegelicht.
1. Aansluiting reservemutaties
Er is correctie doorgevoerd in de reserves om aan te sluiten bij de mutaties vanuit de exploitatie 2016.
2. Amendement referendum
Bij de bestuursrapportage 2016 is besloten een aparte reserve te vormen voor het organiseren van referenda.
3. Berap 2016 lagere storting
Bij de bestuursrapportage 2016 is besloten een reserve te vormen voor de eenmalige lasten rondom de bouw van een nieuwe sportaccomodatie (zie ook toelichting reserves). Vanuit deze reserve worden de eenmalige afschrijvingslasten en de lasten voor tijdelijke huisvesting gedekt.
5. Bijstelling resultaat programmabegroting 2015-2018
Bij de kadernota 2016 is voorgesteld de dotatie aan de algemene risico reserve als gevolg van het resultaat van de programmabegroting 2015-2018, naar beneden bij te stellen. Dit ter dekking van het incidenteel dekkingsprobleem voortkomend uit de verlaging van de rekenrente.
10. Bijdrage tekort Kulturhus
Voorgesteld wordt om het exploitatietekort op het Kulturhus te dekken vanuit de algemene risicoreserve. Dit zorgt er enerzijds voor dat het tekort inzichtelijk blijft en anderzijds hoeft het huidige negatieve saldo niet te drukken op de gehele exploiatie.
11. Eenmalig aanvullen riool
Zoals aangegeven in hoofdstuk één hebben we te maken met een budgetair tekort voor het product riolering. Dit tekort wordt structureel opgelost maar zorgt in 2017 voor een incidenteel begrotingstekort. Voorgesteld wordt in 2016 ook de BTW toe te rekenen aan het product riolering. De onderdekking die hierdoor ontstaat kan worden opgelost middels een ontrekking uit de voorziening. Voor dit vrijgekomen bedrag wordt voorgesteld het aan de algemene risico reserve toe te voegen zodat het in 2017 gebruikt kan worden ter dekking van het begrotingstekort in 2017.
| Bestemmingsreserves (bedragen * € 1.000) | Stand 1-1-2016 | Stand 1-1-2017 | Stand 1-1-2018 | Stand 1-1-2019 | Stand 1-1-2020 | Stand 1-1-2021 |
| RES001 Reserve Grondexploitaite | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 |
| RES005 Reserve Onderhoud Wegen | 1.464 | 1.464 | 1.464 | 1.464 | 1.464 | 1.464 |
| RES006 Reserve uitwerking Kadernota 2012 | 145 | 145 | 145 | 145 | 145 | 145 |
| RES007 Reserve Organisatie ontwikkelingen | 38 | 38 | 38 | 38 | 38 | 38 |
| RES008 Reserve conjunctuur/frictiefonds | 173 | 173 | 173 | 173 | 173 | 173 |
| RES009 Reserve Kulturhus Overdinkel | 328 | 328 | 328 | 328 | 328 | 328 |
| RES010 Reserve MOP onderwijs.'10 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 |
| RES013 Reserve Dorpsvisies 2008 | 35 | 35 | 35 | 35 | 35 | 35 |
| RES015 Reserve Vervolgprocedures VVH | 46 | 46 | 46 | 46 | 46 | 46 |
| RES016 Reserve VitaliseringLandelijk gebied | 138 | 138 | 138 | 138 | 138 | 138 |
| RES018 Reserve NASB '08+'09 | 71 | 71 | 71 | 71 | 71 | 71 |
| RES020 Reserve Gebouwen MOP | 600 | 600 | 600 | 600 | 600 | 600 |
| RES025 Reserve impuls brede school 2009 | 200 | 200 | 200 | 200 | 200 | 200 |
| RES027 Reserve Verv. Lampen OV | 50 | 63 | 25 | 38 | 50 | 63 |
| RES028 Reserve Akoestische aanp. Gronausest | 50 | 50 | 50 | 50 | 50 | 50 |
| RES030 Privatisering Buitensportaccom. | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 |
| RES039 Individueel Loopbaanbudget | 44 | 44 | 44 | 44 | 44 | 44 |
| RES040 Handh Luttermolenveld | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 |
| RES041 Glasvezel buittengebied | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| RES042 Participatie | 86 | 86 | 86 | 86 | 86 | 86 |
| RES043 Inc lst vakantiegeld | 350 | 350 | 350 | 350 | 350 | 350 |
| RES044 Archiefbewerkingsplan | 35 | 35 | 35 | 35 | 35 | 35 |
| RES045 Invest Bijdragen | 2.708 | 2.550 | 2.391 | 2.233 | 2.074 | 1.916 |
| RES046 Reserve Referenda | 0 | 40 | 40 | 40 | 40 | 40 |
| RES047 Rek result vorig jaar | 2.013 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| RES048 Afb boekw sporthal | 0 | 450 | 450 | 0 | 0 | 0 |
| RES049 Gezond in de stad | 0 | 63 | 63 | 63 | 63 | 63 |
| RES050 Huishoudelijke toelage | 0 | 140 | 140 | 140 | 140 | 140 |
| RES051 Afboeking grond | 0 | 750 | 750 | 750 | 750 | 750 |
| RES052 Frictiekosten | 0 | 500 | 500 | 500 | 500 | 500 |
| RES053 Sociaal domein | 0 | 479 | 479 | 479 | 479 | 479 |
| RES054 Reserve omgevingswet | 0 | 200 | 285 | 370 | 370 | 370 |
| Totaal bestemmingsreserves | 8.772 | 9.235 | 9.124 | 8.613 | 8.467 | 8.321 |
Toelichting reserves
Reserve grondexploitatie
De grondexploitatie is een vrij risicovolle activiteit. Om deze risico’s op te kunnen vangen, zonder de algemene risicoreserve aan te moeten spreken, is in 2007 is door uw raad besloten een reserve grondexploitatie te vormen. Hierbij is bepaald dat indien het jaarresultaat van de overige gemeentelijke activiteiten een negatief saldo vertoont, dit eerst wordt aangevuld. Het meerdere wordt voor 50% bestemd voor de algemene reserve en de andere 50% voor de reserve grondexploitatie. In geval van een tekort op de grondexploitatie wordt dit eerst ten laste van deze reserve gebracht, een eventueel resterend tekort komt ten laste van de algemene middelen.
Reserve Onderhoud Wegen
Tijdens de bezuinigingsoperatie in mei 2009 is besloten, dat de jaarbudgetten van onderhoud wegen volledig voor dit doel kunnen worden aangewend. Dat betekent dat een overschot via deze reserve beschikbaar blijft en tekorten hieruit onttrokken kunnen worden. Dit zorgt ervoor dat bij doorgeschoven werkzaamheden of onvoorziene uitgaven geen problemen ontstaan bij de financiering. Inzet van deze reserve vindt plaats via het MIP (Integraal Meerjaren Investerings- en Onderhoudsprogramma voor de Openbare Ruimte).
Reserve Uitwerking kaders Kadernota 2012-2015
Op 12 juli 2011 heeft de raad besloten bij het vaststellen van de kadernota 2012 eenmalig € 500.000 beschikbaar te stellen voor het realiseren van de benodigde structurele ombuigingen. Alle ombuigingen zijn in de afgelopen jaren gerealiseerd, verwerkt in de begroting of teruggedraaid. Het restant van de reserve wordt ingezet voor Losser Flexibel en Verbonden / organisatieontwikkeling. In 2017 wordt bekeken of de reserve kan worden opgeheven.
Reserve Organisatie ontwikkelingen
Deze reserve is bedoeld voor dekking van risico's voortvloeiende uit mogelijk verplichtingen en kosten als gevolg van het organisatie ontwikkel traject. Het restant wordt naar verwachting in 2016 uitgegeven.
Reserve conjunctuur/frictiefonds
Op 12 mei 2009 heeft de raad bij het vaststellen van de bezuiniging besloten tot het instellen van een conjunctuur-/frictiefonds in 2010 van € 1.000.000. Deze is bedoeld voor het opvangen van tijdelijke, conjuncturele tegenvallers, waarbij te denken valt aan bijvoorbeeld niet door het rijk gecompenseerde uitkeringsgelden en teruglopende leges. Tevens bedoeld voor opvang frictiekosten in de vorm van eenmalige personele effecten als uitvloeisel van de organisatorische aanpassingen. Ook de samenwerking met Enschede en het GBT en de daaruit voortvloeiende frictiekosten vallen hieronder.
Reserve bouw Kulturhus Overdinkel
Op 19 maart 2013 heeft de raad de nieuwe uitgangspunten voor deze beschikbare reserve gesteld. De beschikbare € 400.000 is beschikbaar voor de inrichting van de openbare ruimte in relatie tot het Kulturhus Overdinkel. Op 30 juni 2015 is een eerste schetsontwerp besproken met de inwoners van Overdinkel. Op basis van dit ontwerp heeft de verdere planuitwerking plaatsgevonden en vindt in 2016 de uitvoering plaats. Onderhavige reserve maakt deel uit van het totaalbudget dat voor pleininrichting en aanpassing van de directe omgeving is gereserveerd.
Reserve onderhoud MOP
Deze reserve betreft het jaarlijks reguliere onderhoud aan gebouwen om de functie te waarborgen en kapitaalvernietiging tegen te gaan. In de meerjarenplanning MOP kent de uitvoering pieken en dalen. Door het instellen van deze reserve worden meerjarige schommelingen opgevangen.
Reserve Dorpsvisies 2008
Op 30 juni 2009 heeft de gemeenteraad bij bestemming van het jaarresultaat 2008 besloten tot het instellen van deze bestemmingsreserve á € 128.000. De leefbaarheid van de kerkdorpen en burgerparticipatie zijn speerpunten uit het collegeprogramma. Hiertoe zijn samen met burgers dorpsvisies opgesteld en is door de raad middels amendement bij de voorjaarsnota op 24 juni 2008 budget voor de uitvoering beschikbaar gesteld. De niet-bestede middelen per 31-12-2008 zijn op deze wijze beschikbaar voor uitvoering na 2008. In 2009 was € 21.000 besteed en in 2010 eveneens € 21.000, zodat per ultimo 2010 nog € 86.000 resteert. In 2011 is er voor € 13.000 besteed. Voor de kerkdorpen De Lutte en Beuningen en de Glane is de “pot”’ leeg. In 2013 is er een trapveldje van kunstgras aangelegd Glane. Het bedrag voor kerkdorp Overdinkel wordt ingezet bij het realiseren van het kulturhus. Het gereserveerde bedrag voor kerkdorp Losser is ingezet als co financiering voor Kies je Kans. Dit project is in 2014 uitgevoerd en er is € 13.524 ingezet als co financiering. In 2015 zijn er geen kosten gemaakt.
Reserve Vervolgprocedures VVH
In 2008 is door de raad op 28 februari ten laste van de algemene reserve € 340.000 beschikbaar gesteld voor het wegwerken van achterstanden op het gebied van bouw- en milieuvergunningen. De achterstanden zijn weggewerkt, maar er dient nog een afronding plaats te vinden met name ten aanzien van juridische procedures. Het niet bestede budget á € 63.000 is toegevoegd aan deze reserve.Het resterende budget is nodig om de procedures af te kunnen wikkelen.
Reserve Vitalisering Landelijk gebied
Op 30 juni 2009 heeft de gemeenteraad bij bestemming van het jaarresultaat 2008 besloten tot het instellen van deze bestemmingsreserve. Het betrof cofinancieringsmiddelen ten behoeve van Vitalisering Landelijk Gebied. Tot en met 2013 is dit ingezet voor het PmjP. De subsidieperiode liep tot 31 december 2013. Het restant van de co financiering was nog nodig voor de co financiering van het info punt Poort Bulten bij het arboretum. De provincie heeft voor dit project voor de 2e keer uitstel verleend tot en met 30 juni 2015. Wederom is er uitstel gevraagd, door afhaken exploitant. Inmiddels is de bouwaanvraag ingediend voor het informatiepunt. Hiervoor was een bedrag van € 100.000 gereserveerd in de reserve. Het resterende geld is bestemd om kosten te dekken voor het Leader project.
Reserve Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB)
De gemeente heeft gedurende de periode 2008 - 2012 hiervoor middelen ontvangen via de algemene uitkering. Met de Vereniging Sport en Gemeenten is een convenant gesloten voor de uitvoer van diverse beweeginterventies. De budgetten hiervoor zijn in de begroting opgenomen. Het verschil budget en realisatie wordt verrekend met de reserve. Met toestemming van de Vereniging Sport en Gemeenten wordt het restant van deze reserve uitgegeven in de jaren 2015-2017 omdat de Provincie begin 2013 in het kader van de €1.- regeling € 45.000 subsidie heeft verleend voor sport- en beweegactiviteiten. Dit budget is in 2013 en 2014 besteed, conform afspraak zijn eerst deze middelen ingezet.
Reserve Brede Impuls Combinatiefuncties
In maart 2009 is een meerjarig convenant met het rijk gesloten om deel te nemen aan de impuls om combinatiefuncties mogelijk te maken. De doelstelling van het rijk hiermee is om tenminste 2.500 combinatiefuncties te realiseren. Een combinatiefunctie is een functie waarbij een werknemer in dienst is bij 1 werkgever maar werkzaam is voor twee of meer sectoren. Losser heeft gekozen voor een samenwerking tussen onderwijs, sport en/of cultuur. Via de algemene uitkering ontvangen we budget voor 3,9 FTE. Het niet gebruikte budget wordt in de reserve gestort.
Reserve vervanging lampen Openbare Verlichting
Deze reserve is bedoeld voor de 4-jaarlijkse vervanging van de lampen van de openbare verlichting. Jaarlijks wordt een bedrag ad € 12.500 gereserveerd. Het maximum saldo van de reserve is bepaald op € 50.000. In 2017 is in de begroting voor een bedrag van € 50.000 rekening gehouden met de vervanging.
Reserve privatisering buitensportgebied
De gemeenteraad heeft op 10 juli 2012 besloten bij bestemming van het jaarresultaat 2011 tot het instellen van deze reserve. Kosten die betrekking hebben op de privatisering van het buitensportgebied kunnen met deze reserve verekend worden.
Reserve Individueel loopbaanbudget
In september 2013 is deze reserve ingesteld om het mogelijk benodigde budget voor de regeling individueel opleidingsbudget, waaraan het personeel rechten kan ontleden, over de periode van 3 jaar te kunnen bekostigen. Afwikkeling van deze regeling vindt plaats in 2016.
Reserve handhaving Luttermolenveld
Op 10 juni 2014 heeft de raad besloten bij bestemming van het jaarresultaat 2013 tot het instellen van deze reserve. De gemaakte kosten voor inhuur zijn met deze reserve verrekend.
Reserve Participatie
Op 30 juni 2015 heeft de raad besloten bij bestemming van het jaarresultaat 2014 tot het instellen van deze reserve. Het project klant in beeld geeft inzicht in de besteding van de middelen.
Reserve incidenteke lasten vakantiegeld
Op 30 juni 2015 heeft de raad besloten bij bestemming van het jaarresultaat 2014 tot het instellen van deze reserve voor het nadelig eenmalig financieel effect van CAO afspraken over eerder uitbetalen van vakantiegeld.
Reserve Archiefbewerkingsplan
Op 30 juni 2015 heeft de raad besloten bij bestemming van het jaarresultaat 2014 tot het instellen van deze reserve omdat er geen middelen beschikbaar waren om gevolg te geven aan de aanbevelingen van de archief inspecteur. Met de vorming van de reserve zijn gelden beschikbaar om achterstanden in archiefvorming en –bewerking aan te pakken. Na de afronding van de werkzaamheden zullen de hiermee gepaard gaande lasten bij Losser in rekening worden gebracht en worden betaald. Door de aanpak van de achterstanden het toezichtregime van de provincie verschoven van oranje naar groen.
Egalisatiereserve investeringsbijdragen
Op grond van BBV 2004 mogen bijdrage uit eigen reserves in investeringen met een economisch nut niet in mindering worden gebracht op de boekwaarde van de investeringen. Hier is sprake van een zogenaamde bruto verantwoording.
In de praktijk houdt dat in, dat er een jaarlijkse vrijval van deze reserve plaatsvindt op basis van het afschrijvingstermijn van het betreffende activum. Hierbij wordt ook rekening gehouden met rente, zodat een en ander hetzelfde effect heeft als een netto verantwoording, zij het dat de vrijval op grond van de regelgeving niet geschiedt via het betreffende product (functie), maar via mutatie reserves en op deze wijze dus via de bestemmingen.
Reserve vakantiegeld
Bij de jaarrekening 2014 is besloten een bestemmingsreserve in te stellen voor het nadelig financieel effect dat voortkomt uit de cao afspraken die de VNG met de vakbonden heeft gemaakt. Het gaat om een onderdeel dat technisch van aard is, namelijk het eerder uitbetalen van vakantiegeld, maar incidenteel een beslag van ongeveer € 350.000 legt op de exploitatie van Losser. Naar verwachting zal dit nadeel zich in 2016 gaan voordoen.
Reserve referenda
Bij de berap 2016 is besloten € 40.000 apart te zetten voor de organisatie van referenda.
Reserve afboeking boekwaarde sporthal
Bij de berap 2016 is besloten € 450.000 apart te zetten voor de afboeking van de boekwaarde van sporthal de Fakkel op het moment dat er een nieuwe sporthal wordt gebouwd.
Reserve Gezond in de stad
De gemeente Losser ontvangt via de decentralisatie-uitkering GIDS (Gezond In De Stad) middelen (periode 2015-2017) om de aanpak van gezondheidsachterstanden verder vorm te geven. Bij de resultaatbestemming 2015 is besloten het ontvangen bedrag 2015 te reserveren.
Reserve huishoudelijk toelage
In het collegebesluit van 18 augustus 2015 is besloten om in de maand december te evalueren hoeveel dienstcheques er in het tweede half jaar voor de huishoudelijke hulp zijn afgenomen en hoeveel van het budget is gebruikt, Dit heeft er toe geleid dat de doelgroep huishoudelijke toelage is uitgebreid. Om de te verwachten kosten te kunnen dekken is bij de resultaatbestemming 2015 besloten hiervoor € 139.500 te reserveren.
Reserve afboeking grond
Losser heeft samen met de regiogemeenten verder gewerkt aan het bieden van inzicht in de gevolgen van de over programmering woningbouw. Naar verwachting is een substantieel deel van de programmering hard. Op korte termijn zal de Losserse woonvisie aan de gemeenteraad worden voorgelegd. De mogelijkheid bestaat dat besluitvorming op dit punt een nadelige invloed zal hebben op het weerstandsvermogen. Om die reden is besloten om een bedrag van € 750.000 uit het jaarrekening resultaat 2015 te bestemmen.
Reserve frictiekosten/sociaal domein
Op het onderdeel 'Sociaal domein', specifiek de drie decentralisaties, is in 2015 een voordelig resultaat geboekt van € 979.000. Bij de vaststelling van de jaarrekening 2015 is besloten om dit voordeel in een tweetal reserves beschikbaar te houden:
Reserve omgevingswet
Bij de berap 2016 is besloten om € 200.000 uit het resultaat te reserveren voor de implementatie van de omgevingswet.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toelichting voorzieningen
Pensioenvoorzieningen wethouders
Op grond van BBV dient voor de pensioenverplichtingen, die de gemeente Losser heeft tegenover bestuurders en oud-bestuurders dan wel tegenover hun nabestaanden, een voorziening te worden gevormd. Op basis van actuariële berekeningen wordt er jaarlijks beoordeeld of deze voorziening nog toereikend is. Uitkeringen van de pensioenen vinden jaarlijks plaats uit de voorziening en via de exploitatie wordt deze voorziening aangevuld tot de noodzakelijke omvang.
Voorziening uitstroom personeel
Door uitstroom van een personeelslid is er een personele verplichting ontstaan tot en met 2021. Jaarlijks vindt er een uitkering plaats uit deze voorziening.
Voorziening Reiniging
Het saldo van deze voorziening wordt in de volgende jaren in de tarieven verwerkt. Op deze wijze worden behoudens (autonome) kostenstijgingen, onregelmatige schommelingen in de tarieven beperkt. De afspraak was om de voormalige reserve af te bouwen naar maximaal € 500.000. Om dit te verwezenlijken wordt er in 2017 € 266.000 en in 2018 € 100.000 onttrokken.
Herstructurering / ontmanteling Top Craft
Op basis van de notitie "Mensenwerk" hebben de drie deelnemende gemeenteraden in december 2011 besloten om de huidige uitvoeringsstructuur van zowel Gr-Wot als het uitvoeringsbedrijf Top Craft te ontmantelen en over te gaan tot separate uitvoering van de WSW door de drie afzonderlijke gemeenten. Als gevolg van deze beslissing is in de jaarrekening 2011 van Top Craft BV en het Gr-Wot een voorziening "Herstructurering/ontmanteling" gevormd van € 8,3 miljoen ter dekking van toekomstige kosten die verband houden met de herstructurering. Voor Losser resulteerde dit tot het vormen van een voorziening ter hoogte van € 2,6 miljoen. De mutaties zijn tot 2016 verwerkt. De stand van het Losserse deel van de voorziening bedraagt € 1,3 miljoen. De herstructureringskosten bestaan voor een groot deel uit wachtgeldregelingen en reïntegratiekosten. De wachtgeldregeling heeft een duur van vijf jaar. De mutaties in de herstructureringskosten zijn ingeschat en leiden tot een jaarlijkse daling van deze voorziening.
Voorziening Riolering
De hoogte van het rioolrecht is gebaseerd op het kostendekkingsplan, dat onderdeel is van het vernieuwde Gemeentelijke Rioleringsplan (vGRP). In december 2012 heeft de raad het vGRP vastgesteld. Omdat het verloop van de voorziening door doorgeschoven planningen en de in 2016 aangepaste rente niet meer overeenkomt met het verloop van het vGRP is er voor gekozen het rioolrecht voor 2016 niet aan te passen. De meerjarige reeks is overgenomen vanuit het huidige vGRP. In 2017 vindt de herziening van het vGRP met bijbehorend kostendekkingsplan plaats. In dat kader vindt tevens de herijking van de voorziening plaats.
Onderstaande tabel laat zien dat de gemeente Losser geen structurele uitgaven met incidenteel geld bekostigd.
| Incidentele en structurele lasten en baten | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
| Bestuur & Dienstverlening | ||||
| structurele lasten | 9.964 | 10.081 | 10.051 | 10.307 |
| incidentele lasten | 585 | 495 | 264 | 53 |
| Economie & Werk | ||||
| structurele lasten | 12.354 | 12.189 | 12.041 | 12.098 |
| incidentele lasten | 12 | 12 | 0 | 0 |
| Natuur & Ruimte | ||||
| structurele lasten | 12.255 | 14.787 | 12.022 | 11.968 |
| incidentele lasten | 198 | 85 | 0 | 0 |
| Welzijn & Zorg | ||||
| structurele lasten | 16.853 | 16.910 | 16.883 | 16.743 |
| incidentele lasten | 1 | 501 | 1 | 0 |
| Totale lasten | 52.222 | 55.058 | 51.262 | 51.168 |
| Bestuur & Dienstverlening | ||||
| structurele baten | 37.818 | 37.766 | 37.310 | 37.207 |
| incidentele baten | 108 | 0 | 0 | 0 |
| Economie & Werk | ||||
| structurele baten | 5.096 | 5.095 | 5.094 | 5.093 |
| incidentele baten | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Natuur & Ruimte | ||||
| structurele baten | 7.560 | 10.075 | 7.200 | 7.214 |
| incidentele baten | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Welzijn & Zorg | ||||
| structurele baten | 1.640 | 2.122 | 1.658 | 1.655 |
| incidentele baten | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Totale baten | 52.222 | 55.058 | 51.262 | 51.168 |
| Totaal incidenteel | 688 | 1.092 | 265 | 53 |
| Organisatie verkiezingen | 0 | 25 | 50 | 0 |
| Bijdrage riolering | -108 | 0 | 0 | 0 |
| Toevoeging alg. risicoreserve PB 2015-2018 | 429 | 204 | 209 | 0 |
| Toevoeging alg. risicoreserve PB 2016-2019 | 259 | 266 | 266 | 53 |
| Toevoeging alg. risicoreserve KN 2017-2020 | -102 | -1 | -261 | 0 |
| Acquisitie Twente econ.versterking | 12 | 12 | 0 | 0 |
| Verhoging bijdrage RUD | 18 | 0 | 0 | 0 |
| Actualisatie ontwerp structuurvisie | 20 | 0 | 0 | 0 |
| Werkbudget parapluplan centrum Losser | 75 | 0 | 0 | 0 |
| Extra kosten Invoering Omgevingswet | 85 | 85 | 0 | 0 |
| Nieuwbouw Sportvoorziening | 0 | 500 | 0 | 0 |
| Inhuur Personeel St WIL | 1 | 1 | 1 | 0 |
| Totaal incidentele lasten | 688 | 1.092 | 265 | 53 |
Toelichting op incidentele en structurele lasten en baten
Het BBV schrijft voor dat de meerjarenraming in de begroting ook een overzicht per jaar bevat van de geraamde incidentele baten en lasten per programma. Dit is van belang om aan te kunnen tonen dat zowel op de korte als de lange termijn geen structurele lasten worden gedekt met incidentele baten. Bovenstaand overzicht laat voor alle jaren zien dat dit niet het geval is. Er zijn immers meer incidentele lasten dan baten. Hieronder volgt een toelichting op de diverse incidentele lasten.
Verkiezingen
Voor de in 2018 en 2019 te houden verkiezingen zijn de naar verwachting benodigde budgetten geraamd.
Vrijval toevoeging algemene reserve
Omdat de algemene reserve een dusdanige omvang heeft dat de toevoeging in 2020 niet nodig is om de ratio weerstandsvermogen te halen wordt voorgesteld deze vrijval in te zetten voor algemene dekking.
Toevoeging algemene risicoreserve
Op basis van de eerder genomen besluiten bij de vastgestelde programmabegrotingen 2015 en 2016 en het voorstel kadernota 2017 worden de opgenomen stortingen verwerkt.
Acquisitie Twente economische versterking
Betreft afspraak alle Twentse gemeenten om - ter versterking van de economie, vergroting van de bereikbaarheid en creëren meer banen- de acquisitie gezamenlijk aan te pakken. Hiervoor is een bedrag van € 0,50 per inwoner afgesproken.
Actualisatie ontwerp structuurvisie
Om de reeds opgestelde ontwerp structuurvisie uit 2012 te actualiseren en de keuzes die we thans maken t.b.v. de woon- en werklocaties daarin te verwerken wordt eenmalig € 20.000 opgenomen.
Paraplu-plan centrum Losser
Om uitvoering te geven aan het Parapluplan is/wordt een dynamisch uitvoeringsprogramma opgericht waarin deelprojecten zijn opgenomen. De geraamde kosten zullen met name worden besteed aan stimuleringsregeling opknappen gevels, stimuleringsregeling verplaatsen winkels naar compact kernwinkelgebied, ontmoedigingsbeleid c.a.
Extra kosten invoering omgevingswet
Externe ondersteuning, begeleiding en compensatie van inzet eigen personeel op dit project is nodig. Geschat wordt dat dit minimaal € 85.000, - (incidenteel) gaat kosten in 2017 en 2018.
Nieuwbouw sportvoorziening
Sporthal de Fakkel voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd. De wens is om in 2018 de nieuwe sportvoorziening te realiseren. Als bijdrage in de kosten wordt € 450.000 geraamd voor extra afschrijving en € 50.000 voor tijdelijke huisvesting.
| Structurele stortingen en onttrekkingen | Stand 1-1-2017 | Mutaties 2017 | Stand 31-12-2017 | Stand 31-12-2018 | Stand 31-12-2019 | Stand 31-12-2020 |
| Reserve Grondexploitaite | 160 | 0 | 160 | 160 | 160 | 160 |
| Reserve Onderhoud Wegen | 1.464 | 0 | 1.464 | 1.464 | 1.464 | 1.464 |
| Reserve Gebouwen MOP | 600 | 0 | 600 | 600 | 600 | 600 |
| Reserve Verv. Lampen OV | 63 | -38 | 25 | 38 | 50 | 63 |
| Invest Bijdragen | 2.550 | -159 | 2.391 | 2.233 | 2.074 | 1.916 |
| Totaal | 4.836 | -196 | 4.640 | 4.494 | 4.348 | 4.202 |