|
|
Algemene grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
De jaarrekening is opgesteld met inachtneming van de voorschriften zoals opgenomen in het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de verordening ex artikel 212 Gemeentewet, waarin door de gemeenteraad op 19 december 2023 de uitgangspunten voor het financiële beleid, alsmede de regels voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie zijn vastgesteld.
Waardering van passiva en activa alsmede de bepaling van het resultaat vinden in principe plaats op basis van historische kosten. Activa en passiva zijn opgenomen tegen nominale waarde tenzij anders aangegeven. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben, ongeacht of zij tot inkomsten of uitgaven in dat jaar hebben geleid. Baten en lasten worden daarbij verantwoord tot het brutobedrag. Winst wordt genomen op moment van realisatie. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het betreffende boekjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Aan reserves en voorzieningen wordt geen rente toegerekend conform stellige uitspraken van de commissie BBV in de notitie rente.
Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeid gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt. Daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke.
De waarderingsgrondslagen per balansonderdeel worden in het vervolg van deze jaarrekening toegelicht.
Immateriële Vaste Activa
De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden geactiveerd en in vijf jaar afgeschreven, indien daadwerkelijk het tot stand komen van een activum wordt gerealiseerd. Het voornemen, technische uitvoerbaarheid en toekomstige nut zijn daarbij voorwaarden.
|
Toelichting:
Geen bijzonderheden.
De onderstaande overzichten geven het verloop van de boekwaarde van de investeringen in de materiële vaste activa weer.
|
De activa worden onderscheiden naar activa met een economisch nut of activa in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. Als voor de categorie activa met economisch nut heffingen of rechten gevraagd kunnen worden, is sprake van een derde categorie: economisch nut met heffing.
Onderstaande tabel geeft inzicht in dit onderscheid.
|
Investeringen met economisch nut
Investeringen met economisch nut worden verwerkt in de balans tegen verkrijgingsprijs en volgens de lineaire afschrijvingsmethode afgeschreven. Start van de afschrijving van een nieuw kapitaalgoed is het begrotingsjaar dat volgt op het jaar waarin de investering gereed komt of verworven wordt. Resultaatafhankelijk afschrijven is niet toegestaan en reserves die gevormd zijn, mogen niet in mindering worden gebracht op deze activa. Voor de afschrijving van de materiële vaste activa met economisch nut worden de termijnen gehanteerd zoals beschreven in de bijlage afschrijvingsbeleid bij artikel 14 van de Financiële verordening gemeente Losser 2023 (verordening art. 212). Deze verordening is geactualiseerd bij raadsbesluit van 19 december 2023.
Activa met een verkrijgingsprijs van minder dan € 10.000 worden niet geactiveerd.
De in erfpacht uitgegeven percelen (activa met economisch nut) zijn gewaardeerd tegen de eerste uitgifteprijs en omvatten de gronden onder de carnavalsloodsen in Losser en De Lutte en de tennishal de Lage Esch.
De overige materiële vaste activa met economisch nut zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. Afschrijving vindt dan plaats op basis van de netto - investering middels de lineaire afschrijvingsmethode. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen, onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar, rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden.
|
Het totaal aan investeringen met economisch nut bedraagt € 561.000 en is ontstaan door de volgende investeringen:
De investeringen in bedrijfsgebouwen zijn in totaal € 337.000 en zijn het gevolg van de investeringen in verduurzaming van gemeentelijke gebouwen en uitvoering duurzaamheidsagenda (€ 53.600), herstel en digitalisering van het archief (€ 80.500), aanpassingen in het Kulturhus Losser (door een bijdrage uit een ander krediet en uit budget Meerjarig Onderhoud panden -€ 9.600), renovatie kulturhus Glane (€ 83.100), renovatie en installatie luie trap zwembad (€ 108.500) en Kulturhus Beuningen (€ 21.100).
Voor het onderhoud aan de rioleringen is een voertuig aangeschaft (€ 39.800)
De investeringen in machines, apparaten en installaties zijn het gevolg van de aanschaf van materieel voor het Servicebedrijf: het gaat dan om een kleine elektrische vrachtauto (€ 34.300), een Volkswagen E-Crafter (€ 38.400), een trekker Deutz-Fahr 6120 (€ 69.800) en een elektrische bedrijfsauto (€ 28.400); daarnaast zijn apparaatskosten aan deze investeringen toegerekend (€ 6.700).
De desinvestering in de bedrijfsgebouwen betreft het afboeken van de boekwaarde van de peuterspeelzaal in de Lutte; dit gebouw is niet meer in eigendom van de gemeente.
De bijdrage van derden is een rijksbijdrage voor de renovatie van het Kulturhus in Glane.
Investeringen met een economisch nut ten behoeve van heffingen waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven
|
Toelichting:
Het weergegeven bedrag aan investeringen grond-, weg- en waterbouwkundige werken is besteed voor vervanging, renovatie en (groot) onderhoud van de (druk)rioleringen in diverse straten.
Daarnaast is er een voertuig voor rioolonderhoud aangeschaft.
Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut
Alle investeringen met maatschappelijk nut, waaronder infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken, worden geactiveerd conform de BBV regelgeving.
Materiële vaste activa met maatschappelijk nut worden lineair afgeschreven over de verwachte levensduur van het actief of een kortere, door de raad aan te geven tijdsduur.
|
Toelichting:
Onder de gronden en terreinen is een perceel grond aangeschaft voor de pleinontwikkeling in de Lutte (€ 185.000) en een gering bedrag geïnvesteerd voor de renovatie van veld 2 van SC Overdinkel.
De investeringen in grond-, weg- en waterbouwkundige werken betreffen met name de volgende investeringen:
| Omschrijving | Investeringen | Bijdragen/ verrekeningen |
| diverse pitstopprojecten | 645.900 | -123.000 |
| MIP/vervanging wegen | 155.600 | |
| centrum de Lutte | 3.449.900 | 72.000 |
| Enschedesestraat | 712.500 | 313.100 |
| centrum Losser Zuid | -162.500 | |
| LAGA-pad (incl. fietspad) | 211.100 | 122.100 |
| vervanging openbare verlichting | 387.800 | |
| civieltechnische kunstwerken | 376.500 | |
| verv beschoei vijvers Markel Bleek | 54.000 | |
| herinrichting Glanerbrugstraat | 343.800 | |
| structureel vervangingskrediet wegen | 90.500 | 81.300 |
| Kwaliteitsimpuls Glane aan de Dinkel | 12.700 | |
| Kwaliteitsimpuls ctr Losser fase III | 4.500 | 11.600 |
| overige investeringen | 76.200 | -100 |
| 6.521.000 | 314.500 |
Financiële vaste activa
Kapitaalverstrekkingen zijn opgenomen tegen nominale waarde, dan wel de lagere marktwaarde. Verstrekte geldleningen zijn opgenomen tegen de hoogte van de oorspronkelijke geldlening, verminderd met de ontvangen aflossingen, dan wel de lagere marktwaarde.
Het verloop van de financiële vaste activa in 2023 is in onderstaand overzicht weergegeven.
|
Toelichting:
De investeringen en afschrijvingen/aflossingen op de langlopende leningen bestaan uit de volgende leningen:
| Omschrijving | Nieuwe leningen | Aflossingen |
| - fietsprivé | 36.598 | 31.513 |
| - hypotheken ambtenaren | 0 | 48.966 |
| - Stimuleringsfonds Volkshuisvesting | 602.011 | 3.040.503 |
| - VROM startersfonds | 3.610.759 | 670.046 |
| - Stimuleringsfonds SVN | 500.000 | 499.999 |
| - Energiefonds | 20.000 | 41.923 |
| Totaal | 4.769.369 | 4.332.951 |
Vlottende activa
Voorraden
De boekwaarde van de grondexploitatie betreft uitsluitend het zogenoemde 'Onderhanden werk' (gronden in exploitatie). Door de gewijzigde regelgeving rond de inrichting van de administratie (BBV) mogen de gronden, waarvoor nu en binnen afzienbare tijd geen plan of (voorgenomen) raadsbesluit bestaat om deze in exploitatie te nemen, niet meer onder de voorraden worden opgenomen. In plaats daarvan worden deze onder de 'Materiële vaste activa' opgenomen.
De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs dan wel lagere marktwaarde.
Onder de voorraden wordt ook de boekwaarde verantwoord met betrekking tot gronden opgenomen onder de grondexploitatie. Volledigheidshalve wordt verwezen naar de voorgeschreven paragraaf Grondbedrijf.
|
Toelichting:
De voorraden grond- en hulpstoffen betreft de per 31-12-2023 aanwezige eigen verklaringen, gehandicaptenparkeerkaarten en liters diesel.
Het onderhanden werk bevat de in exploitatie genomen bouwgronden:
| Omschrijving | Boekwaarde 1-1-2023 | Vermeerderingen | Verminderingen | Boekwaarde 31-12-2023 |
| Bouwgrond in exploitatie | -364 | 1.995 | 1.924 | -293 |
| Verliesvoorziening | -738 | 256 | 21 | -503 |
| Totaal | -1.102 | 2.251 | 1.945 | -796 |
De boekwaardemutatie is € 306.100 (€ 1.102.400 - € 796.300)
De uitgaven en inkomsten zijn als volgt ontstaan:
| Omschrijving | Bedrag |
| Grondverwerving | 495.900 |
| Bouw-/woonrijp maken | 882.600 |
| Beheerskosten | 118.000 |
| Inhuur deskundigheid in- en extern | 328.300 |
| VTU-kosten | 2.100 |
| Financieringskosten | -56.600 |
| 1.770.300 | |
| Winstneming | 225.000 |
| Vermeerderingen | 1.995.300 |
| Gronduitgifte: | |
| - rijwoning | 376.000 |
| - 2^1 kap | 249.100 |
| - vrijstaande woningen | 718.300 |
| - appartementen | 356.200 |
| 1.699.600 | |
| Exploitatiebijdragen | 224.300 |
| Verminderingen | 1.923.900 |
| Verliesvoorziening | -234.700 |
| Verminderingen/verliesvoorziening | 1.689.200 |
| Boekwaardemutatie | 306.100 |
Onderstaand de ontwikkeling van de boekwaarde en het te verwachten eindresultaat van de in exploitatie genomen gronden (* € 1.000):
| Voorraden: Gronden in Exploitatie | Boekwaarde 1-1-2023 | Vermeerderingen 2023 | Verminderingen 2023 | Winstneming 2023 | Boekwaarde 31-12-2023 | Te maken kosten | Te realiseren inkomsten | Verwacht eindresultaat op eindwaarde* |
| De Saller | -1.908 | 514 | 459 | 164 | -1.689 | 1.446 | 503 | 747 |
| De Geurmeij | 1.867 | 157 | 1.110 | 61 | 976 | 1.864 | 2.940 | 101 |
| Wonen aan het Dinkeldal | -842 | 467 | 0 | 0 | -374 | 794 | 0 | -420 |
| Invalsweg Overdinkel | 253 | 10 | 0 | 0 | 263 | 62 | 238 | -87 |
| de Muchte | 21 | 566 | 356 | 0 | 231 | 671 | 885 | -17 |
| Nitertweg | 171 | 45 | 0 | 0 | 216 | 57 | 325 | 53 |
| Oude Martinusschool | 74 | 12 | 0 | 0 | 86 | 178 | 381 | 117 |
| Totaal | -364 | 1.771 | 1.925 | 225 | -293 | 5.072 | 5.272 | 493 |
| Verliesvoorziening | -738 | 256 | 21 | 0 | -503 | |||
| -1.102 | 2.027 | 1.945 | 225 | -796 |
Sensitiviteitsanalyse grondexploitaties
Vanwege het huidige economische klimaat en de ontwikkeling van de huizenprijzen is voorzichtigheidshalve een aanvullend scenario ten aanzien van de opbrengstenparameter in beeld gebracht. Per grondexploitatie is het scenario doorgerekend waarbij voor de jaren 2025 en 2026 een opbrengstenstijging van 0% is gehanteerd, in plaats van 2% per jaar. De totale financiële impact van dit scenario op eindwaarde is bij benadering € 121.000 nadelig en daarmee een beperkt financieel risico in relatie tot de gemeentelijke planexploitaties.
Uitzettingen met een rentetypische looptijd van < 1 jaar
De vorderingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening gevormd, die in mindering is gebracht op de boekwaarde. Dit leidt tot de balanswaarde.
|
Toelichting:
De vorderingen op de openbare lichamen bestaan voor het grootste deel uit afgedragen btw.
De rekening courant verhoudingen met niet financiële instellingen betreffen het rekening courantsaldo van het GBTwente ten behoeve van het innen van lokale heffingen, en het rekening courantsaldo van het ROZ voor uitvoering van de BBZ en de TOZO-regeling.
De overige vorderingen bestaat uit:
| Onderdeel | Saldo per 31-12-2023 | Voorziening oninbaarheid | Boekwaarde per 31-12-2023 |
| Debiteuren algemeen | 316 | 316 | |
| Externe vorderingen | -15 | -15 | |
| Vordering ROZ | 550 | 176 | 374 |
| Debiteuren Sociale Zaken | 543 | 391 | 152 |
| Vordering GBT | 467 | 68 | 399 |
| Overige vorderingen openbare lichamen | 117 | 117 | |
| Totaal | 1.979 | 635 | 1.343 |
Schatkistbankieren
De gemeente is verplicht om overtollige middelen, boven het drempelbedrag, onder te brengen bij het ministerie van financiën via het zogenaamde schatkistbankieren. Eventuele overtollige middelen mogen niet worden belegd bij andere partijen. Onder voorwaarden mogen wel leningen worden verstrekt aan andere decentrale overheden.
Het drempelbedrag bedroeg € 1.371.780 in 2023. Uit de onderstaande tabel blijkt dat de gemeente in 2023 het drempelbedrag niet heeft overschreden:
| (x 1.000 euro) | 1e kwartaal | 2e kwartaal | 3e kwartaal | 4e kwartaal |
| Buiten schatkist aangehouden bedragen | 593 | 740 | 604 | 431 |
| Toegestane drempelbedrag | 1.371 | 1.371 | 1.371 | 1.371 |
| Ruimte onder het drempelbedrag | 779 | 632 | 767 | 940 |
| Overschrijving drempelbedrag | 0 | 0 | 0 | 0 |
Liquide middelen
Deze worden tegen verkrijgingsprijs opgenomen.
|
Overlopende activa
De overlopende activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs.
|
Toelichting
Onder de overlopende activa zijn ook bedragen verantwoord die betrekking hebben op nog te ontvangen voorschotbedragen van Europese of Nederlandse overheidslichamen, ontstaan door voorfinanciering op uitkeringen en specifiek bestedingsdoel. Deze overlopende activa zijn opgenomen in onderstaande tabel.
| Omschrijving (bedrag * € 1.000) | Boekwaarde 31-12-2022 | Ontvangen bedragen 2023 | Toevoegingen 2023 | Boekwaarde 31-12-2023 |
| Gemeentelijke Opvanglocaties Oekraïners | 993 | 993 | 3.216 | 3.216 |
| Particulier Opvanglocaties Oekraïners | 33 | 33 | 57 | 57 |
| Crisisnoodopvang COA | 883 | 883 | 660 | 660 |
| SPUK Lokaal Preventie Akkoord | 2 | 0 | 0 | 0 |
| SPUK Sport | 63 | 63 | 121 | 121 |
| SPUK gemeentelijke hulp gedupeerden toeslagenproblematiek | 11 | 11 | 52 | 52 |
| SPUK Kwijtschelding gemeentelijke belastingen | 0 | 0 | 2 | 2 |
| Totaal – Het Rijk | 1.986 | 1.983 | 4.107 | 4.110 |
De nog te ontvangen baten zijn eind 2023 € 7.234.000 en bestaan uit:
| Omschrijving (bedrag * € 1.000) | Bedrag |
| Btw-compensatiefonds | 5.351 |
| Leges Gemeentelijk Belasting Kantoor Twente | 654 |
| Teveel betaalde loonheffing WIL | 429 |
| Beschermd wonen | 400 |
| Nog te ontvangen huren | 148 |
| Teruggave dividendbelasting | 94 |
| Eindafrekening ODT | 72 |
| Werken in Losser | 49 |
| Overig | 37 |
| Totaal | 7.234 |
De vooruitbetaalde kosten zijn eind 2023 € 203.000 en bestaan uit:
| Omschrijving (bedrag * € 1.000) | Bedrag |
| Huur Prins Hendrikstraat | 52 |
| Brandverzekering | 49 |
| VNG contributie | 43 |
| Voorschot energiearmoede | 150 |
| Overig | 59 |
| Totaal | 353 |
Eigen Vermogen
Het eigen vermogen is gewaardeerd tegen nominale waarde.
|
Het eigen vermogen voortkomend uit de reserves bedraagt eind 2023 € 33.465.000. In onderstaand overzicht staat de verdeling van het eigen vermogen naar de diverse (bestemmings)reserves.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toelichting Algemene (risico)reserve
Het saldo van dotaties en onttrekkingen aan de algemene reserve is € 5.063.000 (€ 7.209.000 -/- € 2.146.000) en kan als volgt worden verklaard.
Vanuit de resultaatbestemming van de jaarrekening 2022 is voor diverse onderwerpen in totaal per saldo € 6.544.000 toegevoegd (na aftrek van € 1.412.000 resultaatbestemming). Daarnaast is conform de uitgangspunten van het grondbedrijf de helft van het positieve resultaat aan de algemene reserve toegevoegd, in 2023 gaat het om een bedrag van € 113.000. Daarnaast is conform begroting € 552.000 toegevoegd voor behoedzaamheid i.v.m. accres.
Naast deze dotaties is conform de begroting een bedrag van € 133.000 aan de algemene reserve onttrokken. Daarnaast is € 400.000 onttrokken voor het instellen van een bestemmingsreserve Woningbouwopgave en een bestemmingsreserve Landbouwtransitie en is ook nog € 200.000 onttrokken voor een maatwerkbudget aanpak energiearmoede.
Toelichting Bestemmingsreserves
Sociaal
Reserve kulturhus Overdinkel
In de reserve is € 92.000 beschikbaar voor dekking van de kosten van het onderhoudscontract in de komende vijftien jaar. In 2023 is aan deze reserve voor de gemaakte kosten voor onderhoud een bedrag van € 7.000 onttrokken.
Reserve MOP onderwijs '10
Aan de reserve MOP onderwijs is in 2023 € 37.000 toegevoegd in verband met een onderschrijding van het jaarlijkse onderhoudsbudget.
Reserve NASB '08+'09
De gemeente heeft gedurende de periode 2008 - 2012 hiervoor middelen ontvangen via de algemene uitkering. Met de Vereniging Sport en Gemeenten is een convenant gesloten voor de uitvoering van diverse beweeginterventies. De budgetten hiervoor zijn in de begroting opgenomen. Het verschil budget en realisatie wordt verrekend met de reserve. In 2023 hebben geen mutaties plaatsgevonden.
Reserve impuls brede school 2009
In maart 2009 is een meerjarig convenant met het rijk gesloten om deel te nemen aan de impuls om combinatiefuncties mogelijk te maken. Een combinatiefunctie is een functie waarbij een werknemer in dienst is bij 1 werkgever maar werkzaam is voor twee of meer sectoren. Losser heeft gekozen voor een samenwerking tussen onderwijs, sport en/of cultuur. Via de algemene uitkering ontvangen we budget voor 3,9 FTE. In 2023 hebben geen mutaties plaatsgevonden.
Reserve inburgering statushouders
Voor de huisvesting van statushouders heeft de gemeente in de loop van 2017 eenmalige middelen ontvangen. Deze middelen zijn bedoeld voor de integratie van statushouders, waaronder participatie en taalonderwijs. Middels een aangenomen amendement is voorgesteld bij de jaarrekening 2017 het niet bestede bedrag ad € 174.000 in een reserve te bestemmen. In 2020 is deze reserve afgeroomd met € 100.000, omdat het gereserveerde budget niet meer volledig nodig was voor het doel waarvoor de reserve was ingesteld. In 2023 hebben geen mutaties plaatsgevonden.
Reserve gezond in de stad
De gemeente Losser ontving in de periode 2015-2017 via de decentralisatie-uitkering GIDS (Gezond In De Stad) middelen (periode 2015 - 2017) om de aanpak van gezondheidsachterstanden verder vorm te geven. De niet bestede middelen zijn toegevoegd aan de reserve GIDS. In 2023 hebben geen mutaties plaatsgevonden.
Reserve frictiekosten & reserve Sociaal domein
Op het onderdeel 'Sociaal domein', specifiek de drie decentralisaties, is in 2015 een voordelig resultaat geboekt van € 979.000. Bij de vaststelling van de jaarrekening 2015 is besloten om dit voordeel in een tweetal reserves beschikbaar te houden:
• Bij de implementatie en uitvoering van de nieuwe taken in het Sociaal Domein, wordt gaandeweg duidelijk dat het naar alle waarschijnlijkheid niet voor alle medewerkers haalbaar is om aan de daarbij behorende eisen (kennis en vaardigheden) te voldoen. Dit leidt tot frictiekosten waarvoor een bedrag van € 500.000 is gereserveerd. In 2023 hebben geen mutaties plaatsgevonden.
• Vanwege de onzekerheid die bestaat over de ontwikkeling van de uitgaven en inkomsten binnen het 'Sociaal domein', is besloten om het restant van € 479.000 te bestemmen voor de vorming van een reserve 'Sociaal domein'. In 2016 is vervolgens ingeschat dat een bedrag van € 1 miljoen toereikend is voor de eenmalige uitgaven/investeringen in het sociaal domein. Om die reden is voorgesteld de reserve Sociaal domein aan te vullen met een bedrag van € 521.000 (€ 1 miljoen verminderd met € 479.000). In 2023 zijn de totale kosten van de pilots € 229.000 ; deze kosten worden met de reserve verrekend.
Fysiek
Reserve grondexploitatie
De grondexploitatie is een risicovolle activiteit. Om deze risico’s op te kunnen vangen, zonder de Algemene risicoreserve aan te moeten spreken, is in 2007 door de raad besloten een reserve Grondexploitatie te vormen. Hierbij is bepaald dat, indien het jaarresultaat van de overige gemeentelijke activiteiten een negatief saldo vertoont, dit eerst wordt aangevuld. Het meerdere wordt voor 50% bestemd voor de Algemene reserve en de andere 50% voor de reserve Grondexploitatie. In geval van een tekort op de grondexploitatie wordt dit eerst ten laste van deze reserve gebracht, een eventueel resterend tekort komt ten laste van de algemene middelen. Op grond van de Notitie grondbeleid 2018 mag de reserve grondexploitatie maximaal € 1 mln. bedragen.
De actualisatie van de grondexploitaties heeft ertoe geleid dat er € 256.000 is onttrokken om de verliesvoorziening Wonen aan de Dinkeln en de Geurmeij op te hogen voor € 256.000.
Omdat er voor het grondbedrijf € 256.000 is onttrokken moest eenzelfde bedrag weer aan de reserve grondbedrijf worden toegevoegd om deze weer op € 1 mln te krijgen.
Reserve onderhoud wegen
Bij de op 12 mei 2009 vastgestelde bezuinigingsoperatie is besloten dat jaarbudgetten onderhoud wegen volledig voor dit doel mogen worden aangewend. Dat betekent dat een overschot via een reserve beschikbaar blijft. Eventuele tekorten kunnen jaarlijks verrekend worden met deze reserve. Aan de reserve wegen is in 2023 € 127.000 onttrokken in verband met een overschrijding van het jaarlijkse onderhoudsbudget.
Reserve gebouwen MOP
Op 20 december 2011 heeft de gemeenteraad op basis van de najaarsnota besloten tot het instellen van een reserve voor de MOP gebouwen, inclusief de gebouwen van het onderwijs. Dit omdat het MOP meerjarig is onderbouwd en planmatig wordt weggezet. Aan de reserve gebouwen MOP is in 2023 voor de nieuwbouw van de Fakkel € 41.000 onttrokken en is conform de Voorjaarsnota 2023 € 506.000 toegevoegd om de reserve aan te vullen.
Reserve vervanging lampen OV
Deze reserve is bedoeld voor de 4-jaarlijkse vervanging van de lampen van de openbare verlichting. Jaarlijks wordt een bedrag ad € 12.500 gereserveerd. Naast deze storting hebben er geen mutaties in 2023 plaatsgevonden.
Reserve Omgevingswet
Met de vaststelling van de Bestuursrapportage 2016 is besloten € 200.000 uit het resultaat te reserveren voor de implementatie van de omgevingswet. In 2018 is nog eens € 85.000 toegevoegd. Deze reserve is vervolgens nog meermaals verhoogd voor dekking van kosten van de beoogde implementatie, in de Voorjaarsnota 2019, 2020 en 2022 is in totaal nog € 1.710.000 toegevoegd, onder meer met rijksmiddelen maar ook deels eigen geld. Ter dekking van gemaakt kosten voor de invoering omgevingswet heeft in 2023 een onttrekking van € 615.000 plaatsgevonden. Er resteert nog een bedrag van € 436.000. De Omgevingswet is inmiddels in werking getreden.
Reserve Duurzaamheid
De raad heeft op 13 november 2017 de motie aangenomen om een reserve Duurzaamheidsfonds te vormen en een storting van € 500.000 te doen. Voor de uitvoering van het klimaatakkoord is gedurende vier jaar € 800.000 per jaar beschikbaar gesteld. Conform de financiële rapportage 2023 is dit toegevoegd aan deze reserve. Voor 2023 is in totaal € 292.000 gebruikt voor de dekking van kosten voor projecten.
Herinrichten Beuningen
De raad heeft op 13 november 2017 de motie aangenomen om voor dit doel een bedrag van € 40.000 op te nemen. In 2023 hebben geen mutaties plaatsgevonden.
Reserve Centrumontwikkeling
Met de vaststelling van de Jaarrekening 2019 is besloten € 500.000 uit het resultaat te reserveren t.b.v. het centrumplan in Losser. In 2023 hebben geen mutaties plaatsgevonden.
Reserve Vervangingsopgave groen
Ten aanzien van Groenbeleid en -beheer in de gemeente Losser is melding gemaakt van de opgelopen achterstand in de vervanging van groenvoorzieningen (einde levensduur). Op basis van een uitgebreide inventarisatie is hiervoor een éénmalig vervangingsplan opgesteld, dat gefaseerd uitgevoerd kan worden. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan beleidsdocumenten op basis waarvan de raad kan besluiten over het groenbeleid en -beheer. Hierbinnen wordt ook aandacht geschonken aan de structurele vervangingsopgave. Hiervoor is € 225.000 gereserveerd. Voor 2023 is in totaal € 136.000 gebruikt voor de dekking van gemaakte kosten.
Reserve versnelling woningbouwopgave
Op 15 november 2022 is door de Raad een amendement aangenomen waarin de raad het college opdraagt een reserve 'Woningbouwopgave' in te stellen voor het aantrekken van extra capaciteit en het aanspreken van externe expertise ter ondersteuning van de doelen met betrekking tot het woonvraagstuk. Er wordt prioriteit gegeven aan de woningbouwprojecten Hannekerveld (Losser), De Lutte Noord (De Lutte) en Beuningen.
Reserve versnelling landbouwtransitie
Op 15 november 2022 is door de Raad een amendement aangenomen waarin de raad het college opdraagt een reserve 'Landbouwtransitie' in te stellen voor het ondersteunen van de Losserse boeren bij de grote opgaven waar zij nu en in de toekomst mee te maken krijgen.
Dienstverlening
Algemene reserve
Zie toelichting aan het begin, bij het onderdeel 'Toelichting Algemene risicoreserve'.
Reserve investeringsbijdragen
Op grond van het BBV mogen bijdragen uit eigen reserves in investeringen met economisch nut niet in mindering worden gebracht op de boekwaarde van deze investeringen. Hier is sprake van de zogenaamde 'bruto - verantwoording'. In de praktijk houdt dit in dat er een jaarlijkse vrijval van deze reserve plaatsvindt op basis van de afschrijvingstermijn van het betreffende activum. Hierbij wordt ook rekening gehouden met rente, zodat dit hetzelfde effect heeft als een netto - verantwoording, zij het dat de vrijval op grond van de regelgeving niet gebeurt via het betreffende product maar via functie 980 en op deze wijze via de bestemming.
Conform de begroting heeft er een onttrekking plaatsgevonden van € 343.000 voor de reguliere bijdrage in de kapitaallasten.
Reserve conjunctuur/ frictiefonds
Op 12 mei 2009 heeft de Raad bij het vaststellen van de bezuiniging besloten tot het instellen van een conjunctuur-/frictiefonds in 2010 van € 1.000.000. Dit fonds is bedoeld voor het opvangen van tijdelijke, conjuncturele tegenvallers, waarbij te denken valt aan bijvoorbeeld niet door het rijk gecompenseerde uitkeringsgelden en teruglopende leges. Tevens is dit fonds bedoeld voor opvang frictiekosten in de vorm van eenmalige personele effecten als uitvloeisel van de organisatorische aanpassingen. Ook de samenwerking met Enschede en het GBT en de daaruit voortvloeiende frictiekosten vallen hieronder. In 2020 is deze reserve afgeroomd met € 87.000, omdat voor de kosten die voortvloeien uit conjuncturele tegenvallers de Algemene risicoreserve beschikbaar is. Het overige deel van de reserve is beschikbaar voor de aangegane verplichtingen die voortvloeien uit frictiekosten. In 2023 hebben geen mutaties plaatsgevonden.
Reserve referenda
Op 10 november 2015 is door de Raad een amendement aangenomen waarin de raad het college opdraagt een reserve in te stellen 'ten behoeve van het houden van referenda'. Op deze manier wordt voorkomen dat de financiële situatie van de gemeente een argument is om een referendumverzoek van inwoners af te wijzen. Dit amendement is bij de bestuursrapportage 2016 geëffectueerd. In 2023 hebben geen mutaties plaatsgevonden.
Reserve Aansluiting BRP-digitale dienstverlening
Vanuit Digitaal 2017 is landelijk koers gezet richting het zoveel mogelijk digitaal aanbieden van producten aan inwoners en bedrijven. Om die reden is samen met Enschede gekozen voor de applicatie iBurgerzaken. Hiervoor is een bedrag van € 438.000 gereserveerd ter dekking van de kapitaallasten van de applicatie, de te maken projectkosten en de kosten voor het trainen van de medewerkers.
In het project was ook voorzien in het realiseren van de aansluiting met de BRP. De minister Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft het project BRP gestopt. In het kader van het project iBurgerzaken vindt aansluiting op de BRP dan ook niet plaats.
Het project iBurgerzaken is afgerond, de kapitaallasten van de investering worden uit deze reserve gedekt. Conform de begroting 2023 is € 88.000 onttrokken.
Reserve Bibob
In de reserve is € 574.000 beschikbaar gesteld voor de intensivering van de toepassing Bibob-beleid om te voorkomen dat ongewild criminele activiteiten gefaciliteerd worden waardoor de veiligheid, leefbaarheid, rechtsorde of de bestuurlijke slagkracht worden aangetast. In 2023 is € 119.000 onttrokken voor de gemaakt kosten.
Voorzieningen
Voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde met uitzondering van de voorzieningen waarbij het tijdsaspect een betekenisvolle rol speelt. Deze voorzieningen worden gewaardeerd tegen contante waarde. Dit geldt bijvoorbeeld voor de pensioenvoorziening van de wethouders die gebaseerd is op actuariële berekeningen.
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toelichting:
Fysiek
Voorziening reiniging
Het saldo tussen lasten en baten met betrekking tot de afvalinzameling wordt jaarlijks verrekend met deze voorziening. Het resultaat op de afvalinzameling heeft er toe geleid dat een bedrag aan de voorziening Reiniging is toegevoegd van € 2.300.
Voorziening vervanging afvalcontainers
Door de begrote storting van € 35.000 ook werkelijk toe te voegen heeft deze voorziening per ultimo 2023 een saldo van € 197.900.
Voorziening riolering
Het saldo tussen lasten en baten van de riolering wordt jaarlijks verrekend met deze voorziening. De hoogte van het rioolrecht is gebaseerd op het kostendekkingsplan dat onderdeel is van het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). In de begroting 2023 was een netto storting aan deze voorziening geraamd van € 381.700. De werkelijke storting bedraagt € 511.300. Dit verschil wordt voor een groot deel veroorzaakt door een besparing op kapitaallasten. Een uitgebreidere toelichting is te vinden in hoofdstuk 3.2. De onttrekking betreft een investering in de verlegging van de riolering in de Ertsmolen.
Voorziening instandhouding bleekhuisje
De stichting die voorheen het bleekhuisje exploiteerde is opgeheven en heeft de bezittingen overgedragen aan de gemeente. Samen met de liquidatieopbrengst worden de huuropbrengsten in de voorziening gestort, om daarmee het onderhoud aan het bleekhuisje te kunnen uitvoeren.
Sociaal
Voorziening herstructurering Top Craft
Op basis van de notitie "Mensenwerk" hebben de drie deelnemende gemeenteraden in december 2011 besloten om Gr-WOT en het toenmalige uitvoeringsbedrijf Top Craft te ontmantelen en over te gaan tot separate uitvoering van de WSW door de drie afzonderlijke gemeenten. Als gevolg van deze beslissing is in de jaarrekening 2011 een voorziening "Herstructurering" gevormd van € 8.284.000 (het Losserse deel is 33%). De voorziening bedroeg op 31-12-2023 afgerond nog € 32.000. De gemeente Oldenzaal is belast met de afwikkeling van de liquidatie. De verwachting is dat de voorziening in 2024 wordt afgewikkeld.
Dienstverlening
Voorziening pensioenen wethouders
Op grond van het BBV dient voor de pensioenverplichtingen, die de gemeente heeft jegens bestuurders en oud-bestuurders dan wel jegens hun nabestaanden een voorziening te worden gevormd. Jaarlijks zal moeten worden beoordeeld op basis van een actuariële berekening of de voorziening nog toereikend is.
Per 1 januari 2023 bedroeg deze voorziening € 3.374.000. Aangezien op basis van de actuariële berekeningen blijkt dat door een hogere rentevoet de voorziening hoger is dan het benodigde niveau, is er een vrijval van € 189.000 verwerkt. Daarmee heeft de voorziening eind 2023 een omvang van € 3.185.000.
Voorziening uitstroom personeel.
Naar verwachting komen er geen kosten meer die uit deze voorziening moeten worden gedekt. Daarom is er voor gekozen om het restant te laten vrijvallen.
Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer
Deze worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.
|
Toelichting:
De aflossingen op de leningenportefeuille bedroegen € 2,871 miljoen. In 2023 zijn geen nieuwe langlopende leningen afgesloten, we hebben daar in 2021 al op voorgesorteerd met het oog op de verwachte stijging van de rente.
In 2024 lopen twee leningen af, van oorspronkelijk € 5 mln. en € 1,5 mln. De actuele boekwaarde is respectievelijk € 250.000 en € 150.000.
De totale rentelast voor de vaste schulden bedroeg € 406.000 in 2023. Onder de vlottende schulden is de verplichting van de in 2024 af te wikkelen rente opgenomen van in totaal € 182.000.
Vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar
Deze worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
|
Toelichting:
Er zijn 2023 geen nieuwe kasgeldleningen aangetrokken. Het banksaldo is positief. De vlottende schuld bestaat alleen nog uit de diverse overige schulden. Het saldo is per 31-12-2023 € 4.812.000. Een specificatie van dit bedrag ziet er als volgt uit:
| Bedragen x € 1.000 | 2023 |
| Af te dragen sociale premies en loonheffing december | 1.289 |
| Betalingen onderweg | 1.896 |
| Af te dragen sociale premies uitkeringen | 1.574 |
| BTW | 23 |
| Overige | 29 |
| Totaal overige vlottende schulden | 4.812 |
Overlopende Passiva
In artikel 44, lid 2 BBV wordt voorgeschreven dat de nog te besteden middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is, onder voorzieningen moeten worden verantwoord. Voor specifieke uitkeringen geldt een uitzondering. Niet-bestede middelen van uitkeringen van Europese en Nederlandse overheidslichamen met een specifiek bestedingsdoel (“geoormerkt”) dienen als “vooruit ontvangen” op de balans te worden verantwoord, onder de post overlopende passiva.
|
Toelichting
Hieronder treft u een specificatie van de "van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen, voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel". Deze dienen ter dekking van lasten van komende begrotingsjaren. Mede door de toename van Specifieke uitkeringen is ook het saldo van deze post gestegen met ongeveer € 0,5 mln., van € 2,8 naar ruim € 3,3 mln.
| Onderwerp | Van | Boekwaarde per 31-12-2022 | Toevoegingen 2023 | Bestede bedragen 2023 | Boekwaarde per 31-12-2023 |
| D8 Rijksbijdrage OAB 2019 t/m 2022 | Rijk | 224.750 | 30.478 | 0 | 255.228 |
| Centrumarrangement Losser | Provincie | 107.613 | 0 | 0 | 107.613 |
| Lokale initiatieven ENDTAG | Provincie | 5.000 | 0 | 0 | 5.000 |
| Dorpsranden de Lutte | Provincie | 40.500 | 0 | 0 | 40.500 |
| Wijkuitvoeringsplannen | Provincie | -24.291 | 0 | 0 | -24.291 |
| TOZO 2020 | Rijk | 453.745 | 29.008 | 0 | 482.753 |
| Erfgoeddeal | Rijk | 531.145 | 0 | 39.664 | 491.481 |
| Controle Toegangs Bewijzen 2021 en 2022 | Rijk | 74.748 | 0 | 74.748 | -0 |
| D14 NPO | Rijk | 70.001 | 5.154 | 0 | 75.155 |
| prov overijssel 19122022 678 | Provincie | 30.000 | 0 | 0 | 30.000 |
| Erfgoeddeal D2022-12-005091 | Provincie | 24.650 | 0 | 0 | 24.650 |
| subsidie 0110412 Enschedesestraat | Provincie | 313.125 | 0 | 313.125 | 0 |
| G13 Onderwijsroute | Rijk | 19.646 | 0 | 19.646 | 0 |
| G10 Wet Inburgering 2021 | Rijk | 146.861 | 237.977 | 229.718 | 155.120 |
| H4 Sport | Rijk | 12.070 | 0 | 0 | 12.070 |
| H8 Lokaal sportakkoord | Rijk | 21.254 | 0 | 21.254 | 0 |
| H25 Ijs- en zwembaden | Rijk | 21.505 | 0 | 0 | 21.505 |
| C55 Energiearmoede | Rijk | 563.612 | 186.096 | 270.003 | 479.705 |
| C94 Regeling houdende regels verstrekking specifieke uitkering aan gemeenten verduurzaming | Rijk | 0 | 1.043.989 | 0 | 1.043.989 |
| E84 Verkeersveiligheid | Rijk | 194.876 | 0 | 0 | 194.876 |
| C92 Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) | Rijk | 0 | 730 | 0 | 730 |
| H30 Brede Spuk | Rijk | 0 | 78.160 | 0 | 78.160 |
| G3 BBZ | Rijk | 0 | 8.084 | 0 | 8.084 |
| G12 Kwijtschelding fiscale schulden kota | Rijk | 0 | 20.845 | 0 | 20.845 |
| Totaal overlopende passiva | 2.830.808 | 1.640.522 | 968.158 | 3.503.172 |
Onder de "overige vooruitontvangen bedragen" staat vooral het saldo van de rekening voor Leader plus. Wij beheren middelen van de NOT-gemeenten en de rijksdienst voor ondernemend Nederland.
De post 'Overige vooruitontvangen bedragen en verplichtingen die in een volgend jaar tot uitbetaling komen' betreft vooral de verplichtingen die in het begrotingsjaar zijn opgebouwd en die in een volgend begrotingsjaar tot betaling komen". Dit met uitzondering van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume. Deze post is als volgt te specificeren:
| Bedragen x € 1.000 | Afgerond |
| Verplichting Sociaal Domein | 250 |
| Afwikkeling onderzoek reële tarieven | 238 |
| Inzet personeel gemeente Enschede | 236 |
| Correctie algemene uitkering december 2023 | 235 |
| Uren planeconomie en MJZ 2023 | 203 |
| Bijdrage EvNOT 2023 | 128 |
| NTP Verlegging Ertsmolen de Lutte | 122 |
| Inzet personeel gemeente Enschede | 119 |
| Strukton Renovatie Kolkersbrug | 90 |
| De Lutte Postweg 14 | 89 |
| Inzet personeel gemeente Enschede omgevingswet | 87 |
| Dura Centrumplein de Lutte | 86 |
| Overig | 1.599 |
| Totaal nog te betalen kosten | 3.482 |
Verplichtingen
Tot de niet uit de balans blijkende verplichtingen worden de meerjarige contracten zoals langlopende huur- en leaseverplichtingen of onderhoudscontracten gerekend. Daarnaast valt de overlopende verplichting voor restant verlofuren hieronder.
Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen: Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. Deze personele lasten worden verantwoord in het jaar waarin de uitbetaling plaatsvindt. Daarbij moet worden gedacht aan overlopende (spaar)verlofaanspraken. Voor 2023 komt dit neer op een spaar- en restantverlof van ongeveer € 636.000 (saldo op 31-12-2023).
De gemeente Losser kent geen langlopende huur- en leaseverplichtingen groter dan € 100.000.
Naast bovengenoemde verplichtingen is de gemeente voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende, financiële verplichtingen. De belangrijkste betreffen:
Gewaarborgde geldleningen
Hieronder volgt het verloopoverzicht volgens artikel 57 BBV van de gewaarborgde geldleningen.
Artikel 50 BBV schrijft voor dat aan de passiefzijde buiten de balanstelling het bedrag wordt opgenomen waartoe aan natuurlijke en rechtspersonen borgstellingen of garantstellingen zijn verstrekt. Voor zover leningen door de gemeente zijn gegarandeerd is buiten telling het totaalbedrag van de gegarandeerde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen.
| Gewaarborgde leningen | Oorspronkelijk hoofdsom | Stand 01-01-2023 | Correcties 01-01-2023 | Nieuwe garanties | Aflossingen | Stand 31-12-2023 |
| Gegarandeerde geldleningen aan: | ||||||
| Kunst/Cultuur | 294 | 189 | 0 | 0 | 9 | 180 |
| Overig | 61 | 21 | 0 | 0 | 4 | 17 |
| Totaal | 356 | 210 | 0 | 0 | 13 | 197 |
Bij deze leningen staat de gemeente voor 100% van het vermelde saldo garant.
Daarnaast heeft de gemeente nog verplichtingen op het gebied van de WSW en de WEW.
| Percentage borging door de gemeente Losser | Oorspronkelijke hoofdsom | Bedrag borging 01-01-2023 | Bedrag borging 31-12-2023 |
| 50% | 342.193 | 36.669 | 48.533 |
| 100% | 361.285 | 1.793 | 1.909 |
| Totaal | 703.478 | 38.462 | 50.443 |
Het WSW staat voor het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Bij deze leningen treedt de Gemeente Losser op als 'achtervang'. Dit betekent dat indien een corporatie niet aan haar betaalverplichtingen kan voldoen allereerst het WSW gehouden is om de betalingen te verrichten. Slechts indien het WSW niet in staat is om deze verplichtingen te voldoen zal de gemeente renteloze leningen aan het WSW moeten verstrekken, zodat het fonds alsnog aan de claims kan voldoen. Overigens heeft het WSW momenteel de hoogst mogelijke kredietstatus (triple A) zodat het onwaarschijnlijk is dat het WSW van deze mogelijkheid gebruik zal maken.
Het WEW staat voor het Waarborgfonds Eigen Woningen. Dit zijn de Nationale Hypotheek Garanties die worden verstrekt aan particulieren. Hier gelden dezelfde regels als bij het WSW. De gemeente is slechts 'achtervang'.
Ten opzichte van vorig jaar is de omvang van de geborgde leningen gestegen van € 38,462 mln. naar € 50,443 mln. Dat komt door toevoeging van het aandeel van Losser vanuit de nieuwe achtervangovereenkomst. Hierbij is de achtervang naar rato van het bezit van de corporaties binnen de gemeentegrenzen toegerekend.
Gebeurtenissen na balansdatum
Alle ten tijde van het opmaken van de jaarrekening beschikbare informatie omtrent de feitelijke situatie per balansdatum is bij het opmaken van de jaarrekening in aanmerking genomen en verwerkt.
Oorlog in Oekraïne
Evenals vorig jaar kan de oorlog in Oekraïne en de geopolitieke spanningen die hieruit voortvloeien, van invloed zijn op de wereldwijde economie en onze maatschappij. Te denken is aan (mogelijke) impact van economische sancties op burgers en ondernemers in onze gemeente. Ook is het mogelijk dat Nederland in een recessie belandt. Ingrediënten hiervoor zijn: de stijgende inflatie, het tekort aan grondstoffen en fossiele brandstoffen, de verstoring van productielijnen en de oplopende rente. Dit kan mogelijk effect hebben op de financiële positie van Losser, maar ook op het Fysiek en Sociaal domein (onder andere uitkeringen, vluchtelingen en jeugdhulp).